Negocjacje w Moskwie 12-22.10 1944

[ak_2107]

Podczas rozmow z Churchillem w Moskwie w pazdzierniku 1944 miala miejsce nastepujaca scena:

za wiki:

Taka postawa strony komunistycznej została dobitnie zaakcentowana przez Bieruta w roku 1944 podczas rozmów moskiewskich oraz przez Gomułkę po ogłoszeniu uchwał jałtańskich. Wprawdzie latem 1944 Bierut miał powiedzieć, że o Lwów będziemy się jeszcze spierać z ZSRR[2] , był to jednakże zabieg socjotechniczny strony komunistycznej mający zjednać jej nowych zwolenników. Podczas późniejszych rozmów w Moskwie w październiku 1944 roku Bierut miał w obecności Churchilla stwierdzić: Domagamy się w imieniu narodu polskiego wcielenia Lwowa do ZSRR. Kwestia ta została wypowiedziana przez niego w tonie tak służalczym, że wywołała konsternację i zażenowanie nie tylko brytyjskiego premiera, ale i obecnych przy rozmowie notabli sowieckich. Samego Stalina wprawiła natomiast w stan żartobliwego usatysfakcjonowania skutecznością własnej polityki.

Zrodlem jest sam Churchill - obecny mial byc przy tym Osobka Morawski i sam Stalin.

(ksiazka - wspomnienia Ch.)

Czy slowa Bieruta sa potwierdzone przez jakies inne zrodla ???

Troche mi to wyglada na to, ze premier WB - jeden z architektow granicy na lini Curzona - probowal

sie troche "wybielic" po wojnie - zwalajac wine za przebieg granicy na kolaboranta - Bieruta.

Z drugiej strony po ukladzie miedzy PKWN i Stalinem z 27 lipca 1944 Bierut nie mial zadnych iluzji -

nie powinien miec .....zupelnie prawdopodobne ze cos w tym guscie rzucil......

[Bruno Wątpliwy]

Nie chce mi się przekopywać biblioteczki, a za Chiny Ludowe nie pamiętam dokładnie, ale gdzieś czytałem o wypowiedzi Wasilewskiej, że ona również sui temporis sygnalizowała, że w sprawie Lwowa są - niewielkie - możliwości negocjacyjne.

Z drugiej strony - jakieś rzeczywiste targi pomiędzy PKWN a radzieckimi - chociażby o Puszczę Białowieską - były. Jeżeli pamiętam, to chyba Mazan w "A to Polska właśnie" na podstawie wspomnień napisał, że nawet całkiem ostre. Być może w "Alfabecie Kisiela" przy jakimś nazwisku jest o tym także wzmianka (głowy za to nie dam).

Co rzeczywiście powiedział Bierut ustalić się chyba nie da. Po pierwsze - wiedział, jak świat wygląda AD 1944, tzn. że ten kawałek Europy jest już Józefa Wissarionowicza i od niego zależą losy Lwowa (i samego Bieruta). Także wkluczyć się nie da, że zrealizował zalecenie Stalina - "powiedzcie Angliczanom, że Lwowa nie chcecie, to my wam pomożemy z ziemiami zachodnimi, a i stanowisko utrzymacie".

Z drugiej strony - Churchill miał w roku 1944 w dalekiej obojętności Lwów i Kresy. Zależało mu na stworzeniu jakiegoś radziecko-polskiego modus vivendi z udziałem części polityków emigracyjnych, kosztem Kresów. Ponieważ wspomnienia służą (zazwyczaj) przedstawieniu siebie w świetle pozytywnym, wtłoczenie w usta Bieruta słów o radzieckim Lwowie, które "wzbudziły zażenowanie" biednego Churchilla, było dla mitu obrońcy Albionu korzystne. A możliwości weryfikacji - niewielkie.

[ak_2107]

A czy PKWN - Bierut & co - mial juz wtedy wiedze o ustaleniach konferencji w Teheranie ?

Czy tez akceptacja przebiegu powojennych granic - ustalenia tajnego protokolu PKWN - ZSRR z 27 lipca 1944 -

byla wylacznie wynikiem rozmow miedzy Stalinem i polskimi komunistami ?

