[Konferencja] Pomorzanie w Wehrmachcie

[harry]

Konferencja organizowana przez Fundację Generał Elżbiety Zawackiej.

PROGRAM konferencji:

• g. 9.30 - Złożenie kwiatów na grobie prof. gen. Elżbiety Zawackiej na cmentarzu św. Jerzego
• g. 10.15 - Początek obrad w Dworze Artusa

- Polacy w armiach zaborczych w latach pierwszej wojny światowej

(dr Jarosław Centek)

- Polacy z Pomorza w Wehrmachcie

(proj. dr hab. Jan Sziling)

- Służba wojskowa mieszkańców z Prowincji Prusy Wschodnie w Wermachcie w latach 1935-1945

(Sławomir Maksymowicz)

• g. 12.15 - Przerwa

- Pobór Pomorzan do Wehrmachtu w raportach Delegatury RP na Kraj

(dr Sylwia Bykowska)

- Pomorzanie – żołnierze z Wehrmachtu w Wojsku Polskim na Zachodzie

(dr Sylwia Grochowina)

• g. 13.45 - Przerwa
  - Polacy z III Grupy DVL w obozie KL Stutthof z powodu odmowy służby wojskowej w Wehrmachcie (dr Danuta Drywa)
  - Ucieczki Polaków z Wehrmachtu i Organizacji Todt w Norwegii (Janusz Łopuszański)
• Około godz. 15.00 - zakończenie obrad

[secesjonista]

Będzie jakaś "forumowa" relacja bądź sprawozdanie?

[widiowy7]

Dołączam się do pytania secesjonisty.

Bo zainteresowało mnie to:

- Ucieczki Polaków z Wehrmachtu i Organizacji Todt w Norwegii (Janusz Łopuszański)

[harry]

Wybieram się, więc jak sobie życzycie naskrobie coś. Może Jarek też coś dorzuci?

[secesjonista]

A jest informacja czy będą jakieś (drukowane) materiały po-konferencyjne, przyznam, że takowe lubię, pomimo ich skrótowości, są na ogół są niezwykle interesujące.

[harry]

Jak na razie, moja wiedza o tej konferencji jest skromna, ale czuję się zobligowany i wybiorę się tam z notatnikiem, a potem zdam Wam relację. Myślę że jak Herr Baron tu zajrzy, to nieco więcej dopowie, wszak jest prelegentem.

[harry]

Obiecana relacja tudzież próba podsumowania.

Konferencja zorganizowana została przez Fundację Generał Elżbiety Zawadzkiej przy współudziale Urzędu Miasta Torunia. W zagajeniu, przedstawiciel fundacji zauważył, że temat służby wojskowej Pomorzan w Wehrmachcie jest mało znany i słabo utrwalony w świadomości Polaków. Najczęściej w tym kontekście mówi się o Ślązakach, a nawet znana książka Kaczmarka o losie Pomorzan w mundurze feldgrau traktuje wyłącznie przyczynkarsko. Dodatkowo padły dość ciekawe słowa, o tym, że mamy (mam na myśli mieszkańców dawnego województwa pomorskiego) wszyscy "kompleks dziadka w Wehrmachcie". Konferencja ta miała być również próbą zmierzenia się z tym kompleksem, próbą moim zdaniem nieudaną.

Prelekcje rozpoczął dr Centek, z referatem o służbie Polaków w armiach zaborczych w czasie PWS, nieco wykraczającym czasowo i terytorialnie poza ramy konferencji, ale doskonale wprowadzającym w temat. Prof Szyling referatem Polacy z Pomorza w Wehrmachcie, szeroko nakreślił powody wcielania Polaków do armii niemieckiej na tle polityki narodowościowej władz niemieckich, oraz reakcje Polaków na te działania oraz próby unikania służby. Pokusił się także o szacunki: ok. 90 000 tysięcy żołnierzy z Pomorza w Wehrmachcie , z czego ok. 75% miała iść do wojska z oporami lub intencją dezercji. Podkreślił również, że cyfry te nie obejmują innych rodzajów służby na rzecz wysiłku wojennego III Rzeszy (RAD, TODT, Volkssturm). Pan Maksymowicz miał referat o służbie Polaków z Prus Wschodnich (a więc obywatelach Niemiec przed 1939) na podstawie zachowanych w archiwach książeczek wojskowych, niestety referent mówił tak niewyraźnie, że niewiele zrozumiałem.

