Uzbrojenie i skład wojsk polskich Mieszka Iego

[Świętosław]

No właśnie, i jak pisałem nie chodzi nawet o sam łuk, bo w pochówkach można rozpoznać ślady po tymże łuku, nawet jeśli go jako takiego nie zostało.

A u nas nic, tak samo groby, znaleziska pochodzenie koczowniczego (konnych łóczników) jest u nas mało.

[Furiusz]

Co do koczowników jest ich materiałów trochę, choć to rzeczywiście mało np przemyskie pochówki, czy zabytki awarskie¹, jest jeszcze pytanie o to czy to nie naśladownictwa.

Co do kontrowersji na temat możliwości zachowania się łuku - generalnie są "środowiska" w których materiały organiczne takie jak drewno zachowują się lepiej a są i takie w których zachowują się gorzej albo wcale. Oczywiście mogą się zachować elementy z materiałów trwalszych (czy lepiej w danym środowisku się zachowujących).

Wyposażenie łucznicze o długości 160 cm, to chyba prędzej było używane przez piechotę, gdyż tak długim łukiem trudno posługiwać się z konia.

Zapewne tak, choć nie jest to niemożliwe - z tego co pamiętam Hunowie mieli stosować dość duże gabarytowo łuki a problem z nimi rozwiązywali poprzez ich asymetryczność - co zapewne miało jakiś wpływ na samo strzelanie.

Teraz tak co do uzbrojenia z czasów piastowskich i tego jak wyglądał jego rozkład, jest sporo prac. Ja tak trochę i o późniejszych nieco czasach i o jednym terytorium, ale co tam.

Na cmentarzysku w Pokrzywnicy Wielkiej², odkryto 13 pochówków męskich (choć jest 12 szkieletów męskich, 13 to cenotaf - a uznany za męski z powodu darów grobowych o ile kojarzę dobrze). W 10 w inwentarzu grobowym mamy broń. W grobie nr4 mamy 25 strzał z zadziorami i żelazny nóż. Jest tez 5 mieczy w tych pochówkach, przy czym z tego co wyczytałem datowano miecz z grobu 16 na X-XII wiek, jest tu też ostroga w typie Ii, odmianie 3 wdg Hilczerówny. Są też groty oszczepów i jeden grot włóczni. To oczywiście jednostkowy przypadek ale postaram się sprawdzić więcej opracowań cmentarzysk w obudowie kamiennej.

Na temat toporów wczesnośredniowiecznych ze Śląska pisała Sarnowska³. Dochodzi ona do wniosku, ze na tym obszarze, były one nieliczną kategorią w porównaniu do innych typów uzbrojenia. Tylko jeden topór uznała za import (skandynawski) - chodzi o zabytek z Nakła. Do tego miały tu dość wczesne okazy z VII-VIII wieku powiązane z zabytkami z Czech i Węgier.

Co ciekawe broń jako dar grobowy składano też do grobu dzieci, co miałoby podkreślać ich status członków elity.⁴

Co do proc, wspomnianych na początku, znane jest mi jedno średniowieczne znalezisko takiej broni⁵, choć autor artykułu na ten temat uznał ją za broń myśliwską.

Ciekawa jest też kwestia wpływu koczowników na styl i sposoby wojowania innych ludów, choćby w kwestii siodeł, strzemion, czy uzbrojenia ochronnego⁶

¹ Szymański W., Stan wiedzy o zabytkach awarskich z obszarów położonych na północ od terytorium kaganatu [w:] Archeologia Polski 1995

² Rauhut L., Długopolska L., Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w obudowie kamiennej w Pokrzywnicy Wielkiej, pow. Nidzica [w:] Wiadomości Archeologiczne 36/1971

³ Sarnowska W., Topory wczesnośredniowieczne z obszaru Śląska [w:] Światowit 24/1962

⁴ Kurasiński T., Militaria jako element wyposażenia wczesnośredniowiecznych pochówków dziecięcych - próba interpretacji na przykładzie znalezisk z Polski [w:] Archeologia Polski 54/2009

⁵ Nadolski K., Czy proca znaleziona w Gdańsku jest zabawką? [w:] Acta Universitatis Lodzensis. Folia Archaeologica 22/1998

⁶ jest tego pewnie więcej tutaj taki mała przygrywka Świętosławski W., Rola Awarów w rozpowszechnianiu w Europie azjatyckich form uzbrojenia [w:] Acta Universitatis Lodzensis. Folia Archaeologica 23/2001

[Furiusz]

Jeśli kogoś interesują jeszcze topory, z średniowiecznej Białorusi, to swego czasu ukazał się na ich temat krótki artykuł w Acta Archaeologica Albaruthenica t.2/2007, wydaje mi się, ze wart przeczytania, choć czasy nieco młodsze niż w temacie.