Lokalne przysłowia i porzekadła

[Albinos]

Temat zainspirowany niejako przez secesjonistę. Skoro jest o gwarze, to może i przysłowia, porzekadła, ale właśnie takie lokalne? Na początek małe co nieco z Warszawy - no bo jakże by inaczej w moim przypadku

"Jak cię walne, jak cię palne, to polecisz na Krochmalne" - powiedzenie andrusowskie z warszawskiej Woli, a w tym samym klimacie ze Starówki: "Jak cię zwale to polecisz na Podwale".

"Róg Brackiej i Trębackiej, okna na Powązki" - tak mówiono o miejscach nieistniejących w Warszawie, tudzież o osobach, które kompletnie Warszawy nie znały.

"Dezerter z Powązek", "Patrzy na Powązki", "kandydat powązkowski" i "Żyje za paszportem na Powązki" - tak mówiono o kimś, kto sprawiał wrażenie bliskiego śmierci. Było też przekleństwo związane z tym: "bodaj cię krowami na Powązki wywieźli".

"Gromadnie jak pod Wolą" - to pochodzi jeszcze z XVIII wieku, a odnosi się rzecz jasna do elekcji królów, które odbywały się właśnie na terenie dzisiejszej Woli.

"Na Woli wiatraków do woli", "Na Woli wszystkiego do woli" i "Tylko nasza stolica może jeździć i chodzić do Woli, a żadna inna tego nie dokaże" - zwyczajna gra słów. W pierwszym przypadku mamy dodatkowo nawiązanie do charakterystycznego elementu tej dzielnicy, elementu już od dawna istniejącego jedynie w książkach, na zdjęciach, oraz nazwie ulicy Młynarskiej.

"Bogaty jak Fukier" - powiedzenie krążące po Starym Mieście do końca XIX wieku. Rodzina Fukierów w Warszawie faktycznie dorobiła się sporego majątku, a z historią Warszawy była związana już od XVI wieku.

"Warszawiak w pracy a wilk u pługa: jednakowa z obu posługa" - chyba wiadomo o co chodzi...

"Próżniak zygmuntowski" - jeszcze w XIX wieku w "Kłosach" wyjaśniano o co chodzi. Otóż przy kolumnie Zygmunta i bramie Krakowskiej gromadzili się tragarze i pilarze czekający na zlecenia. Wielu jednak nie garnęło się specjalnie do pracy, stąd też ludzie ulepili taki zwrot.

"Jedno być w raju Turków co wróblem w Powązkach" - dzisiejsze Powązki kojarzą się z jednym. Jednak mało kto wie, że zanim stały się cmentarzem, były wyjątkowo urokliwym zakątkiem, o którego wygląd dbała sama Izabela z Flemmingów Czartoryska.

"Pójdziesz do Prochowni" - w ten sposób grożono komuś, że pójdzie do więzienia. Prochownia zlokalizowana przy ulicy Boleść/Rybaki przez wszystkie lata swojego istnienia pełniła różne funkcje, w tym właśnie jako Dom Kary i Poprawy, funkcję więzienną (od 1767 do 1833 r.).

[Friggi]

Ha ha ha! Nieźle tam u Ciebie "sadzą"! :thumbup:

Pomorskie.

Hym... nie mogę nic konkretnego skojarzyć ale jedno zmienione z dość znanego na: "Idź zamelduj koniowi na Helu."

Czy też coś w tym konteście: "Nauczycielki nie musisz pytać kim jest Jej mąż bo to stoczniowiec lub marynarz."

Edytowane 5 Marzec 2012 przez Friggi

[lucyna beata]

Bojkowskie

Szej i pure -darmo ne side - szyj i pruj ale darmo nie siedź

Z chudzoho konia na syrodku dorohy złaź - z chdzego konia i to na środku drogi należy zleźć

Jak cia proszut - nestczasty, a jak cia nie proszut - cełkom ne hody - jak cię zapraszają - badź nieczęstym gościem, jak nie zapraszają to w ogóle nie chodź

Pogórzanie zachodni

Oj Błoze, Błozycku nie było to jak przy cycku

W języku ni ma kłości, różnie się i skrzywi i sprości

Kizda liska chwoli swój łogon z bliska, a z daleka ble glo wlekla

---------------------------------------------------------------------

Dziś chciałabym zaprezentować ciekawą książkę, którą "zdobyłam" w skansenie w Szymbarku. "Poznajemy gwarę naszych dziadków" to pokłosie programu zrealizowanego kilka lat temu w szeroko rozumianych okolicach Gorlic. Projekt powstał dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Edukacja kulturalna i upowszechnienie kultury. Ochrona dziedzictwa kultury ludowej". Był realizowany przez pracowników Ośrodka Budownictwa Ludowego w Szymbarku, a jego celem było zachęcenie młodzieży do zapoznania się z tradycją, kulturą duchową, obrzędami, wierzeniami i popularyzacja gwary pogórzańskiej. Składał się z trzech etapów: samodzielnego gromadzenia przez uczniów gimnazjów z Kobylanki, Rożnowic, Szymbarku, Uścia Gorlickiego materiałów w postaci ankiet, zapisów tekstów ludowych, warsztatów edukacyjnych oraz konkursu w formie pracy pisemnej. Na postawie zebranych materiałów powstał słownik gwary pogórzańskiej.