[Bruno Wątpliwy]

Szczerze mówiąc nie przypominam sobie żadnych wspomnień, w których przedstawiony byłby stan wiedzy Bieruta i towarzyszy o Teheranie. Nawet chyba w pamiętnikach Gomułki nie ma jednoznacznej wypowiedzi. Ale głowy za to nie dam. Inna sprawa, że na pewno domyślali się ku czemu idzie, a i z punktu widzenia Stalina rozsądnym krokiem byłoby ich poinformowanie (na zasadzie - "widzicie towarzysze, nasza sprawa jest słuszna i wygrywamy w walce na argumenty z Zapadem").

BTW - enuncjacji w sprawie możliwości zachowania Lwowa było chyba więcej. Coś mi się kojarzy także Oskar Lange. Można wysnuć przypuszczenie, że gdyby Mikołajczyk odrzucił granicę ryską wcześniej i wszedł na drogę współpracy (pomijam, czy to było możliwe ze względu na nastroje w Londynie, czy II KP), to Lwów mógł posłużyć Stalinowi jako przynęta i nagroda zarazem. W drugiej połowie 1944 r. Stalin już nie widział sensu płacić więcej niż to konieczne. Białostockie i chwatit'.

[Wolf]

Szczerze mówiąc nie przypominam sobie żadnych wspomnień, w których przedstawiony byłby stan wiedzy Bieruta i towarzyszy o Teheranie. Nawet chyba w pamiętnikach Gomułki nie ma jednoznacznej wypowiedzi. Ale głowy za to nie dam. Inna sprawa, że na pewno domyślali się ku czemu idzie, a i z punktu widzenia Stalina rozsądnym krokiem byłoby ich poinformowanie (na zasadzie - "widzicie towarzysze, nasza sprawa jest słuszna i wygrywamy w walce na argumenty z Zapadem").

Pod koniec 1944 była już pełna świadomość(poza może Polskim Londynem i żołnierzami podległego mu podziemia ) tego że całą Polskę spod okupacji hitlerowskiej wyzwoli Armia Czerwona i idące z nią WP a nie Anglosasi i PSZ . ZSRR od dnia 1 sierpnia 1944 oficjalnie uznawało i wszelkimi siłami popierało PKWN rezydujące już w Lublinie zaś Iosif S. w X 1944 wezwał PKWN do znacznego zaostrzenia polityki wewnętrznej .Rząd Londyński np George Kennan(ambasador USA w Moskwie)określał jako politycznego trupa i pisał o "przedstawicielach skończonego reżimu"dodając że nikt na Zachodzie nie chce im tego otwarcie powiedzieć bo byłoby to brutalne ..

Bardzo podobnie ocenił sytuację w 1944 urzędnik odpowiedzialny za sprawy polskie w brytyjskim Foreign Office stwierdzając że do nowych władz Polski ma szanse załapać się indywidualnie premier Mikołajczyk i paru jego ludzi-ale nie rząd emigracyjny . ..

Co do stanu wiedzy-oficjalne przemówienia niejakiego Winstona Churchilla z 22 II 1944 i z 28 IX były dobrze znane (jasno stawiały one sprawę Linii Curzona i przynależności państwowej Wilna ). Z ironią pod adresem Londyńczyków komentowal je w konspiracyjnej prasie PPR Władysław Gomułka-a z oburzeniem-prasa AKowskoDelegacka ,która natychmiast "stanowczo" "zdementowała" je a w formie "represji" wobec Winstona Churchilla na pewien czas przestała tytułować go premierem co ironicznie zauważył Gomułka. Notabene ta sprawa dobrze ukazuje realne znaczenie i możliwości Polskiego Londynu i podziemia w polityce międzynarodowej mocarstw Anno Domini 1944.

Co do dokładnego zapisu samego spotkania-o ile wiem w ZSRR takie spotkania z obcymi delegacjami starannie protokółowano choć zapisu z tego akurat spotkania nie czytałem -gdzieś muszą być notatki i protokół.

