secesjonista

No chyba jednak nie tak dokładnie - proponuję co nieco doczytać o tym jak się przelicza daty z rewolucyjnego kalendarza. Taka zatoka nie istnieje i nie istniała, i raczej bliżej jej do Vancouver niż do Kalifornii skąd euklides wziął tę nazwę: Noot?

Jak już brakuje eukldesowi argumentów to pojawia się jak nie Bolek to źli prawnicy i sędziowie, tudzież mieszający historycy. Ależ jak najbardziej to napisał euklides, tylko wskutek ograniczenia się do jednej lektury i niechęci do sprawdzenia kto kryje się pod poszczególnymi nazwiskami, które z tych nazwisk są prawdziwe - euklides brnie w niewiedzę. Otóż ów Bardin był dyrektorem w takich zakładach. Ponieważ euklides napisał wcześniej, że niektóry utożsamiają majora "P" - szefa kontrwywiadu z tym Bardinem - to zadałem proste pytanie: kto tak utożsamiał. Jakoś głucho w tej kwestii, to na jakiej podstawie sformułował euklides taką opinię? Nie wiem czy Anglicy wiedzieli kto był "Wielkim Szefem", za to potwierdzam że znali szefa tajnego kontrwywiadu francuskiego, rozmawiali z nim, współpracowali, wspierali wyposażali jego agentów. Dobre... w książce gdzie autor sam zaznaczył, że zamiast TR będzie pisał AN - euklides odnalazł dokument niemiecki potwierdzający istnienie AN. Ja zmartwię euklidesa, w żadnym niemieckim dokumencie przywoływanym przez historyków nie ma wzmianki o Agencji Nieruchomości. Czyli wiedza euklidesa nie obejmuje nawet nazwiska tej osoby? Proszę nam przetłumaczyć wszystko, zwłaszcza gdzie te są wzmianki o Agencji Nieruchomości. Sprawa najważniejszych archiwów służb francuskich jest dobrze znana, nie mieściły się te archiwa w Dakarze. Nieprawda, ewakuacja nastąpiła wcześniej i miała związek z wpadką szefa TR 114 bis (Lyon) którym był porucznik Martineau (ze Starej TR - co to nie był szkolony przez niekompetentnych Brytyjczyków), zgodził się on być agentem niemieckim i to spowodowało pierwsze opuszczenie willi i znalezienie nowej kwatery, tak na marginesie - również w Marsylii. Wszystko to działo się przed lądowaniem aliantów w Afryce. Czy już euklides doszedł do wiedzy: że nie istniał kapitan Mordant, jak i do wiedzy, że przy opisie reorganizacji placówek w Marsylii w jedną osobę "włożył" szczegóły biograficzne dwóch różnych osób? To jaką funkcję pełnił ów dygnitarz?

Wyabstrahowane z tematu: forum.historia.org.pl - "Polski wywiad w przededniu wojny i w jej trakcie" Nie wiem skąd czerpał euklides swe informacje ale na czele Travaux Ruraux "Ancien", TR "Jeune", jak i "Jeune Offensif" stał od początku do końca kapitan (a potem pułkownik) Paul Paillole. Był on jednym z tych wojskowych (z: Piątki) którzy składali przysięgę pułkownikowi Louisowi Rivetowi (jako szefowi: całości S.R. - S.C.R.) 26 czerwca 1940 r. na dziedzińcu seminarium w Bon-Encorte o kontynuowaniu walki, tylko wobec nowej sytuacji walka miała mieć tajny charakter. W tym samym dniu grupa innych wojskowych z tego samego biura składa podobną przysięgę w Brax (w pobliżu Tuluzy) pułkownikowi Malraisonowi (chyba adiutantowi L. Riveta?). Wtedy wstępnie postanowiono o zbudowaniu struktur: "Kleber", "SSM/F/TR" i "S.R. Air". Co do szkolenia według książki B. Powella "Scouting..." - żaden członek i starego TR i nowego TR nic o tym nie wspomina, to zapytam się wprost: skąd wziął informację euklides, że Francuzi byli szkoleni według tej książki? Tak z cytatem... Co do samego szkolenia, dlaczego francuski tajny kontrwywiad był szkolony prze Anglików? Może nam to objaśnić euklides? Może nam też objaśnić euklides dlaczego zlikwidowano siedzibę dowództwa TR umieszczoną przy Place de Plage 23? I dlaczego Paillole ewakuował się do Afryki, bo wedle euklidesa członkowie Starej TR byli wolni od infiltracji przez Niemców, a wedle Paillole - nie byli. Co więcej twierdził on, że powstanie "Jeune" miało być m.in. odpowiedzią na zagrożenie dla "Starej' TR. . A wpadka była, może podać euklides na czym ona polegała? Czy nie jest prawdą, że Paillole stwierdził, że wysyłano zbyt niedoświadczonych agentów (szkolonych w Afryce m.in. przez sprzymierzeńców)? Bo taka była potrzeba chwili? Czy nie jest prawdą, że Stare TR miało problem z francuskim agentem Gestapo wprowadzonym w jego struktury? Czy nie jest prawdą , że wpadka "Jeune" zaczęła się od rozkodowania pewnej rozmowy telefonicznej, która stała w sprzeczności z zasadami bezpieczeństwa jakie brytyjskie służby stosowały? Według; dość hagiograficznych; publikacji członków TR - nigdzie nie występowała informacja by byli źle szkoleni przez Brytyjczyków, to może euklides zacytuje ów fragment gdzie P. Nord stwierdza, że hekatomba była efektem brytyjskiego szkolenia, zwłaszcza ów fragment gdzie napisał o szkolenie według "Scouting...". Łatwiej będzie nam się odnieść do autentycznego tekstu a nie: relacji euklidesa z jego lektur. I tak dla ułatwienia: w którym tomie poczyniła takie uwagi P. Nord? Postawiłbym orzechy przeciw... że euklides wziął nazwę " Agencja Nieruchomości" za prawdziwą, ot - błąd często się zdarzający euklidesowi gdzie osoby, organizacje fikcyjne myli z rzeczywistymi. Wystarczyło przyznać się do błędu, ale euklides czuje się specjalistą od spraw francuskich a już zwłaszcza od francuskich służb: wywiadowczych i kontrwywiadowczych, zatem brnie w nieprawdę. Ja twierdzę, że nie istniała nigdy Agencja Nieruchomości, euklides twierdzi - że istniała, to proszę podać wedle kogo? Tak z cytatem potwierdzającym tę wątpliwą informację. Stwierdza euklides, że mało jest o TR informacji, to chyba kiepsko "wystukiwał" i mało czytał, bo jest całkiem sporo, tylko trzeba wyjść poza Wikipedię. Tak dla tych co chcą czytać nie ograniczają się do jednego źródła: P. PailIoIe “Services spéciaux" H. Navarre "Le Service de Renseignements 1871-1944" tegoż "Le temps des Vérités" F.-G. Dreyfus "Histoire de la Résistance" R. Terres "Duble jeu pour la France" M. Garder "La Guerre Secrete des Services Speciaux Francais, 1935-1945" J. Le Roy Ladurie "Mémoires 1902-1945" Y. Bonnet "Les services secrets français dans la seconde guerre mondiale" H. Noguères, M. Degliame-Fouché, J.-L. Vigier "Histoire de la Résistance en France de 1940 à 1945" Gilbert-Guillaume [Victor Emmanuel Guillaume] "Mes missions face à lAbwehr (contre-espionnage 1938-1945)" Slt. Zajec "Travaoux ruraux Le contreespionnage clandestin de l'armée d'armistice" H. Koch-Kent "Doudot, figure légendarire du CE français" F. Delalez "Le Service des menées antinationale, 1940-1942" R. Terres "Double jeu pour la France, 1933-1944" S. Laurent "Le renseignement et le contre-espionnage militaires face à Allemagne étude du dispositif de renseignement français", w: "Frankreich und Deutschland im Krieg (November 1942-Herbst 1944)" ed. M. Vaïsee D. Cluseau "L'arrestation par les Allemands du personnel du Deuxième Bureau français", "Revue d'istoire de la Deuxième Guerre mondiale", no. 29, Jan. 1958 Bulletin A.A.S.S.D.N. (nr 56, 103, 106, 168 i in.).

