Emigracja Polaków do Meksyku/Ameryki Łacińskiej

[magistra_vitae]

Witam serdecznie.

Poszukuję źródeł na temat emigracji Polaków za ocean w okresie poprzedzającym rewolucje w Rosji jak i po. Chciałabym się dowiedzieć, co wpłynęło na decyzję wyjazdu Polaków z terenów dzisiejszej Polski/Litwy do Mezoameryki. Mam bardzo małe pojęcie o emigracji właśnie w tamtą część świata , a do tego dochodzi fakt, że emigracja miała mieć związek z sytuacją wewnętrzną w Rosji. Dlatego uprzejmie proszę Was o jakiekolwiek informacje: linki, tytuły opracowań, choćby najmniejsze wskazówki, żebym mogła kontynuować poszukiwania. Dziękuję i pozdrawiam!

[secesjonista]

Mniej więcej tyczące się tego okresu i obszaru:

S. Zaborski (A. Krajewski) "Cukier, złoto i kawa. Dzieje Brazylii"

L. Caro "Emigracyja i polityka emigracyjna ze szczególnym uwzględnieniem stosunków polskich"

W. Czerwińska "Syndykat Emigracyjny jako narzędzie interwencjonizmu państwowego w latach 1930-1939", "Gdańskie Zeszyty Humanistyczne" Seria Pomorzoznawcza, 1969, nr 18

W. Breowicz "Ślady Piasta pod Piniorami"

A. Gucka "Obraz emigracji polskiej na łamach "Dziennika Poznańskiego" (1859-1939) i Kuriera Poznańskiego (1872-1939"

F. Woytkowski "Peru moja ziemia obiecana"

"Polacy w Ameryce łacińskiej" red. Z. Dobosiewicz, W. Rómmel

M. Pankiewicz "Zagadnienia kolonizacji zamorskiej w dobie obecnej", "Polacy Zagranicą" 1933, nr 6-7

K. Groniowski "Polska emigracja zarobkowa w Brazylii"

"Z życia Polaków", "Polacy Zagranicą" 1931, nr 10

E. Dzikowska "Tropem złota" (m.in. o kpt. Stanisławie Pawlikowskim)

M. Pankiewicz "Pionier znad Amazonki", "Polska na Morzu" 1937, nr 4

W. Wójcik "Moje życie w Brazylii"

H. Sukiennicki "Problem osadnictwa w Południowej Ameryce w rozwiązaniach międzynarodowych"

"Pamiętnik I Zjazdu Polaków z Zagranicy 14-21 lipca 1939", Warszawa-Poznań-Kraków

K. Warchałowski "Polska polityka kolonialna", "Rzeczypospolita" nr 181 z 1923 r.

K. Wrzos "Yerba Mate"

"Emigracja z ziem polskich w czasach nowożytnych"

J. Mazurek "Kraj a emigracja: ruch ludowy wobec wychodźstwa polskiego do Ameryki Południowej"

"Ameryka Łacińska w relacjach Polaków" Antologia, wybór, wstęp, komentarze i przypisy M. Kula

E. Kołodziej "Wychodźstwo zarobkowe z Polski 1918-1939. Studia nad polityką emigracyjna II Rzeczypospolitej"

T. Białas "Kształtowanie się programu emigracyjno-kolonialnego Ligi Morskiej i Kolonialnej w latach 1924-1930", "Dzieje Najnowsze" 1977, nr 2

E. Ciuruś "Polacy w Brazylii"

M. Kula "Polonia brazylijska"

P. Kraszewski "Polska emigracja zarobkowa w latach 1870-1939 - praktyka i refleksja"

M. Paradowska "Podróżnicy i emigranci. Szkice z dziejów polskiego wychodźstwa w Ameryce Południowej"

M. Paradowska "Polacy w Ameryce Południowej"

M. Lepecki "Parana i Polacy"

Można zajrzeć do:

S. Zieliński "Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich"

W poszukiwaniu bibliografii warto zajrzeć tu:

klik

Edytowane 20 Kwiecień 2011 przez secesjonista

[magistra_vitae]

Mniej więcej tyczące się tego okresu i obszaru:

S. Zaborski (A. Krajewski) "Cukier, złoto i kawa. Dzieje Brazylii"
L. Caro "Emigracyja i polityka emigracyjna ze szczególnym uwzględnieniem stosunków polskich"
W. Czerwińska "Syndykat Emigracyjny jako narzędzie interwencjonizmu państwowego w latach 1930-1939", "Gdańskie Zeszyty Humanistyczne" Seria Pomorzoznawcza, 1969, nr 18
... ...

Dzięki! Nawet za te "brazylijskie" akcenty. Chodzi mi przede wszystkim o MEzoaemryke, Meksyk w szczegolnosci. Zatem, jesli ktos moze zajrzy tu i będzie umiał pomóc, to proszę i dziękuję.

[secesjonista]

Nie ma szczególnych prac poświęconych samemu Meksykowi, fragmenty są w różnych podanych przeze mnie pracach.

