Siły Rosyjskie w bitwie pod Limanową 1914

[Badacz]

Witam serdecznie. Wracam do operacji łapanowsko – limanowskiej, a dokładnie do jej szczytowej fazy czyli bitwy na Jabłońcu (1914). Zbliża się 100-rocznica tego wydarzenia. Lokalni zapaleńcy, ale tez władza szykują się do obchodów tej rocznicy. Wspomniani zapaleńcy szukają nowych faktów o bitwie na Węgrzech, gdzie jak się okazuje do dnia dzisiejszego kultywowana jest pamięć o dzielnych Huzarach. Sam z bratem znalazłem pewne nowe fakty dotyczące taktyki bitewnej. Ale jest problem. Nikt nic nie wie o formacjach atakujących Jabłoniec ze strony rosyjskiej. Lakoniczne stwierdzenia o 15 dywizji piechoty Imperialnej Armii Rosji z Odessy., krążą w literaturze bez większego zgłębienia tematu. A temat może doprowadzić do zaskakujących wniosków. Z Huzarami walczyli … Polacy. Już jedno ze wspomnień mieszkańców Jabłońca, którzy chronili się przed nawałnicą w sklecionym w zaroślach szałasie wskazuje, że w kryjówce wypatrzył ich żołnierz rosyjski dobrze mówiący po polsku. Przeglądnąłem fora rosyjskojęzyczne. Oto co z znalazłem:

VIII Armeński Korpus z siedzibą sztabu w Odessie na dzień 01.04.1914 składał się z:

14 dywizji piechoty,

15 dywizji piechoty,

8 dywizji kawalerii,

4 brygady strzelców

8 dywizjonu moździerzowego,

I Saperskiego batalionu cara Mikołaja

Odesskiego Batalionu Morskiego

15 dywizja Piechoty z siedzibą w Odessie składała się z (uwaga początkowo gdy to znalazłem pachniało sensacją, ale…)

57 Modlińskiego Pułku Piechoty z siedzibą w Chersoniu,

58 Praskiego Pułku Piechoty s siedzibą w Nikolaewie

59 Lubelskiego Pułku Piechoty z Odessy

60 Zamojskiego Pułku Piechoty z Odessy

Skąd te nazwy, czy kierowano tam Polaków z Królestwa? Takie miałem podejrzenia, gdy dokonywałem pierwszego tłumaczenia. Częściowo może to być prawda. Gdzieś na forach rosyjskich znalazłem informacje o jakimś carskim planie wobec Polaków, według którego np. w Pułku Modlińskim mieli służyć w połowie Polacy spod Modlina i połowie mieszkańcy spod Kurska. Potem udało mi się ustalić, że nazwy tych Pułków związane są z ich założeniem. (co jednak nie wyklucza pierwszego)

• Lubelski powstał w 1831 w okolicach Lublina. W tym mieście miał swój Kościół patronalny

• Modliński powstał 1831 w okolicach Brześcia Litewskiego,

• Zamojski powstał w 1831 i został rozbity przez wojska Powstańców Listopadowych. Niedobitki Pułku schroniły się właśnie w Zamościu i stanowiły podwaliny nowego Pułku – właśnie Zamojskiego.

• Praski powstał w 1831 i atakował Pragę podczas Powstania Listopadowego

Bogata jest historia tych Pułków: brały udział w wojnie krymskiej, japońskiej, bogata historia do wybuchu wojny, a w okresie od sierpnia 1914 marca - 1915 na forach rosyjskich wielka czarna dziura. Potem jeszcze kilka informacji. Podobno w archiwach Rosji w Moskwie są dzienniki pułkowe, rozkazy z grudnia 1914. Interesuje mnie też stan narodowościowy w tych pułkach. Jeśli byli Polacy to skąd, w jakiej liczbie. Czy ktoś może pomóc konkretnie?

[jancet]

Witaj, drogi kolego.

W zasadzie to o operacji łapanowsko-limanowskiej nie wiem nic, ale że odwołałeś się do tradycji armii rosyjskiej, sięgającej 1831 roku - a to już moje zabawki - więc coś chyba mogę wyjaśnić.

Około 1830 roku większość pułków rosyjskich nosiła nazwy, które nawiązywały do miast lub regionów Cesarstwa (np. "Miński", "Wołyński"), postaci historycznych (np. "Kutuzowa"), tytularnych szefów (np. "Arakczejewa". "ks. Pawła Meklemburskiego") a nawet odznaczeń ("Orderu Wojskowego").