Zdarzało, najlepszym przykładem jest wspomniany w artykule sam Julian Fontana, przyjaciel Chopina i jeden z jego biografów, ten który forsował datę roczną 1809. Otóż ojciec tegoż Juliana - pan Jan Fontana (podówczas zastępca Kasjera Generalnego Księstwa Warszawskiego) zgłosił narodziny swego syna w urzędzie stanu cywilnego (w I. Cyrkule w Warszawie) w 1812 roku i według jego oświadczenia miał się on urodzić w 1810 roku, dalej - Fontana został ochrzczony w wieku lat czternastu. Przy czym on sam utrzymywał, że jest rówieśnikiem Chopina, zatem uważał że urodził się rok przed datą podaną przez jego ojca w urzędzie. W przypadku Chopina mamy dwa dokumenty i relacje rodzinne, które stoją w sprzeczności, co wybrać? Jeśli ktoś potrzebował to oczywiście mógł otrzymać taki odpis czy to z księgi wyznaniowej czy księgi ze stanu cywilnego.

Brak dokumentów z datą roczną i dzienną z urodzin (chrztu). Od "zawsze, czyli od pierwszych jego biografii. https://pl.chopin.nifc.pl/chopin/life/biography/page/2".

Czyli euklides uważa że można zamiennie mówić o majorze"P" albo o Bardinie, i zarazem uważa, że błędem jest utożsamianie tych postaci. To kwalifikuje się się na dłuższe posiedzenie u psychoanalityka. Tak z ciekawości, gdy euklides cytował: "Le commandant P... superieur immediatde de M. Vauthier , considerant a juste titre ce dernier..." to w rzeczywistości miał na myśli majora "P" czy Bardina? Pozwolę sobie zauważyć, że wciąż euklides nie przywołał tych autorów którzy utożsamiają szefa tajnego kontrwywiadu francuskiego z pewnym dyrektorem z zakładów pończoszniczych, który był związany z siatką Eleuthere. Doczekamy się? Tylko się euklidesowi zdaje, to efekt nikłej wiedzy i ograniczania się do jednej lektury bez sprawdzenia personaliów występujących w tej lekturze osób. Nie jest jakimś odkryciem, że Roger Marcel Lafont; o którym wspominał sam euklides; zawiadywał placówką (siatką) o nazwie "Dahlia" (zresztą był to jeden z używanych przezeń pseudonimów), proponuję by euklides poczytał np. co pisał kontradmirał Jean Kessler i w jakiej siatce (placówce) i pod czyim dowództwem działali np.: Germaine Luttwig, Marie-Berthe Serot czy Joseph Challan-Belval. Za to euklidesowi faktycznie pomyliła się pisownia nazwiska tego kapitana, co wpis to wpadka. Wciąż czekam na ten dokument niemiecki potwierdzający istnienie Agencji Nieruchomości, doczekam się? Mimo zamieszania po stronie francuskiej proszę podać źródło wiedzy o tym kto był szefem gestapo w Marsylii, chyba po przeszło siedemdziesięciu latach francuscy historycy wreszcie ustalili kto był tym szefem? Czy może: nie ustalili...? Może nam euklides, znający przecież język francuski, pomóc innym forumowiczom i przetłumaczyć informacje podane we wpisach przez jakobera? Ponieważ euklides nie reaguje na wewnętrznie wysyłane upomnienia co do deklinacji, to robię to na forum: nazwiska obce w języku polskim są odmieniane, nie jest to wiedza która by przerastała absolwenta politechniki, zatem proszę by stosować się do tych zasad. secesjonista

Nie wiem czy w trakcie swej nauki słyszał o odmianie nazw własnych, zatem przypominam, że takowa w naszym języku istnieje. Może i bardziej euklidesa interesuje tylko nie wiem jak on zbiera informacje o tej interakcji skoro nie wie i nie jest zainteresowany badaniem kim była ta osoba?!? Czyli euklides interesuje się związkami szefa kontrwywiadu z dygnitarzem Vichy nie wiedząc kim jest ów szef. Zadziwiające... Których euklides nie rozumie bo nie jest zainteresowany w rozszyfrowaniu kto jest kto. Zatem to jest euklidesa narracja - opisuje on działania osób których nie potrafi i nie chce rozpoznać z nazwiska. Ja potrafię i potrafię wskazać gdzie euklides napisał banialuki. To dyrektywa o budowie tego wału, to są dość podstawowe informacje jak i te, że TR powstało przed budową tego wału, zatem o czym plecie bzdury euklides? No to proszę nam podać raport francuskiego kontrwywiadu w którym stwierdzono, że ten osobnik był szefem placówki gestapo w Marsylii - dodam, taki nie istnieje, i wystarczy przejrzeć dokumenty związane z jego procesem by wiedzieć, iż żadna komórka francuskich służb w czasie drugiej wojny światowej nie umieszczała go na takim stanowisku. To proszę udowodnić swe bzdury na podstawie informacji kontrwywiadu na który się euklides powołuje. Czekam. Zadziwiające, ekspert od służb francuskich nie słyszał miana: "Lafont"? Ani: Philippe-August ani kpt. Mordant - proponuję więcej doczytać.

Innymi słowy, Francja nie poniosła militarnej porażki pod Trafalgarem, poniosła porażkę wskutek zachwiania się (zerwania) "Paktu Rodzinnego", przy czym jedna ze stron tegoż paktu nie panowała we Francji. To niby o co chodzi?

Podczas drugiej wojny światowej znaczenie lotnictwa odzwierciedlało się w dość powszechnym zaciemnianiu miast, a jak to wyglądało w czasie wcześniejszego konfliktu? Londyński "Daily Express" z 11 września 1914 informował o poleceniach władz: "The cause of the curfew gloom was a notice from the Commissioner of Police asking that bright lights should as far as possible be dimmed".

Za sprawą Johna Woo i jego filmu "Szyfry wojny" oddano hołd i przypomniano specyficzną rolę Indian w czasie drugiej wojny światowej, mniej się pamięta o podobnym wykorzystaniu języka Czoktawów w czasie jednej z ostatnich ofensyw niemieckich podczas pierwszej wojny światowej: en.wikipedia.org - "Choctaw code talkers".

