Skocz do zawartości

Bruno Wątpliwy

Moderator
 Zobacz profil  Zobacz aktywność

  • Zawartość

    5,662

  • Rejestracja

  • Ostatnia wizyta

Posty dodane przez Bruno Wątpliwy

  2. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Odwołując się do klasycznej już wypowiedzi współczesnej Pani polityk - reforma rolna była potrzebna "jak psu zupa". To co było przed wojną to było markowanie reformy, a nie reforma. W krajach bałtyckich, reforma rolna przeprowadzona w latach 20. dała fenomenalne rezultaty ekonomiczne i społeczne.

    Problem polegał na tym, że PKWN wybrał bardziej upolityczniony wariant reformy, tzn. "dajemy niewiele, ale każdemu, aby nas popierali". Bardziej racjonalne byłoby tworzenie wysokotowarowych gospodarstw rolnych.

  3. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Domiar podatkowy jest teoretycznie instytucją znaną i w państwach demokratycznych. Z grubsza rzecz biorąc polega na tym, że dochody nieujawnione w zeznaniach obciąża się restrykcyjną stawką (np. 75%).

    Problem w latach stalinowskich, i – w mniejszej skali – później polegał na dowolności i arbitralności stosowaniu domiaru przez władze. Wszystko zależało od fazy systemu i aktualnej polityki. Jak było „zielone światło” np. dla rzemiosła, to tzw. „prywaciarz” mógł funkcjonować w miarę normalnie, gdy była „bitwa o handel” domiarem można było wykończyć prawie każdego.

  4. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Znany ze złośliwości Antoni Słonimski proponował, aby każdy sąd krytyczny opatrywać skrótem „m.ż.g.s.r.” („mimo, że Gdynia się rozbudowuje”) – A. Garlicki, Piękne lata trzydzieste, Warszawa 2008, s. 9. Dobrych rzeczy było przynajmniej kilka (właśnie Gdynia, COP, ciekawe konstrukcje). Nie może to nam jednak przesłonić faktu, że (z małymi wyjątkami – Grabski, Kwiatkowski) władze II RP wykazywały dużą indolencję w sprawach gospodarczych, a w dziedzinie politycznej - też było jak było.

  5. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Pobóg-Malinowski (t. II, s. 483) pisze o rozkazie Rozwadowskiego do Modelskiego o złapaniu przywódców buntu "nie oszczędzając ich życia".

    Rada Ministrów przyjęła natomiast rozporządzenie o zawieszeniu praw obywatelskich (Dz. U. z 1926 r. Nr 46, poz. 281), wydane w oparciu o art. 124 konstytucji i obowiązujące od dnia ogłoszenia - 12 maja. Co "autor miał na myśli" nigdy się nie dowiemy, bo szczegółów w nim nie było, a Minister Spraw Wewnętrznych nie wydał odpowiednich regulacji wykonawczych. Teoretycznie można sobie wyobrazić, że w intencji twórców regulacji były jakieś "szczególne" środki postępowania z buntownikami.

    Nota bene - to wypada się zgodzić z L. Mażewskim, Stany nadzwyczajne w Polsce w latach 1918-1939, Toruń 2006, s. 65, że rozporządzenie powyższe było w świetle ówczesnej konstytucji nielegalne. Zatem - niestety - nie tylko Piłsudski łamał prawo.

    [ Dodano: 2008-11-20, 14:59 ]

    Uzupełniając watek:

    Gdyby rzeczywiście padł rozkaz o rozstrzelaniu przywódców zamachu stanu – to rzecz jasna nie możemy w tej chwili dokonać dokładnej klasyfikacji prawnej, bo do tego konieczna byłaby dokładna znajomość kodeksu Tagancewa i ówczesnych regulacji karno-wojskowych. Natomiast dla mnie jasne jest (na 95%), że także ówczesna regulacja nie pozwalała na dowolne „rozwalanie” po poddaniu się - czy to przestępców kryminalnych, czy to jeńców wojennych, czy to złapane osoby, które dokonały zamachu stanu i wywołały wojnę domową. Jakieś tam kontratypy czy przesłanki do obniżenia wyroku pewnie były („stan wyższej konieczności”, „silne wzburzenie duchowe”, „pobudki patriotyczne” – vide casus Józefa Muraszki, który zabił Bagińskiego i Wieczorkiewicza), ale rozstrzelanie (czy nakazanie rozstrzelania) bezbronnego już po ujęciu zapewne było CO DO ZASADY karane.

    Czy władze miały zamiar wprowadzić jakąś szczególną regulację na „swobodne” rozstrzeliwanie pozwalającą, tego się nie dowiemy – bo jak napisałem wyżej wydane 12 maja rozporządzenie praktycznie nie miało postanowień merytorycznych. Gdyby jednak np. aktem prawnym wykonawczym do ww. pozwolono na natychmiastowe rozstrzeliwania, to wypada postawić ponownie pytanie o legalność samego rozporządzenia z 12 maja i ewentualnego jego „twórczego” rozwinięcia przez MSWewn.