Mam wspomnienia Edwarda Osóbki wydane już po 1989 -zarówno w nich jak i we wcześniejszych ( z okresu PRL)wspomnieniach dla Paryskiej Kultury nic o tym nie wspomina ale jeszcze sprawdzę .

Potwierdza natomiast uzyskanie połowy Puszczy Białowieskiej ,Suwałk ,Augustowa itp.

Pisze też że zastanawiał się nad postawieniem wobec Stalina także sprawy przynależności Lwowa i ewentualną dymisją ze stanowiska przewodniczącego PKWN ale w polskiej delegacji odwiedziono go od tego zaś sprawa na pewno była znana Soso choćby z aparatów podsłuchowych..

Uważam że skoro Iosif "podarował" Osóbce/delegacji PKWN Suwałki,Augustów i połowę Puszczy Bałowieskiej-to Mikołajczykowi/Grabskiemu mógł latem 1944 nieco więcej -być może i Lwów z zagłębiem naftowym.Oczywiście nie za darmo.

Co do Mikołajczyka-to wierzył on że pod koniec wojny znaczenie ZSRR spadnie zaś Anglosasów wzrośnie a PKWN okaze się niezdolny do zapewnienia minimum porządku w Polsce i nie zdoła sformować władz administracyjnych i terenowych ogniw i struktur władzy oraz przeprowadzić mobilizacji do wojska kompromitując się tym samym wobec radzieckich .

To wówczas-w X 1944 "Polski Londyn"/Mikołajczyk wysunął i po raz pierwszy tak wyraznie uwypuklił gwarancję "zachowania porządku i spokoju na tyłach Armii Czerwonej"-infantylnie sądzono że ZSRR/organa PKWN nie potrafią tego zagwarantować a jedynym który może tu wchodzić w grę jest rząd emigracyjny i jego agendy w kraju(AK,Delegatura)...

Swoistym akompaniamentem do rozmów toczonych w Moskwie była dezercja 31 pułku w nocy z 12/13 X -największa z dezercji w historii lWP i chyba największa akcja podziemia w Polsce Lubelskiej 1944 . Ponieważ miano jeszcze żywo w pamięci poprzednią demonstrację siły urządzoną w Warszawie 1 sierpnia 1944 z okazji lipcowej podróży i sierpniowych rozmów Mikołajczyka w Moskwie-tak w Lublinie jak i w Moskiwe przyjęto ,że była to demonstracja siły krajowych agend rządu emigracyjnego/AK .

Co do tezy Bruna-b.przewodniczący PKWN i premier Rządu Tymczasowego RP i TRJN Edward Osóbka w pózniejszych wywiadach/wypowiedziach dla paryskiej "Kultury"(jeszcze w okresie PRL) mówił że w 1944 jego zdaniem Stalin nie widział w PPR siły zdolnej samodzielnie sprawować rządy w Polsce i zależało mu na fuzji-też z częścią "Londynu". Zależało mu też na ludowcach i socjalistach .Naturalnie po 21 lipca 1944 to znaczenie szybko spadało a po Jalcie-to już była równia pochyła.

I ciekawostka z zakresu nazewnictwa ale nie tyko nazewnictwa -Osóbka,delegacja KRN z kraju i niektórzy działacze ZPP chcieli powołania latem 1944-Rządu Tymczasowego zaś ZSRR-początkowo akceptował jedynie powołanie Delegatury KRN dla wyzwolonych terenów polskich-bo tak ta struktura miała się pierwotnie nazywać . Nazwa PKWN pojawiła się w ostatniej chwili i spełniała aspiracje KRN tylko częściowo.

Edytowane 4 Grudzień 2009 przez Wolf

[ak_2107]

Jeszcze jedna kwestia - posrednio zwiazana z tematem:

Prusy Wschodnie:

- wersja I

W Teheranie zadecydowano, ze przypadna Polsce cale. Wy wyniku dogadania sie ze Stalinem PKWN

oddal "dobrowolnie" - i nieoficjalnie - w tajnej umowie z 27. lipca 1944 czesc Prus Stalinowi.

W Poczdamie Stalin to tylko "przyklepal."domagajac sie "zadoscuczynienia w tej formie.