Nikt czegoś takiego nie stwierdził. A skąd to wie ZaKrólaOlbrachta możemy poznać źródło?

A wcześniej był to rok 1947? I do dziś nie wie euklides o kim mowa? To o kim mamy dyskutować? Wątpić może sobie euklides do woli zwłaszcza, że to powątpiewanie obnaża jego nieznajomość faktów. Mieliśmy zatem we Francji placówki określane jako: Glaïeul, Dahlia - jak dla speca euklidesa są to nazwy z botaniki czy nie? Co do sytuacji w Marsylii. czy zauważył eklides że wskutek bezkrytycznego czytania jednej książki myli kilka osób? Dać dowody? Bo w narracji euklidesa mamy fikcyjne nazwiska/pseudonimy i aliasy... których on sam nie potrafi przypisać do realnych postaci, ale uważa że jest posiadaczem wiedzy niedostępnej innym. A w rzeczywistości jest posiadaczem dość ograniczonego zasobu wiedzy, którego sam nie potrafi roszyfrować. Zatem by uporządkować dyskusję: kto stał na początku na czele TR w Marsylii, kto go zmieniła i dlaczego?

A to zależy gdzie został trafiony i jaki był efekt tego trafienia. Nie sądzę by żołnierze specjalnie wystawiali się na strzał bez gwarancji, że nie będzie on śmiertelny, zatem raczej nie jest to określenie dla jakiegoś zachowania. Natomiast "strzał ojczyźniany" to taki strzał, który dawał taką kontuzję (ranę), która uprawniała do powrotu do domu bądź przynajmniej dawała nadzieję na rekonwalescencję trwającą dłuższy czas. Nie wiem jak w oryginale, ale w języku niemieckim można by to oddać przez termin: "Heimatpaß" - dosłownie "paszport domowy" (czyli: paszport do domu), w tłumaczeniach anglojęzycznych często pojawia się termin: "blighty" (np. w tłumaczeniu Briana Murdocha, A H Wheena), w tłumaczeniu tego ostatniego brzmi to tak: "Müller explains that he has a flesh wound in his thigh; a good blighty", w tłumaczeniu Stefana Napiórkowskiego mamy: "Muller orzeka, iż ma on postrzał górnego uda, niezły paszport powrotny do domu", przy czym trzeba zauważyć, iż nie wystawiał się on specjalnie by zostać trafionym.

W przypadku Monarchii Austro-Węgierskiej, państwo to weszło do wojny z pięcioma dużymi obozami przewidzianymi na kilka tysięcy więźniów, gdy na przykład w obozie Knittelfeld (w Styrii) w połowie grudnia 1914 r. w ciągu jedenastu dni liczba jeńców wzrosła z 600 do 1900! Szacunki liczby więźniów są dość rozpięte: "The total numbers given by World War I POW administrators and later scholars, howeever, differ widely. While k. u. k. military offices talked of some 1.3 million POWs they registered, later estimates arrived at between 1.86 million and 2.3 million POWs in captivity in the Habsburg Monarchy in the course of World War I". /H. Moritz "The Treatment of Prisoners of War in Austria-Hungary 1914/15: The Historiography of Prisoners of War in the Late Habsburg Empire", w: "1914: Austria-Hungary, the Origins, nad the First Year of Worls War I", Contemporary Austrian Studies Vol. 23, eds. G. Bischof, F. Karlhofer, guest ed. S.R. Williamson, Jr., New Orleans 2014, s. 237-238/ Przy czym utrudnieniem w oszacowaniu liczby jeńców jest praktyka jaka miała miejsce w Monarchii gdzie wielu jeńców nie było w ogóle rejestrowanych: "... the information office for POWs of the 'Jaoint Central Evidence Bureau' of the Austrian and Hungarian Red Cross estimated in April 1916 that 160,000 enemy prisoners had not been properly registered in the previous two years due to the deficiencies in 'POW Registration Affairs'. In spite of attempts to harmonize the registration process, these deficiencies could not be entirely correct in 1917/1918. MAny enemy prisoners of war were kept by the army behind front line and forced to do various job; as a result they never showed up in any central registration". /tamże s. 238/ Pomijając kwestię zwierzątek, to w sumie nie ma w tym nic dziwnego i nie dotyczyło to jedynie Cesarstwa Niemieckiego. Na ogół oficerom przysługiwało zwolnienie z pracy, pensja od kraju który go przetrzymywał, możliwość zatrudnienia ordynansa. Specjalne traktowanie oficerów wynikało z odpowiednich umów jak i zwyczaju. W Austro-Węgrzech początkowo więziono oficerów w hotelach i prywatnych kwaterach. /szerz: V. Moritz "Zwischen allen Fronten. Die russischen Kriegsgefangenen in Österreich im Spannungsfeld von Nutzen und Bedrohung (1914-1921)"/ Alon Rachamimov ("POws and the Great War: Captivity on the Eastern Front") szacował liczbę więźniów austro-węgierskich na 2,77 miliona, a ogólnie - 8,5 miliona Europejczyków miało trafić wówczas do obozów jenieckich. Przeszło 325 000 niemieckich jeńców miał Brytyjski Korpus Ekspedycyjny (por. B.K. Feltman "Prisoners of War on the Western Front, 1914-1918", "War in History", Vol. 17, No. 4, November 2010, s. 436). Podobne, jak Rachamimov, globalne wielkości podaje Gerald H. Davis: "During the first world war between 7,000,000 nad 8,500,000 persons from all nations were captured over 420,000 by the French, almost 525,000 by the British and something in that range by the Italians, 1,500,000 by the Russians, 1,700,000 by the Germans, and nearly 2,000,000 by the Austrians". /tegoż "Prisoners of War in Twentieth-Century War Economies", "Journal of Contemporary History", Vol. 12, No. 4, October 1977, s. 624/

