Bitwa pod Kłuszynem 4 lipca 1610 r.

[Tofik]

Artykuł powstał w ramach akcji Pamiętamy na okrągło: https://historia.org.pl/index.php?option=co...&Itemid=411

Link: https://historia.org.pl/index.php?option=co...&Itemid=586

Jest oczywiście popularnonaukowy, ma tylko przedstawić bieg wydarzeń przed i w trakcie bitwy, a także trochę mniej po bitwie.

Zapraszam do oceniania.

[Roman Różyński]

Jak dla mnie zbyt wysoka ocena liczebności sił Szujskiego. Luna podaje 15000, tyleż diariusz drogi przed dotarciem do autora tegoż relacji hetmana. I to być może jest ocena sprzed wysłania Wałujewa. W każdym razie Moskwy dałbym maksymalnie 15000-16000 do boju. Cudzoziemców myślę że Kulesza dość żetelnie na 4000 ocenił.

[Tofik]

Owszem, ale Luna wyraźnie pisze o żołnierzach, zresztą ja też oddzielam wojaków od reszty, pisząc, że można przyjąć, że liczyli 20 tys. Pozostają jednak masy chłopstwa i czeladzi, niewątpliwie wykorzystanych w walce, przynajmniej w rejonie obozu moskiewskiego. Tak więc: najwyżej 6 tys. cudzoziemców z 20 tys. żołnierzy moskiewskich, ale do tego jakaś ilość ciurów uczestniczących w walce (10, 15, a może nawet 20 tys. - tą ostatnią liczbę podaje Maskiewicz), oczywiście ci ostatni nie mogą zostać wliczani do ogólnej liczby, bo nie są żołnierzami...

[Roman Różyński]

ale do tego jakaś ilość ciurów uczestniczących w walce (10, 15, a może nawet 20 tys. - tą ostatnią liczbę podaje Maskiewicz)

Jeśli chodzi o Maskiewicza to przesadził on znacznie siły wroga więc i chłopstwo pewnie też (może 2-krotnie ?)

Sądzę że ciurów uczestniczących w walce można obliczyć odejmując od 19000-20000 Moskwy którzy wyszli z obozu 15000-16000 wojska i zostanie nam 4000 zbrojnych ciurów.

Warto też dodać że część sił moskiewskich miała uciec zanim nasi uderzyli (wg cytowanego przez Sikorę cudzoziemca).

Edytowane 6 Lipiec 2010 przez Roman Różyński

[Tofik]

Przesadził z 50 tys., ale tak jak pisałem, jego 20 tys. chłopstwa jest być może pewną wskazówką. Możliwe, że Maskiewicz podał dobrą liczbę chłopstwa, nie podając poprawnej wielkości całej armii. 20 tys. lepiej współgra z relacją Żółkiewskiego w "Początku i progresie", gdzie hetman ponoć korzystał z wiedzy samego Dymitra Szujskiego.

[Roman Różyński]

20 tys. lepiej współgra z relacją Żółkiewskiego w "Początku i progresie", gdzie hetman ponoć korzystał z wiedzy samego Dymitra Szujskiego.

Zastanawiające jest jednak to że w Początku i progresie liczby zarówno Szujskiego i Wałujewa idą w górę.

Ciekawe jest też to że po podzialeniu liczb podanych przez Żółkiewskiego w Początku i ...odnośnie sił Wałujewa i Szujskiego otrzymamy 5000 Wałujewa, 4000 Szwedów i 20000 Moskwy.

Pirwsza liczba zgadza się z Diariuszem drogi, druga z Kuleszą, trzecią podają Marchocki i wspomniany cudzoziemiec.

Czyżby więc Żółkiewski po poznaniu sił wroga pomnożył je 2-krotnie ?

Moim zdaniem tak.

[Tofik]

Racja. Hetman miał skłonności do przesady, np. kilkaset tysięczna załoga w Smoleńsku. Mógł chcieć uwypuklić zwycięstwo w obronie przed krytyką, choć gdy pisał swoje dzieło i tak nie był pod wielką presją.

A co z szacunkami w liście 5 lipca (30 tys. Moskali, 5 tys. cudzoziemców)? Czy tam też Żółkiewski próbował przesadzać czy raczej zapodać rzeczową relację? W tym wypadku tylko liczba Moskali wydaje się przesadzona, chyba, że doliczyć czeladź...

Aczkolwiek nie zmienia to tego, że liczba chłopstwa 4 lipca mogła wynosić 20 tys. Spośród źródeł tylko Maskiewicz wyszczególnia chłopów, aczkolwiek może nieco przesadzając, więc możliwe, że 30 tys. z listu hetmana to 20 tys. żołnierzy i 10 tys. chłopów.

[Roman Różyński]

Spośród źródeł tylko Maskiewicz wyszczególnia chłopów, aczkolwiek może nieco przesadzając, więc możliwe, że 30 tys. z listu hetmana to 20 tys. żołnierzy i 10 tys. chłopów.

Powiedziałbym raczej że 19000-20000 to liczba Moskali którzy się uszykowali licząc także czeladź i chłopstwo, a 30000 to ogólna liczba wszystkich Moskali z czeladzią, chłopstwem ale bez Szwedów.

Samych żołnierzy było 15000-16000 (wg Luny i Budziłły).

Myślę że to najbardziej prawdopodobna opcja i godzi wszystkie źródła, nawet Początek i progres, przy założeniu że Żółkiewski mnożył 2-krotnie.