Brazylia jak najbardziej należy do kręgu Ameryki Łacińskiej, jak i tematu (vide: nazwa tematu "Emigracja Polaków do Meksyku/Ameryki Łacińskiej"), proponuję przeszukać pamiętniki pod kątem nazwisk danych kolonizatorów i emigrantów.

[secesjonista]

Do Meksyku wyemigrowało:

(w liczbach bezwzględnych / procentowo)

1923 - 3315 / 6,0

1924 - 1973 / 8,8

1925 - 134 / 0,4

1926 - 279 / 0,6

1927 - 327 / 0,6

1928 - 284 / 0,4

1929 - 285 / 0,4

1930 - 358 / 0,8

/za: E. Kołodziej "Wychodźstwo zarobkowe z Polski 1918-1939", Warszawa 1982, s. 88-89, s. 144/

 

 

Warto zajrzeć do:

T. Łepkowski "Historia Meksyku"

tegoż, "Z dziejów kontaktów polsko-meksykańskich w XIX i XX wieku", "Etnografia Polska", 1970, nr 2

M. Paradowska "Polacy w Meksyku i Ameryce Środkowej"

tejże, "Wkład Polaków w rozwój cywilizacyjno-kulturowy Ameryki Łacińskiej"

M. Krasicki "Polska akcja kolonialna w Ameryce Łacińskiej w latach 1929-1939", "Dzieje Najnowsze", 1977, nr 4

"Polonia w Ameryce Łacińskiej" red. Z. Dobosiewicz, W. Rómmel

"W sprawie wychodźstwa do Meksyku", "Wychodźca", 1926, nr 17

I. Drohojewski "Polacy w Meksyku, Ameryce Środkowej i krajach andyjskich z XIX i XX wieku", "Dzieje Najnowsze", 1972, nr 2

J. Zakrzewski "O Polakach i śladach polskości w Meksyku", "Wychodźca", 1939, nr 15

"Dzieje Polonii w Ameryce Łacińskiej" red. M. Kula

"Ameryka Łacińska w relacjach Polaków" red., tenże

A. Bukiet "Materiały do bibliografii. Polonica Ameryki Łacińskiej"

"Emigracja, Polonia, Ameryka Łacińska. Procesy emigracji i osadnictwa polaków w Ameryce Łacińskiej w świadomości społecznej" red. T. Paleczny

Bądź też poszukać artykułów Wojciecha Szukiewicza (był m.in. delegatem Urzędu Emigracyjnego) który był orędownikiem emigracji - właśnie do Meksyku.

Choćby:

"Widoki wychodźstwa do Meksyku", "Wychodźca", 1926, nr 2

"Zagadnienia rolne w Meksyku", "KNIE", t. 4, 1927

"Nieco o społecznych stosunkach w Meksyku", "Praca i Opieka Społeczna", 1925, z. 1-2

[secesjonista]

"Materiały do bibliografii dziejów emigracji oraz skupisk polonijnych w Ameryce Północnej i Południowej w XIX i XX wieku" red. A. Pilch, I. Paczyńska

[secesjonista]

Można poszukać informacji o pierwszym odnotowanym Polaku w Meksyku - Karolu Beneskim związanym z otoczeniem cesarza Augustina Iturbide, potem trafił do Gwatemali jako przedstawiciel Aaron H. Palmer and Associates.

/szerzej: M. Kałuski "Polacy w Ameryce Centralnej", dostępne na: przeglad.australink.pl/

[secesjonista]

Co do Brazylii:

S. Kossobudzki "Tu i tam. Odgłosy parańskie", Curitiba 1927

"Emigracja polska w Brazylii. 100 lat osadnictwa" red. A. Kaczmarek

"Listy emigrantów z Brazylii i Stanów Zjednoczonych 1890–1891" red. W. Kula, N. Assorodobraj-Kula, M. Kula

J. Stańczewski "Wpływ języka portugalskiego na język kolonistów polskich w Brazylii. Studium Porównawcze"

J. Łapaj "Polacy w Brazylii – aspekty historyczne i współczesność", "Pisma Humanistyczne", z. X, 2013.

[secesjonista]

Michalina Isaakowa (z d. Hochbaum) nie była emigrantką, do Parany wybrała się na wyprawę (1926-1928) głównie w poszukiwaniu motyli. W jej relacji z tej podróży "Polka w puszczach Parany" (Poznań 1937 ) można odnaleźć okruchy jej obserwacji o zasiedziałych tam polskich emigrantach.

 

 

Szerzej o samej postaci:
N. Badiyan-Siekierzycka "Podróżniczki i pisarki – Michalina Isaakowa, Jadwiga Toeplitz-Mrozowska, Edith Durham", w: "Dwudziestolecie mniej znane. O kobietach piszących w latach 1918–1939", pod red. E. Graczyk, M. Graban-Pomirskiej, K. Cierzan, P. Biczkowskiej
M. Golicka-Jabłońska "Michalina Isaakowa i jej podróże", "Tygiel Kultury", 2012, nr 7/9
A. Lipiec "Polka w puszczach Parany Michaliny Isaakowej – wprowadzenie do edycji krytycznej", "Artes Humanae", Vol. 3, 2018.