lll Cóż, traktaty międzynarodowe, postanowienia kongresowe obowiązują jedynie do momentu jak któraś ze stron nie zadecyduje o ich złamaniu. W myśl tej idealistycznej koncepcji zaproponowanej przez colomana Belgia nie powinna być zaatakowana przez żadną ze stron, rzeczywistość była zdecydowanie inna. Choć nikt nie zaatakował Szwajcarii to przecież istniały takie plany, choć nigdy nie wyszły poza ramy dość teoretycznych i ogólnych przymiarek. W połowie 1915 r. Niemcy rozważali dywersyjny atak na twierdzę Belfort, m.in. via terytorium Szwajcarii, koncepcję tę pogrzebała ofensywa Aliantów w rejonie Artois i w Szampanii. W tym samym czasie Francuzi przygotowali tzw. Plan "H" mający na celu ominięcie frontu poprzez Szwajcarię. Francuzi zrezygnowali z tego planu m.in. dlatego, że; podobnie jak redbaron; wątpiono w możliwość sprawnego i szybkiego transportu wojsk przez Jurę co pozbawiłoby tę operację niezbędnego elementu zaskoczenia a dałoby niemieckiej armii okazję do kontruderzenia. Podobnie strona włoska; przed decyzją o przystąpieniu do Ententy; przygotowała kilka szkiców operacyjnych ataku na Szwajcarię, te pomysły nie zyskały jednak akceptacji czynników politycznych stron Trójprzymierza. /szerz. o tych planach: H.R. Fuhrer, M. Olsansky "Die „Südumfassung“. Zur Rolle der Schweiz im Schlieffen ‐ und im Moltkeplan", w: "Der Schlieffenplan. Analysen und Dokumente" Hg. H. Ehlert, M. Epkenhans, G.P. Gross, H.R; Fuhrer "Die Schweizer Armee im Ersten Weltkrieg: Bedrohung, Landesverteidigung und Landesbefestigung"/ Z drugiej strony, w Szwajcarskich władzach politycznych jak i w najwyższym dowództwie wojskowym liczebną przewagę miały osoby skłaniające się ku popieraniu strony niemieckiej, a cała Szwajcaria podzielona była w swych sympatiach. We efekcie istniały naciski na Radę Federalną by przy zachowaniu neutralności podejmować decyzje korzystne dla jednej ze stron tego konfliktu. Po włoskiej decyzji z 23 maja 1915 r. w Szwajcarii nastąpiło pogłębienie problemów gospodarczych i pojawiły się głosy, według których wyjściem mogło by być przystąpienie do wojny. Poprzez Sociéte Suisse de Surveillance Economique założone przez Ententę zaczęto wywierać naciski na rząd szwajcarski na korzystne dla tej strony ukierunkowanie handlu, zwłaszcza w zakresie surowców, druga strona też podjęła podobne kroki poprzez ustanowienie Powiernika (Treuhandstelle) w Zurychu. Przy czym sytuacja na morzach i "otoczenie" Szwajcarii sprawiło, że SSS miało znacząco lepszą pozycję przez co mogło narzucać kontrolę nad eksportem szwajcarskim. /o związkach polityki szwajcarskiej z ekonomią tego kraju w tym czasie: H.R. Ehrbar "Schweizerische Militärpolitik im Ersten Weltkrieg: Die militärischen Beziehungen zu Frankreich vor dem Hintergrund der schweizerischen Aussen‐ und Wirtschaftspolitik 1914‐1918"/ Wykorzystując okoliczności; postawiony w 1914 r. przez Zgromadzenie Federalne (Bundesversammlung) na czele armii; generał Ulrich Wille; nie ukrywający szczególnie mocno swych proniemieckich sympatii;; przedstawił plan (Säbelrasslerbrief) przystąpienia przez Szwajcarię do wojny. Postawę tego generała dobrze charakteryzuje tzw. "sprawa pułkowników" (Oberstenaffäre) z przełomu 115/16, gdy wypłynęła informacja, że dwóch pułkowników szwajcarskich przekazywało attaché wojskowym państw Centralnych materiały ze Sztabu Generalnego. Wille nie uważał by ich postępowanie było szkodliwe i nazywał je "nietaktownością" (w liście z 11 stycznia 1916 r. do prezydenta Konfederacji, pełniącego zarazem funkcję szefa Departamentu Obrony - Camille'a Decopetta), dopiero naciski opinii publicznej jak i ze strony państw Ententy spowodowały postawienie pułkowników przed sądem, co znamienne - obaj zostali uniewinnieni, ukarani zostali za pomocą środków dyscyplinujących (20 dni aresztu) i zostali zwolnieni ze swych dotychczasowych stanowiskach. Warto zauważyć, że występujący na procesie generalny szef sztabu bronił obu oskarżonych wskazując, iż ich działania były konsekwencją m.in. blokady gospodarczej Aliantów, która miała naruszać neutralność Szwajcarii. /szerzej o postawie i planie tego generała: H.C. Röthlisberger "Der politische Standort von Ulrich Wille"; o aferze: J. Schoch "Die Oberstenaffäre: Eine innenpolitische Krise 1915/1916"/ W listopadzie 191 r. Alianci znów zaczęli obawiać się ataku niemieckiego poprzez Szwajcarię, sytuacja militarna w Rumunii sprawiła, że opinia publiczna w Szwajcarii zaczęła się obawiać takiego ataku uznając, że Niemcy będą mogli zgromadzić większe zasoby na froncie zachodnim, atmosferę dodatkowo podsycały liczne artykuły w prasie szwajcarskiej i francuskiej (por. M. Mittler "Der Weg zum Ersten Weltkrieg: Wie neutral war die Schweiz"). Przy czym pojawiały się głosy, że w tej sytuacji może dojść do prewencyjnego wejścia wojsk francuskich. Choć władze polityczne Szwajcarii jak i dowództwo armii starały się dementować tego typu pogłoski, to same nie były wolne od od tego typu podejrzeń. Gdy armia francuska zaczęła przesuwać swe jednostki wzdłuż szwajcarskiej granicy (pod koniec grudnia 1916 r.) wywołało to w szwajcarskim dowództwie niepokój, na szwajcarskie zapytania strona francuska odpowiedziała, że są to jednostki udające się na wypoczynek (co nie było prawdą). I choć strona szwajcarska przyjęła te wyjaśnienia to jednak na wszelki wypadek zmobilizowała dwie dodatkowe dywizje na początku 1917 roku. Z literatury: H.A. Schmitt "Netural Europe between War and Revolution 1917-1923" A. Stovall "Switzerland and the World War" G.A. Chevallaz "The Challenge of Neutrality: Diplomacy and the Defense of Switzerland" R.R. Probst "'Good Offices' in the Light of Swiss International Practice and Experience" D.D. Driscoll "Anglo-Swiss relations, 1914-1918: With special reference to the Allied blockade of the Central Powers" H.K. Meier "Friendship under Stress. U.S.-Swiss Relations 1900-1950" R. Rosfeld, T. Straumann "Der vergessene Wirtschaftskrieg. Schweizer Unternehmen im Wirtschaftskrieg" M. Mittler "Der Weg Zum Ersten Weltkrieg - Wie Neutral War Die Schweiz: Kleinstaat und Europäischer Imperialismus" H. Rapold "Der Schweizerische Generalstab: Zeit der Bewährung? Die Eproche um den Ersten Weltkrieg 1907‐1924" W. Gautschi "Der Landsstreik 1918" "14/18. Die Schweiz und der Grosse Krieg" eds. R. Rossfeld, T. Buomberger, P. Kury J. Rucht et al."Geschichte der Schweiz während des Weltkrieges 1914‐1918, politisch, wirtschaftlich und kulturell" F. Weber "Wirtschaftsdiplomatie im Totalen Krieg: die Swiss Mission in den USA 1917", "Jahrbuch für Wirtschaftsgeschichte", 56 (2), Wyd. De Gruyter 2015 D. Sprecher "Generalstabschef Theophil Sprecher von Bernegg: Seine militärisch‐politische Leistung unter besonderer Berückichtigung der Neutralität" G. Kreis "Insel der unsicheren Geborgenheit: die Schweiz in den Kriegsjahren 1914-1918".

