Orientacje polityczne w przededniu wojny

[Nikt]

Witam, witam

Chciałam trochę zaciekawić Was tym właśnie tematem i podzielić się z Wami historią .

Komplikująca się w latach 1912-1914 sytuacja polityczna w Europie, a zwłaszcza wypadki na Bałkanach, gdzie krzyżowały się interesy dwóch zaborców Polski: Rosji i Austrii, obudziły w polskim społeczeństwie nadzieje na konflikt zbrojny między tymi państwami.

Narodowa Demokracja, na czele z Romanem Dmowskim, podtrzymywała swe wcześniejsze koncepcje współpracy z Rosją. Obecnie propagowano ideę zjednoczenia, po przewidywanym zwycięskim zakończeniu wojny przez Rosję, wszystkim ziem polskich w granicach państwa rosyjskiego. Miano przy tym nadzieję, że lojalna postawa Polaków wobec cara zaowocuje po wojnie znacznym zakresem autonomii zjednoczonych w obrębie Rosji, trzech dotychczasowych dzielnic. Sytuacja polityczna w zaborze rosyjskim nie zjednywała zwolenników temu programowi. Nie przyniosły więc większych rezultatów próby tworzenia przed endecję w początkach wojny polskich formacji wojskowych w Rosji, jak na przykład Legionu Puławskiego, tym bardziej że car nie występował z żadnymi zobowiązaniami wobec Polaków.

Szczególne ożywienie nadziei niepodległościowych w związku ze zbliżającą się wojną można było zaobserwować w zaborze austriackim. Tamtejsi działacze postulowali wiązanie tych nadziei z monarchią austro-węgierską, przede wszystkim ze względu na stosunkowo szeroką autonomię Polaków w Galicji i ostrość antagonizmu austriacko-rosyjskiego. Według Józefa Piłsudskiego, wówczas przydódcy PPS - Frakcji Rewolucyjnej, chcąc mieć w nadchodzącej wojnie wpływ na swój los, muszą Polacy zbudować własną siłe militarną. Ponieważ Galicja cieszy się największą autonomi, stanowiąc niemal równouprawną część Autrii, należy w pierwszym etapie dążyć do przyłączenia Królestwa - czyli zaboru rosyjskiego do Galicji. W związki z tym proponował wkroczenie możliwie silnego oddziału wojska polskiego do Kongreski i pobudzenie jego mieszkańców do powszechnej walki partyzanckiej.

Z programem Piłsudskiego identyfikowała się, działająca w Galicji od 1912 roku, Tymczasowa Komisja Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, jednocząca różne grupy ugrupowania politycznego, stawiające sobie za cel czynną walkę o wolność i niepodległy byt narodu polskiego.

Zupełnie odmienne stanowisko zajęli polscy komuniści, reprezentowani przez Socjaldemokrację Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) i zbliżająca się do nich ideowo PPS-lewicę. Sprzeciwiali się oni kategorycznie idei niepodległości, dowodząc, że sprowadzi ona polski proletariat na 'grunt szowinizmu i walki narodowościowej'.

Najaktywniejsi działacze SDKPiL: Adolf Warski, Leon Tyszko, Julian Marchlewski czy Róza Luksemburg agitowali za wspieraniem ruchów rewolucyjnych w Rosji i w Niemczech. Charakterystyczna ilustracja ich postawy był postulat skierowany do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji o określenie z jej programu punktu głoszącego prawo narodów do samostanowienia.

Co o tym wszystkim sądzicie?