- wersja II

Juz w Teheranie Stalin domagal sie czesci Prus Wschodnich.( i otrzymal zgode Rosw. + Church.) PKWN te sytuacje w lipcu 1944 tylko "przyklepal", a Poczdam byl jedynie formalnoscia.

Jak to wygladalo ?

Faktem jest, ze doklady przebieg tej granicy byl niejasny - Na poczytku po przejeciu Prus przez polska

administracje w 1945 wyglada na to, ze granica bedzie przebiegac dokladnie wzdluz granic powiatow.

Czyli niemieckich granic administracyjnych.

Potem pojawia sie "linia prosta" ignorujaca niemieckie granice administracyjne. (wczesne lato 1945 ???)

Ta z kolei jest w sierpniu 1945 przesunieta kilkanscie kilometrow dalej na poludnie

(jej korekrury trwaja w zasadzie do 1958 roku)

Dalej - co na to rzad emigracyjny - dotarlo to w ogole do Londynu ???

[Wolf]

Jeszcze jedna kwestia - posrednio zwiazana z tematem:

Prusy Wschodnie:

- wersja I

W Teheranie zadecydowano, ze przypadna Polsce cale. Wy wyniku dogadania sie ze Stalinem PKWN

oddal "dobrowolnie" - i nieoficjalnie - w tajnej umowie z 27. lipca 1944 czesc Prus Stalinowi.

W Poczdamie Stalin to tylko "przyklepal."domagajac sie "zadoscuczynienia w tej formie.

- wersja II

Juz w Teheranie Stalin domagal sie czesci Prus Wschodnich.( i otrzymal zgode Rosw. + Church.) PKWN te sytuacje w lipcu 1944 tylko "przyklepal", a Poczdam byl jedynie formalnoscia.

Jak to wygladalo ?

Faktem jest, ze doklady przebieg tej granicy byl niejasny - Na poczytku po przejeciu Prus przez polska

administracje w 1945 wyglada na to, ze granica bedzie przebiegac dokladnie wzdluz granic powiatow.

Czyli niemieckich granic administracyjnych.

Potem pojawia sie "linia prosta" ignorujaca niemieckie granice administracyjne. (wczesne lato 1945 ???)

Ta z kolei jest w sierpniu 1945 przesunieta kilkanscie kilometrow dalej na poludnie

(jej korekrury trwaja w zasadzie do 1958 roku)

Dalej - co na to rzad emigracyjny - dotarlo to w ogole do Londynu ???

Ja spotkałem się z wersją II-Stalin chciał mieć niezamarzający port na Bałtyku co alianci od razu zaakceptowali.

Wracając do kwestii z początku tego wątku-przejrzałem "drugoobiegową " książkę z dekady lat 80 prof.Krystyny Kersten "Narodziny systemu władzy" oraz prace prof .Garlickiego i prof Antoniego Czubińskiego-w opisie pazdziernikowych rozmów w Moskwie nic nie piszą o takiej rozmowie .

Co do rządu emigracyjnego i jego stanowiska -słyszałeś chyba o haśle premiera Tomasza Arciszewskiego z grudnia 1944 "nie chcemy wchłaniać 8 do 10 milionów Niemców ,nie chcemy Wrocławia ani Szczecina" (bo uniemożliwiłoby to rzekomo uzyskanie granic ryskich na wschodzie)i o tym że rząd emigracyjny Arciszewskiego a potem i Bora-Komorowskiego aż do 1950 roku negował także zachodnią granicę Polski i odrzucał linię Odry i Nysy Łużyckiej (bo tak dalekie przesunięcie Polski na Zachód uniemożliwi uzyskanie granic traktatu ryskiego 1921 roku )?

Dla ścisłości-akurat Królewca i Prus Wschodnich Arciszewski a przedtem Mikołajczyk chcieli.

Rząd londyński odrzucił i Teheran i Jałtę i Poczdam-marginalizując się całkowicie i stając się latem 1945 roku instytucją prywatną,której posłuszeństwo wypowiedziała nawet część poakowskiego podziemia (rozwiązane DSZ i WiN okresu komendy pułkownika Rzepeckiego)

Edytowane 4 Grudzień 2009 przez Wolf