W opozycji do opinii wyrażonej przez janceta: Edward Ousellin wykłada język francuski i prowadzi zajęcia z kulturoznawstwa, badacz kultury głównie Francji, autor m.in. "La France : histoire, société, culture", "Comment peut-on être Européen? : conceptions of Europe in French literature"; w swym artykule poświęconym motywowi Wielkiej Wojny w komiksowej twórczości Jacquesa Tardiego (m.in. "C'était la guerre des tranchées", "Putain de querre !") wyraził całkiem inną opinię. Uważał, że poprzez literaturę i film nieludzkość tego konfliktu na trwałe wryła się w historyczną pamięć europejską, a zwłaszcza w pamięć francuską. "À travers la littérature et le cinéma, le nouveau seuil d’inhumanité de la guerre des tranchées a durablement marqué la mémoire historique européenne, et sans doute tout particulièrement française. C’est sur le territoire français, longtemps ravagé, que se perpétua cette forme quasi-souterraine de la guerre, dans des tranchées s’apparentant à des fosses communes, que les hommes ne partageaient qu’avec des rats et des poux". /tegoż "Une boucherie pour rien : la Grande Guerre dans les bandes dessinées de Jacques Tardi", "Belphégor", Littérature Populaire et Culture Médiatique, [En Ligne], 14, 2016, b.p./ Przy okazji wzmiankuje on twórczości kilku pisarzy, pada tam nazwisko: Jules Romains (właśc.: Louis Henri Jean Farigoule), był on autorem; nieco rozwlekłej - 27 tomów; powieści rzeki "Ludzie dobrej woli" (oryg. "Les Hommes de bonne volonté") pisanej na przestrzeni od 1932 do 1946 roku. W skład tego cyklu bezpośrednio o pierwszej wojnie traktowały tomy "Prélude à Verdun" i "Verdun" (tomy: 15 i 17) obejmujące lata 191-1919, autor znany był z ukazywania realistycznych scen codzienności okopowej żołnierzy. W kolejnym tomie pt. "Vorge contre Quinette"; obejmującym rok 1919; (w wydaniu amerykańskim rozdział ten nosi całkiem trafny tytuł: "Aftermath" - "Następstwa") autor napisał o ciężarze śmierci (zmarłych) który rośnie szybciej niż duma zwycięzców i zwycięstwie które rośnie ale nie dogania już śmierci (zmarłych): "le poids des morts grandit plus vite que la fierté des vainqueurs. Le tas de morts monte plus vite que le trophée. La victoire a beau grandir, elle ne réussit plus à rattraper les morts", fragment z frazy trafił nawet do Larousse'a przy opisie terminów: "mort, morte" i "victoire". Maurice Genevoix brał udział w walkach o o drogę Calonne (Tranchée de Calonne), gdzie zginął pisarz francuski Henri-Alban Fournier a po drugiej stronie ranny został Ernst Jünger, oraz w bojach o grzbiet Éparges (dla Niemców było to - Die Kämpfe um die Combres-Höhe). Ciężko ranny przeszedł długotrwałą rekonwalescencję, wskutek odniesionych ran nigdy nie odzyskał władzy w lewej ręce. Na początku wojny prowadził nieco chaotyczny dziennik, pomimo namawiania nie zgadzał się by przelać swe wspomnienia i doświadczenia na papier. Ostatecznie uległ jednak namowom Paula Dupuy'a, jednego ze swych dawnych nauczycieli, w efekcie czego od 1916 do 1921 r. wydał pięć opowieści: "Sous Verdun", "Nuits de guerre", "Au seuil des guitounes", "La Boue" i "Les Éparges". Cykl jednak bardziej znany jest z redakcji z 1949 r. gdy został wydany w jednym zbiorze pod tytułem "Ceux de 14" (gruntownie przerobionym, z ostateczną inną ilością opowiadań niż w początkowym cykli). Autor ten zyskał uznanie za pieczołowitość w ustalaniu faktów jak i za realizm okopowej i wojennej rzeczywistości. "Doceniła" to cenzura - dwa pierwsze opowiadania zostały pocięte przez cenzurę, uznano iż zawarte tam opisy mogą wywołać panikę. Docenił to i Jean Norton Cru autor "Témoins : essai d’analyse et de critique des souvenirs de combattants édités en français de 1915 à 1928" (Paris, Les Etincelles, 1929, w roku następnym wydano mocno skróconą wersję pt. "Du Témoins") eseju będącego próbą opracowania kwestii realizmu, fikcji i legend zawartych w literaturze francuskiej poświęconej Wielkiej Wojnie. Norton Cru - sam odsłużył pełne pięć lat, początkowo w szeregach Régiment d'infanterie territoriale, potem w armii rezerwowej (brał udział m.in. w zmaganiach pod Verdun w czerwcu 1916 r. i styczniu 1917 r.), następnie jako instruktor i tłumacz. Norton Cru zaczął analizować literaturę poświęconą temu konfliktowi, ostatecznie w swym obszernym eseju (pierwotna wersja liczyła 727 stron) zajął się ok. 304 różnymi książkami napisanymi przez 252 autorów. Żadne z wydawnictw do których się zwrócił nie chciało wydać tej książki w oryginalnej wersji, a autorowi sugerowano by złagodził swój osąd w stosunku do wielu autorów; zwłaszcza tych uznanych, jak: Henri Barbusse (skrytykowany zarówno za fragmenty z "Le Feu" jak i "Les Enchaiments"), Jacques Péricard (za: "Face à face", "Ceux de Verdun", "Debout les morts !") czy Roland Dorgelès (za: "Les croix de bois" i "Le cabaret de la Belle Femme"). Ostatecznie autor wydał tę publikację własnym sumptem. Przy całej złożoności problematyki i subiektywności ocen autora tego eseju była to pierwsza tak obszerna próba; we francuskich opracowaniach historyczno-literackich; krytycznej analizy realizmu w literaturze wojennej, przy czym Norton Cru szczególną uwagę przywiązywał do relacji wojennych szeregowych żołnierzy - co też było pewną nowością, gdyż wcześniej obraz konfliktów militarnych bardziej był znany z relacji wyższego dowództwa. Tenże Norton Cru wyróżniał właśnie cykl jaki stworzył Genevoix, nazywa go "dobrym świadkiem", zauważa, iż prawdziwy obraz wojny najczęściej uwidacznia się w dziennikach (przez co rozumie różne jego formy wymieniając: "carnet de route", "carnet intime", "notes", "journal de campagne") i trudno znaleźć go w literaturze wojennej, z tego schematu wyłamuje się właśnie Genevoix. Norton Cru podaje też ciekawą dysproporcję pomiędzy przywoływaniem literatury, którą uznał za niewiarygodną w porównaniu do tej którą uznał za realistyczną i oddającą prawdziwy obraz wojny i żołnierzy. Posłużył się tu przykładem Georgesa Veauxa "(autora "En suivant nos soldats de l'Ouest" z 1917 r.) często cytowanego (89 razy) w monumentalnym opracowaniu generała Barthélemy'ego-Edmonda Palata (14 tomów "Grande guerre sur le front occidental") w odróżnieniu od "dobrych" autorów cytowanych raptem: raz , trzy czy pięć razy; "Les dates sont un obstacle à l'invention, un rappel à la probité. Si elles n'ont pas toujours empêché les récits mensongers elles ont pas donné à l'ensemble des journaux une honnêteté moyenne qui dépasse celle des souvenirs et des romans. En revanche les dates n'obligent pas le journal à la sécheresse des éphémérides, elles ne nuisent pas a la valeur littéraire. Cela est si vrai que, pour trouver les livres de guerre de la plus grande valeur esthétique, il faut les chercher parmi les journaux: ceux de Lintier [chodzi o książki Paula Lintiera: "Ma pièce" z 1916 r., "Le tube" z 1917 r. - secesjonista] , Genevoix, Cazin [Paula Cazina "L'humaniste à la querre" z 1920 r. secesjonista] (...) Les bons témoins Kimpflin [Georgesa Kimpflina "La premier souffe" z 1920 r. - sec.], Genevoix, Delvert [Capt. Delverta "L'erreur du 16 avril " z 1917 r., "Histoire d'une compagnie" z 1918 r., "Les opérations de la 1e Armée dans les Flandres" z 1921 r.] sont cités une, trois et cinq fois par Palat, mais le témoin Veaux, abondant, héroïque, légendaire et fort suspect, est cité 89 fois...". /tegoż "Du témoignage", Collect. "Les documents bleus" numéro 30, [Paris] Librairie Gallimard 1930, s. 74, s. 43/ Warto zauważyć, że większość autorów docenionych przez Nortona Cru nie doczekała się polskich przekładów, stąd mamy nieco zaburzony obraz literatury francuskiej dotyczącej Wielkiej Wojny.