Generalnie dopatrywanie się związku między nazwą a miejscem rekrutacji żołnierzy czy miejscem stacjonowania pułku jest mocno ryzykowne. Rosja, odmiennie niż Niemcy i Austro-Węgry, nie stosowała systemu kantonalnego, wiążącego pułk z pewnym regionem, choć były wyjątki w gwardii. I tak w Finladzkim Pułku Dragonów II Dywizji Dragonów V Korpusu Kawalerii chyba w ogóle nie było Finów (przynajmnjej nic o tym nie wiem), natomiast Finlandzki Lejbgwardyjski Pułk Strzelców składał się wyłącznie czy niemal wyłącznie z Finów.

Wyjątki wyjątkami, jednak generalnie aż do końca istnienia caratu obowiązywała zasada mieszania w pułkach rekrutów z różnych części imperium. Jedynie wojska kozackie i im podobne były tworzone z reguły zgodnie z zasadą terytorialności.

Wspomniani zapaleńcy szukają nowych faktów o bitwie na Węgrzech, gdzie jak się okazuje do dnia dzisiejszego kultywowana jest pamięć o dzielnych Huzarach.

Istotnie trudno znaleźć porządne opracowania, dotyczące frontu wschodniego w "Wielkiej Wojnie". A Węgrzy fakycznie kultywują pamięć o żołnierzach z ostatniego momentu węgierskiej wielkości, choć chyba (przynajmniej tak to pamiętam z moich podróży) częściej chodzi o "honvéd" - piechotę, obronę narodową, niż o "huszár" - kawalerię. Chyba w każdym madziarskim miasteczku jest pomnik ku czci poległych w tej wojnie jego mieszkańców.

• Lubelski powstał w 1831 w okolicach Lublina. W tym mieście miał swój Kościół patronalny

• Modliński powstał 1831 w okolicach Brześcia Litewskiego,

• Zamojski powstał w 1831 i został rozbity przez wojska Powstańców Listopadowych. Niedobitki Pułku schroniły się właśnie w Zamościu i stanowiły podwaliny nowego Pułku – właśnie Zamojskiego.

• Praski powstał w 1831 i atakował Pragę podczas Powstania Listopadowego

To raczej jakieś legendy, a miejscami - wierutne bzdury.

Watpię w to, by w 1831 roku w armii rosyjskiej powstały nowe jednostki. Wiem o pułkach rozwiązanych, a pozostałe raczej koncentrowały się na uzupełnianiu strat. Z resztą dzialania zakończyły się dopiero 21 października, zważywszy, że decyzje musiałyby zapaść w Petersburgu, a kurier jechał tam tydzień, to powołanie nowych pułków przed końcem roku zdaje mi się fizyczną niemożliwością. W pewnym sensie logicznym się zdaje, że włączywszy do Imperium nowe

terytoria, nadano jakimś pułkom nazwy, z tymi terenami związane.

Ewidentną bzdurą jest opis genezy pułku Zamojskiego. Pomijając już, że nie ma go w wykazach jednostek, biorących udział w tej wojnie, to nie mógł schronić się po rozbiciu w Zamościu. Z bardzo prostej przyczyny - Zamość przez cały czas tej wojny, aż do 21 października 1831 roku, pozostawał w rękach polskich. Bzdura.

Podobnie z pułkiem Praskim - trudno uwierzyć, że atakował Pragę podczas tamtej wojny z tej prostej przyczyny, że Praga nie była wtedy w ogóle atakowana. Mogłoby chodzić o "bitwę pod Pragą", częściej zwaną "bitwę pod Grochowem" - tylko że pułki biorące w niej udział są dobrze znane i "Praskiego" tam nie ma.

Niestety, to co "udało Ci się ustalić" jest kompletnie niewiarygodne.

Edytowane 29 Marzec 2012 przez jancet

[redbaron]

Akurat siedzę w bitwie pod Limanową-Łapanowem (napisałem artykuł na temat działań pruskiej 47 DRez. Jeżeli chodzi o rosyjski VIII Korpus, to zwróć uwagę, że tylko 15 DP z tego korpusu walczyła w rejonie Limanowej. 14 DP szła przez Kobyłę celem wyjścia na tyły Prusaków. Także wliczanie jej do sił walczących pod Limanową powoduje sztuczne zwięszenie liczebności Rosjan.

Inna kwestia terminologiczna - stworzyłeś potworka terminologicznego Jak słyszę o "operacji łapanowsko – limanowskiej", to brakuje mi tylko dodania "Armii Czerwonej" Otóż - termin "operacja" wywodzi się z sowieckiej sztuki wojennej i ja staram się go unikać. Tym bardziej, że dla sił niemiekcich i austro-węgierskich była to bitwa. Nie mniej jednak operacja może jeszcze zostać.Kluczowa jest KOLEJNOŚĆ miejscowości w nazwie. Dlaczego? Ano dlatego, że wojskowi podają zawsze wszystko od prawej do lewej. No i kto miał Łapanów na prawym skrzydle w 1914 r.? Rosjanie przecież Dlatego albo "bitwa pod Limanową-Łapanowem", albo "operacja limanowsko-łapanowska".