Kim byli Pogórzanie? Grupą etnograficzną "przejściową" pomiędzy grupami nizinnymi, a górskimi zamieszkującą teren pomiędzy Dunajcem, a Sanem. Graniczyli z Lachami Sądeckimi, Krakowianami wschodnimi, Rzeszowiakami i Łemkami i Dolinianami. Z bogatą kulturą Pogórzan, z ich dorobkiem materialnym można zapoznać się w skansenach: w Szymbarku http://www.gorlice.art.pl/oddzialy-muzeum/skansen-wsi-pogorzanskiej.html w Sanoku http://skansen.mblsanok.pl/a/strona.php?dir=../pogorzanie&id=pogorzanie w Nowym Sączu http://www.muzeum.sacz.pl/47,17,Wiecej_o_Sadeckim_Parku_Etnograficznym.htm

Książkę tę otrzymałam od Pań Autorek, podkreślały iż nie ma ona charakteru naukowego, jest wydawnictwem popularno-naukowym, poznawczym adresowanym do młodzieży, miłośników etnografii i okolic Golic. Mimo tych zastrzeżeń należy podkreślić iż jest to wydawnictwo o charakterze monograficznym, zrealizowane we współpracy z naukowcami m.in. z Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie. Moim zdaniem jest to ciekawa lektura wprowadzająca czytelnika w zagadnienia etnograficzne. Bardzo cenny jest słownik gwary pogórzańskiej i prezentacja przyśpiewek i legend.

Książeczka jest ładnie wydana, na dobrym jakościowo,grubym papierze, miękka okładka, klejona (fatalnie, rozpadła mi się po pierwszym czytaniu), bogato ilustrowana.

Jednym słowem jest to interesująca lektura godna polecenia.

Tytuł: "Poznajemy gwarę naszych dziadków"

Redakcja: Anna Niemczyńska-Szurek, Barbara Wojnarska

Wydanie: I

Stron: 68

ISBN: 978-83-926-042-6-6

Wydawca: Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach

Szymbark 2008

Edytowane 5 Marzec 2012 przez lucyna beata

[harry]

Zorientowałem się kiedyś, że w Polsce istnieje mało znany podział administracyjny według... najbliższego szpitala psychiatrycznego. Przejawia się to w "życzeniach", gdzie cię zamkną jak dalej będziesz świrował.

W Toruniu gościa zachowującego się, hm.... niekonwencjonalnie wozi się do Świecia, we Wrocławiu do Stronia, z Gdańska do Kocborowa a z Warszawy do Tworek. Inne propozycje?

[bavarsky]

W Częstochowie wożą do... Lublińca.

[lucyna beata]

U nas rządzi Jarosław. Mamy dwa szpitale psychiatryczne, Żurawica jest w cieniu Jarosławia. Czasami pojawia się krakowski Kobierzyn.

[Friggi]

Zorientowałem się kiedyś, że w Polsce istnieje mało znany podział administracyjny według... najbliższego szpitala psychiatrycznego. Przejawia się to w "życzeniach", gdzie cię zamkną jak dalej będziesz świrował.

W Toruniu gościa zachowującego się, hm.... niekonwencjonalnie wozi się do Świecia, we Wrocławiu do Stronia, z Gdańska do Kocborowa a z Warszawy do Tworek. Inne propozycje?

Na Mazurach do Choroszczy "wywożą" :thumbup: I zgadza się co do Gdańska bo w Gdyni też mówią o Kocborowie. Jak pierwszy raz usłuszałam o Kocborowie to myślałam, że to jakiś żart coś w sensie: Zamknij się bo wywiozę Ciebie w pole, czy zaknebluję.

Nijak nie mogłam skojarzyć, że chodzi o miejscowość.

[ciekawy]

Zorientowałem się kiedyś, że w Polsce istnieje mało znany podział administracyjny według... najbliższego szpitala psychiatrycznego. Przejawia się to w "życzeniach", gdzie cię zamkną jak dalej będziesz świrował.

W Toruniu gościa zachowującego się, hm.... niekonwencjonalnie wozi się do Świecia, we Wrocławiu do Stronia, z Gdańska do Kocborowa a z Warszawy do Tworek. Inne propozycje?

W lubelskim zamkna na pewno w Abramowicach. Ale skoro jesteśmy przy gwarze...Taka ciekawostka - jeszcze na moim obszarze zamieszkania czynność wyjściaz budynku określa się jako "wyszedłem na dwór". Kilkadziesiąt kilometrów dalej, w okolicach Stalowej Woli i bardziej na południe (Galicja) mówi się już "wyszedłem na pole" ....

[gregski]

Zorientowałem się kiedyś, że w Polsce istnieje mało znany podział administracyjny według... najbliższego szpitala psychiatrycznego. Przejawia się to w "życzeniach", gdzie cię zamkną jak dalej będziesz świrował.

W Toruniu gościa zachowującego się, hm.... niekonwencjonalnie wozi się do Świecia, we Wrocławiu do Stronia, z Gdańska do Kocborowa a z Warszawy do Tworek. Inne propozycje?

W Trójmieście słyszałem też sugestie, że ten i ów powinien trafić "na Srebrzysko".

[Friggi]

Oj tak, Srebrzysko jest znane nie tylko pod względem ludzi psychicznie chorych ale też uzależnionych od alkoholu.

Edytowane 8 Marzec 2012 przez Friggi