W temacie "Verdun" wywiązała się dyskusja o tym czy i ewentualnie dlaczego francuska literatura o pierwszej wojnie światowej odbiega tej stworzonej w innych krajach: Co do filmów, to fakt, że jeślibym miał wymienić jakiś nieamerykański film z okresu międzywojennego, to przychodzą mi do głowy wyłącznie filmy radzieckie, no i polskie, ale te ostatnie raczej nie ze względu ma ich ogromną wartość artystyczną. No ale z tych amerykańskich kojarzę też niemal wyłącznie komedie, więc chyba nie ma to nic do rzeczy. Dominacja filmu amerykańskiego jest faktem, ale to nie jest tak, że Hollywood i nic więcej. Ja kojarzę wiele filmów brytyjskich i francuskich (przed określeniem "kino anglosaskie" będę się bronił, bo brytyjskie jest bliższe francuskiemu, niż amerykańskiemu). I z filmów europejskich dobrze znam, jako ikonę tamtej wojny, sylwetkę żołnierza w mundurze khaki ze śmiesznym stalowym talerzem na głowie, jako ikonę The Great War, ale sylwetkę żołnierza w szarobłękitnym stroju i w hełmie z charakterystycznym grzebieniem kojarzę tylko z opracowań popularnonaukowych. Odrębnym problemem jest bardzo skromna literatura popularnonaukowa i naukowa na temat tamtej wojny w języku polskim, choćby i tłumaczeń. W odpowiedzi secesjonista napisał: Opisywali, może to nie były dzieła, które koniecznie powinny się znaleźć w takim kanonie, ale były to dzieła znaczące, czy to ze względu na ujęcie tematu czy walory artystyczne. Wreszcie Roger Martin du Gard dostał Nobla (za 1937 r.) za swą wielotomową sagę o rodzinie Thibault, w tym cyklu pierwsza wojna światowa i jej realia stanowią główną oś fabuły, w noblowskim uzasadnieniu podano: "for the artistic power and truth with which he has depicted human conflict as well as some fundamental aspects of contemporary life in his novel-cycle 'Les Thibault'" (wyd. polskie "Dzieje jednego rodu Les Thibault. Szary zeszyt" T. I, 1926). Powszechnym uznaniem cieszyła się książka Rolanda Dorgelèsa "Les croix de bois" (wyd. pol. "Krzyże drewniane" 1929), która uzyskała Prix Femina w 1919 r. Dla wielu jedną z bardziej znaczących opowieści o pierwszej wojnie światowej jest Henriego Barbusse'a "Le Feu: journal d'une escouade" z 1916 r. (wyd. pol. "Ogień: pamiętnik oddziału w okopach" 1919), nagrodzoną tę powieść w 1916 r. Nagrodą Goncourtów. W 1919 r. pośród dziesięciu najlepszych powieści o Wielkiej Wojnie wymienia się Georgesa Duhamela "Civilisation" z 1918 r., która również w roku swego pierwszego wydania została uhonorowana Nagrodą Goncourtów, uznaniem cieszyła się też inna jego powieść "Vie des martyrs" z 1917 r., (wyd. pol. "Żywoty męczenników" 1922) w której zawarł swe doświadczenia frontowego chirurga. Wypada wspomnieć Jeana Giono "Le Grand Troupeau" z 1931 r. (wyd. pol. "Wielka trzoda" 1936), gdzie jak w tytule żołnierze przedstawieni są jak bydło a wojna to w istocie wielka rzeźnia. Był też André Pézard i jego "Nous autres à Vauquois: 1915-1916" z 1918 r., które Jean-Norton Cru uznał nie tylko za jedno z najważniejszych świadectw tej wojny ale jednocześnie za arcydzieło literackie. Co istotne badacz ten (autor m.in. opracowań: "Témoins. Essai d’analyse et de critique des souvenirs de combattants édités en français de 1915 à 1928", "Du témoignage"), znany był z bardzo krytycznego nastawienia do powieści wojennych nazywając je "fałszywym gatunkiem". Przywołał tu jancet między innymi postać Camusa, autor ten; jeśli się nie mylę; bezpośrednio nie sięgał po tematykę Wielkiej Wojny. W niedokończonej i wydanej pośmiertnie powieści " " (wyd. pol. "Pierwszy człowiek" 1995) ukazuje on dzieje rodziny Cormerych, pod którą jak łatwo zgadnąć kryje się rodzina Camusów (nazwisko fikcyjnej rodziny zostało zapożyczone od babki pisarzy). Główny bohater Jacques próbuje zebrać wspomnienia o swym ojcu, który poległ podczas pierwszej wojny światowej. O wojnie Jacques dowiaduje się za sprawą opowiadań nauczyciela - Bernarda, weterana tego konfliktu i czytania fragmentów powieści. Jaką to książkę "wkłada" Camus w ręce naszego bohatera? Była to właśnie wymieniona powyżej powieść "Krzyże drewniane". I jeszcze taka ciekawostka... "Na Zachodzie bez zmian" jest dziś zapewne najbardziej znaną powieścią o Wielkiej Wojnie, przez długi czas w nauce obowiązywał pogląd, że było tak też w dwudziestoleciu międzywojennym. W 2008 r. wydano zbiorowe opracowanie "Die Autoren und Bücher der deutsch sprachigen Literatur zum 1. Weltkrieg 1914–1939. Ein bio–bibliographisches Handbuch", jest to rodzaj leksykonu starający się zebrać całość wydanej do 1939 r. literatury związanej z opisami przeżyć wojennych, zarówno tych z okopów jak i z "frontu" cywilnego. Jednym z autorów jest Thomas F. Schneider, w świetle jego badań okazało się, że wówczas najpopularniejszą wówczas pozycją była książka "Der rote Kampfflieger" Manfreda von Richthofena. I chyba można mu zaufać, wreszcie to dyrektor Erich Maria Remarque-Friedenszentrums.