Kolejne referaty dotyczyły losów Polaków w Wehrmachcie, a głównie problemu dezercji, ucieczek i sposobów sabotowania. Prof Jastrzębski odtwarzał te losy na podstawie zachowanych procesów "o uznanie za zmarłego", dr. Grochowina przedstawiła w jaki sposób żołnierze Wehrmachtu trafiali i jak byli zachęcani do wstąpienia do PSZ na Zachodzie, a dr Drywa odnosiła się do osadzonych w obozie koncentracyjnym w Stutthofie, tak dezerterów jak i unikających służby. Istotną formą represji wobec ukrywających się, było zamykanie w obozie koncentracyjnym (lub obozie w Potulicach) ich rodzin jako zakładników. W ostatnim wystąpieniu pan Łopuszański opisywał sprawy ucieczek z Norwegii (lub w drodze do Norwegii) do neutralnej Szwecji, Polaków żołnierzy Wehrmachtu i pracowników organizacji Todt'a, a także sprawę pomocy jakiej otrzymywali od polskiej dyplomacji i władz szwedzkich.

W większości referatów, powielał się się ten sam schemat Polaka - ofiary, wcielonego do Wehrmachtu, szantażem lub groźbą represji, który przy pierwszej okazji ucieka i wstępuję do PSZ lub partyzantki bądź tragicznie ginie zastrzelony albo rozstrzelany. We wszystkich podkreślano patriotyczną postawę, unikanie podpisywania DVL, ukrywania się przed poborem, dezercje. Brakowało mi spojrzenia na problem szerzej, chociażby próby podjęcia tematu uzyskiwania wysokich odznaczeń wojskowych przez Polaków w Wehrmachcie (a otrzymało je ok. 400 Pomorzan), Polaków - ochotników, czy problemu służby w Waffen SS, a także losów Polaków- Wehrmachtowców w sowieckich łagrach. Są to rzeczy, o których mówi się w domach. Dla mnie osobiście posiadanie dziadka w Wehrmachcie, nie jest powodem do zmartwień, ale biorąc pod uwagę tematykę referatów i ich przekaz wygląda na to, że w dalszym ciągu musimy się tłumaczyć z własnej historii. Czy słusznie?

PS. Według komunikatu, który był ogłoszony na koniec, na referaty do druku organizatorzy czekają do końca grudnia, więc będą materiały pokonferencyjne. Duże brawa dla naszego forumowego kolegi, bo jego referat w warstwie komunikacyjno-medialnej bił na głowę całą resztę.

[Tomasz N]

W większości referatów, powielał się się ten sam schemat Polaka - ofiary, wcielonego do Wehrmachtu, szantażem lub groźbą represji, który przy pierwszej okazji ucieka i wstępuję do PSZ lub partyzantki bądź tragicznie ginie zastrzelony albo rozstrzelany. We wszystkich podkreślano patriotyczną postawę, unikanie podpisywania DVL, ukrywania się przed poborem, dezercje. Brakowało mi spojrzenia na problem szerzej, chociażby próby podjęcia tematu uzyskiwania wysokich odznaczeń wojskowych przez Polaków w Wehrmachcie (a otrzymało je ok. 400 Pomorzan), Polaków - ochotników, czy problemu służby w Waffen SS, a także losów Polaków- Wehrmachtowców w sowieckich łagrach. Są to rzeczy, o których mówi się w domach. Dla mnie osobiście posiadanie dziadka w Wehrmachcie, nie jest powodem do zmartwień, ale biorąc pod uwagę tematykę referatów i ich przekaz wygląda na to, że w dalszym ciągu musimy się tłumaczyć z własnej historii. Czy słusznie?

Kto rozmawiał ten wie że w większości rodzin pojawia się to wszystko. Ale ciekawi mnie jaki problem widzisz w "wysokich oznaczeniach" ?

[harry]

Kto rozmawiał ten wie że w większości rodzin pojawia się to wszystko. Ale ciekawi mnie jaki problem widzisz w "wysokich oznaczeniach" ?

W otrzymywaniu nie widzę problemu, traktuję to jako problem badawczy, rzecz do pogłębienia wiedzy.