Taki drobiazg z żałobnej żeglugi władczyni... często pojawia się historyjka jak to to Edward VII wszedł na pokład jachtu i spytał kapitana dlaczego flaga na maszcie (British Royal Standard) jest opuszczona do połowy, skonfundowany nieznajomością protokołu przez władcę kapitan miał odpowiedzieć, że to z powodu śmierci królowej, na to Edward miał odrzec: "ale król żyje" i nakazał podniesienie flagi. Można upatrywać w tym zdarzeniu pewnej impertynencji nowego władcy, braku poszanowania dla żałoby, kwestia jednak nie jest tak jednoznaczna. Problemem jest miejsce tego zdarzenia, czy miało to miejsce na pokładzie HMY "Alberta", HMY "Victoria" czy HMY "Albert", a tu badacze nie są zgodni, choć przeważają głosy że miało mieć miejsce na jednym z jachtów przewożących Edwarda (np. J. Ridley "Bertie: A Life of Edward VII") . Gdyby miało to mieć miejsce na pokładzie pierwszego jachtu; przewożącego ciało zmarłej; król raczej nie miałby racji, w przypadku dwóch pozostałych, na pokładach których wracał król - miałby ją. Na ogół podaje się, że "Alberta" płynęła z opuszczoną flagą - na znak żałoby po przewożonej królowej, zaś pozostałe dwa jachty z flagą na topie - jako przewożące osobę Jej Królewskiej Mości. "At Trinity Pier, the cortege came to a hall alonside the royal yacht Alberta. Watched by the royal mourners, the coffin was carried on board and placed on a crimson platform under an awning on the stern deck. At each corner an officer stood at attention. Above, the royal standard hung at half mast. A small group of aides, among them Harriet Phipps, accompaniedthe coffin while the royal family were taken in steam launches to the Victoria and Albert, which was anchord a liitle off shore...". /T. Renall "The Last Days of Glory: The Death of Queen Victoria", New York 2001, b.p. ed. elektron./ Trudno nie odnieść wrażenia, że cała sytuacja mogła wyniknąć z długoletniości panowania Wiktorii, wskutek czego nieco zatarła się wiedza o funkcji Royal Standard, którą poczęto traktować jako symbol (osobisty) królowej i jej rodziny. Tak mogłoby się zdawać nam laikom, to oczywiście znany obraz André Brouilleta "Une leçon clinique à la Salpêtrière" pokazujący wykład prof. Jeana-Martina Charcota dotyczący histerii, gdzie pacjentką jest "Blanche" Marie Wittman (skądinąd przez pewien czas kochanka tegoż profesora i przyjaciółka Marii Curie-Skłodowskiej). Wykłady z ta pacjentką były dość głośne, uczęszczali na nie późniejsze tuzy neurologii, jak: Józef Babiński, Gilbert Ballet czy Maurice Debove. /opis wykładów z jej udziałem odnajdziemy w: [D.-M.] Bourneville, P. Regnard "Iconographie photographique de la Salpêtrière", a P.O. Enquist zaproponował w beletrystycznej formie historię jej namiętności i choroby w "Blanche i Marie", oryg. "Boken om Blanche och Marie"/ Tymczasem czego to nie odnajdą na tym obrazie niektóre badaczki (jak i badacze), ja np. patrząc na suknię pacjentki uznałbym, że pacjentce będącej w histerii, wstrząsanej epileptycznymi konwulsjami zsunęły się nieco z ramion suknia, tymczasem Agnieszka Gromkowska-Melosik uważa, że jest to kobieta ubrana jak szansonistka, co oczywiście ma skierować naszą uwagę na erotyczny podtekst tej sceny. Zgromadzeni tam medycy nie tylko przypatrują się pewnemu przypadkowi medycznemu ale: uosabiają "władzę męskości nad ciałem i tożsamością kobiety". Jak mi się zdaję autorka nieszczególnie zagłębiała się w świat wiktoriańskich szansonistek i przedstawień burleskowych, można tam było zobaczyć znacznie bardziej roznegliżowane kobiety przy których ta pacjentka jest wzorem skromności i surowości ubioru. /tejże "Kobieta epoki wiktoriańskiej: Tożsamość, ciało i medykalizacja", Kraków 2013, s. 26/ Dla porównania: /grafika za stroną: victorian-era.org/ /grafika za stroną: i.etsystatic.com/ /grafika za strona: ic.pics.livejournal.com/ Na obrazie widać okna, okna jak okna, ale gdzieżby tam, dla przywołanej autorki mamy: "dwa niezwykle impresywne, ogromne okna, przez które wpada światło. Światło to symbolicznie zdaje się oddzielać tę scenę od mroku wiktoriańskiej sypialni, w której - jak wierzono nie mogło być miejsca na kobiecą namiętność i ekscytację...", szczerze mówiąc ja nie widzę w nich nic "impresywnego" a całość rozważań autorki uważam za zbyt daleko idące. Podobnie jak przywołane przez autorkę uwagi Alaina Corbina: "'Perskie oko', porozumiewawczy uśmiech histeryczki proponują patologiczny obraz kobiecego uwodzicielstwa. Mężczyźni staną teraz przed wielką pokusą utożsamiania przejawów tej choroby z delirium orgazmu czy też prowokacyjnym zachowaniem ulicznic". /tamże s. 27; cyt za. A. Crobin "Kulisy" w: "Historia życia prywatnego", t. 4, red. M. Perrot, Wrocław - Warszawa - Kraków 1999, s. 604/ Konia z rzędem temu, który zobaczy jak to na tym obrazie Wittman puszcza perskie oko... Na urodziny, królowa podarowała Albertowi obraz "Florinda" jaki namalował Franz Xaver Winterhalter, obraz daleki od wiktoriańskiej surowości obyczajowej: www.metmuseum.org/art/collection/search/437944.

Artykuł o tyle ciekawy, że w większości opracowań co do kwestii greckiego (a za nimi i rzymskiego) podejścia do efektów obrzezania i odkrytego żołędzia autorzy ograniczali się do stwierdzeń bardzo ogólnych, typu: uważali taką ingerencję w ciało za barbarzyństwo, odkryty żołądź uważany był za coś brzydkiego, wulgarnego, powód do docinków. F. Hodges zaprezentował niejako źródło takiej postawy estetycznej, i nie tylko estetycznej. Zabieg, wedle większości badaczy był częsty ale nie przybrał powszechnej tendencji: "During the Second Temple Period, when this phenomenon appears to have increased as a result of acculturation to Hellenism, uncircumcised Jews provoked some discussion, but nevertheless remained a rather anomalous minority". /M.R. Niehoff "Circumcsion as a Marker of Identity: Philo, Origen and the Rabbis on Gen 17: 1-14", "Jewish Studies Quarterly", Mohr Siebeck GmbH & Co. KG, Vol. 10, No. 2, 2003, s. 89/ Wskazanie na korzyści z asymilacji: "It is important, when considering the polemical posture of Jubilees toward nudity, also to consider the complex associations thet the public display of the uncovered figure held in the second century B.C.E., an era of intensive assimilation. Public nudity, always undsirable, became a sign of an even more undesirable Hellenizing. Jubilees opposed all intimacy with gentiles, as is clear in 22:16 and 25:5, and vehemently condemned the practice of revesing the circumcision-epispasmos. The author envisioned the display of the body as the beginning of an apostaty that ends with the abandonment of the convenant of circumcision. There is a certain logic to the polemical position, for the Jew who would succeed among the Greeks would have to affiliate himself with the gymnasium; and if he were to practice there like the Greeks, his circumcision would immediately mark him as non-Greek, a barbarian". /M. Poliakoff "They Should Cover their Shame: Attitudes Toward Nudity in Greco-Roman Judaism", "Notes in the History of Art", University of Chicago Press on behalf of the Bard Graduate Center, Vol. 12, No. 2, "Essays on Nudity in Antiquity in Memory of Otto Brendel", Winter 1993, s. 58/ Powtórzenie informacji o praktyce minimalizowania samego obrzezania: "Others found ways of maintaining the practice of circumcision, while at the same time doing their best to hide or conceal it, either by performing an operation called epispasm, in which the foreskin was restored, or by cutting off such a small piece of the foreskin that it would be difficult to notice the cut". /K.S. Paroschi "Faith and New Life in Christ: The Problem of Circumcision in Galatians 5:2-6", Master's Theses. 120., Andrews University, 2018, s. 46/ Przy czym niektórzy badacze sądzą, że forma obrzezania zwana priah (w której o wiele trudniej było odwrócić efekty obrzezania) pojawiła się dopiero właśnie w okresie hellenistycznym w reakcji na praktyki epispasmos. Tak przy okazji, wedle jednego z objaśnień z Talmudu, to Adam miał być pierwszym, który dokonał takiego "wstecznego" zabiegu...

Nigdzie nie stwierdziłem by w bitwie pod Trafalgarem chodziło o sardynki, nie za bardzo wiem do czego zatem nawiązuje euklides. Natomiast bilans tej bitwy miał akurat pewne konsekwencje dla nieszczęsnych sardynek w oleju czy occie.

Tak przy okazji przywołanej "pozytywnej" oceny Golo Manna, zastępca szefa sztabu Alfred von Waldersee miał wyrazić pochlebną opinię o osobie cesarza, choć pobrzmiewa w niej na koniec pewna ambiwalencja: "cesarz posiada czarującą uprzejmość i zdobywa serca wszędzie gdzie przybywa i niedługo pozostaje" (za: M. Szerer "Książę Bülow..."). Bülow w swych wspomnieniach podał jak to dwukrotnie kanclerz Hohenlohe miał się go pytać o stan umysłu cesarza: "Als ich diesen Brief las, begriff ich, daß Fürst Hohenlohe schon zweimal, seitdem ich ihm als Minister des Äußeren zur Seite getreten war, ruhing und mit Ernst die Frage an mich gerichtet hatte, ob ich Wilhelm II. für einen geistig ganz normalen Menschen hielte. Er habe, meinte der alte Fürst, schon einmal in seinem Leben das Unglück gehabt, erster Minister eines Souveräns zu sein, der in geistige Umnachtung verfallen wäre". /tegoż "Denkwürdigkeiten", T. 1 " Vom Staatssekretariat bis...", s. 139-140/ A jak inni współcześni oceniali stan umysłu władcy?

Faktycznie, nie wiem skąd mi się przypętała myśl o tym powrocie "Santiago".

Na wstępie swego artykułu Claire Fredj i Jean-Chritophe Fichou zauważają, że więcej marynarzy ginęło z powodu chorób niż w wyniku samej walki. Podają szacunki dotyczące floty angielskiej (przy czym uważają że podobnie było we flocie francuskiej) i pokazują jak zmieniała się statystyka umieralności z powodu chorób: "La première cause de mortalité sur les vaisseaux royaux demeure la maladie et non le combat. En Grande-Bretagne, mais les chiffres valent certainement pour la France, on compte un décès annuel par maladie pour 12 marins embarqués en 1778 (8,7 %) ; en 1810, un mort pour 30 marins (3,3 %) et en 1845, seulement un mort pour 72 hommes (1,3 %)". /tychże "La sardine à l’huile et son adoption par les militaires français", "Revue historique des Armées", n°258, (1) 2010; b.p. ed. elektron.; tekst dostępny na stronie: journals.openedition.org/ Sam artykuł opisuje długą drogę jaką odbyła armia francuska (jak i flota) do szerszego zaakceptowania pożytków z puszkowanej żywności konserwowanej metodą Nicolasa Apperta. Przy czym jest to przykład jak trudno było przełamać mentalność najwyższych rangą dowódców (podobnie jak we flocie angielskiej), choć większość eksperymentów z produktami konserwowanymi prze apertyzację była bardzo obiecująca, to dowództwo wciąż nie decydowało się na większe instytucjonalne zakupy, a same konserwy na ogół były rezerwowane dla chorych marynarzy. I dwie takie ciekawostki... oto według raportu jaki przedstawił cesarzowi marszałek Jean-Baptiste P. Vaillant, francuska armia na Wschodzie w konserwy miała zaopatrywać się głównie u... Brytyjczyków: "Les fournisseurs de ces viandes préparées sont français mais surtout anglais. Le rapport que le ministre de la Guerre, le maréchal Vaillant, transmet à l’Empereur à la fin du conflit établit ainsi qu’« à l’exception de faibles quantités fabriquées en France par M. de Lignac [viande comprimée] et par M. Appert [bœuf avec bouillon], presque tout le reste a été confectionné en Grande-Bretagne. Dans la quantité de3 053 700 kg de conserves de bœuf sont compris 404 000 kg de viande en poudres, représentant à peu près 600 000 rations»". /tamże; cyt. za: "Rapport à l’Empereur, par le maréchal ministre de la Guerre, sur l’ensemble des mesures administratives auxquelles a donné lieu la guerre d’Orient", Paris, Imprimerie impériale, 1856/ I druga ciekawostka dotycząca niejednoznaczności słowa: "confiture", otóż można było ją wykonać z tytułowej sardynki: "Grimod de la Reynière, avocat gastronome 19, dans son Almanach des Gourmands l’affirme : « On donne en Bretagne le nom de confitures aux diverses préparations imaginées pour maintenir les sardines dans toute leur fraîcheur pendant un temps considérable. Ces confitures sont de trois espèces: au beurre, au vinaigre et à l’huile. Les sardines ainsi préparées, renfermées dans des boîtes en fer blanc soudées, peuvent voyager sans risque (…) pour ouvrir ces boîtes plates, de forme carrée, il fallait un fer à souder bien rouge. »". /tamże/

Jakież tam: fizyczne unicestwienie... Tak przy okazji całkiem innych poszukiwań natrafiłem na ciekawą opinię co do skutków tej bitwy wyrażoną przez dwójkę francuskich autorów, oto flota francuska pod Trafalgarem doświadczyła pewnych niepowodzeń (pewnych problemów) i w konsekwencji tych niepowodzeń nie miała możliwości odbywania dłuższych rejsów (w oryg.: "la flotte française connaît quelques déboires à Trafalgar si bien qu’elle n’a plus l’occasion d’effectuer de longs voyages après sa fâcheuse déconvenue"). /C. Fredj, J.-C. Fichou "La sardine à l’huile et son adoption par les militaires français", "Revue historique des Armées", n°258, (1) 2010/