    Natomiast – moim zdaniem – rozkaz gen. Rozwadowskiego, inna sprawa, że bardzo nieudolnie pod względem prawnym napisany, nie dotyczył (o ile TO JEST TEN ROZKAZ) nakazu rozstrzelania przywódców zamachu tylko ich złapania „nie szczędząc przy tym ich życia”. To znaczy rozkaz ujęcia powinien zostać bezwzględnie wykonany, a gdy będą się bronić – to nie należy zważać na autorytet Marszałka – tylko strzelać. A to już zupełnie inna kwalifikacja czynu, bo jest jasne, że jeżeli strzela się do legalnej władzy, to legalna władza może przedsięwziąć drastyczne środki.

    Konkretny rozkaz Rozwadowskiego oczywiście nie mógł być wykonany, bo Modelski – jeżeli dobrze pamiętam - dał się internować własnym „piłsudczykowskim” oficerom w wychodku i nikogo łapać i rozstrzeliwać nie mógł.

  6. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    dzięki 'cudom' nad urną nie miały one wiele do gadania w sejmie (po 1935 r. bojkotując nawet wybory)

    Zwracam uwagę, że tak czy inaczej w Sejmie by opozycji nie było bo ordynacja z 8 lipca 1935 r. nie pozwalała obywatelom na swobodne wysuwanie kandydatur (robiły to za nich "zgromadzenia okręgowe"). Zatem dokładnie taki sam pomysł, jak w PRL ("konwenty" i "kolegia" wyborcze).

    Szanse na wejście do parlamentu po 1935 r. mieli tylko ci, którzy poszli na ugodę z sanatorami (vide Ukraińcy z UNDO).

  8. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Aby się jeszcze bardziej dobić...

    Na stronach http://ciborowski.host247.pl/bieda_i_bogactwo.htm znalazłem ciekawą analizę, którą cytuję, tamże odpowiednie tabelki: „Niestety i w tym obszarze Polska posiadała ogromne zapóźnienia nie tylko względem państw zachodnich, lecz i wielu krajów słabo rozwiniętych. W 1938 po drogach jeździło 26,2 tys. samochodów osobowych i 6,8 tys. ciężarowych (…) Mniejszy stan taboru w całym świecie posiadały jedynie Bułgaria i Jugosławia. Większy natomiast nawet takie kraje jak Brazylia, Cejlon, Egipt, Estonia, Litwa, Łotwa, Rumunia, nie wspominając już krajów zachodnich (…) Między poszczególnymi rejonami występowały spore różnice, np. liczba zarejestrowanych samochodów przypadająca na 10000 osób na ziemiach byłego zaboru pruskiego wynosiła 20, natomiast w województwach wschodnich od 2 do 3 (…) Oznacza to, że w przeciętnych miejscowościach o liczebności od 2 to 10 tys. mieszkańców w Polsce wschodniej ludzie nie widywali praktycznie ani jednego samochodu! Zestawienie nas z ubogą na owe czasy Finlandią nie pozostawia złudzeń co do naszego poziomu rozwoju”.

    [ Dodano: 2008-11-19, 16:34 ]

    A jak ktoś mi jeszcze powie, że to Wysocki i różni inni powstańcy mieli rację, a nie Drucki-Lubecki i Wielopolski ;) . Gdyby nie nasze powstańcze miazmaty, to byśmy chociaż Egipt przegonili...

  9. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Oj, zaczynamy kręcić się wokół ogona. Zapewne nikt nie przekona Gnoma, że to była wojna domowa, tak jak mnie, że w czerwcu 1956 r. mieliśmy Powstanie.

    Zatem tylko spróbuję sam siebie ponownie przekonać ;)

    1. W miarę zinstytucjonalizowane strony konfliktu - były.

    2. Ośrodki dowodzenia - były.

    3. Plany działań - były.

    3. Wrogie armie - były.

    5. Linie frontu - były.

    6. "Porządna" rzeź - była.

    7. Szanse na jeszcze bardziej długotrwałą i intensywną rzeź - były.

    7. Brat walczył z bratem.

    Zatem to była wojna domowa, zamach stanu to był na Litwie w 1926, na Łotwie i w Estonii w 1934.

  10. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Fajnych polskich konstrukcji było sporo (co prawda często do 1939 kończyło się na etapie prototypów). Niektóre z nich są omówione (np. konstrukcje PZInż.) w: A. Jońca, R. Szubański, J. Tarczyński „Wrzesień 1939. Pojazdy wojska polskiego, Warszawa 1990).

    Tyle rzeczy optymistycznych, bo przecież nie tylko niezłe konstrukcje świadczą o poziomie motoryzacji. (Np. międzywojenna Litwa i Łotwa miały np. niezłych konstruktorów lotniczych – Gustaitis, Dobkevičius, Irbitis; całkiem udane własne samoloty – Dobi, ANBO, VEF, a nikt ich potęgami lotniczymi nie nazwie). Natomiast motoryzacja rozumiana jako nasycenie państwa pojazdami wyglądała w II RP żałośnie.

    W Polsce zabił ją stan dróg „Do połowy lat trzydziestych w Polsce w ogóle nie było dróg utwardzonych o gładkiej nawierzchni (z wyjątkiem ulic wielkich miast). Nawet nowa trasa ‘Marszałka PIŁSUDSKIEGO’ Grodno-Wilno miała nawierzchnię t tłuczniową (‘kurzową’). W miastach i miasteczkach bruki, o ile były, to wyłącznie ‘kocie łby’, utrapienie motocyklistów i kierowców aut”. P. Kamiński z Polska 1939. Mapa samochodowa (zawierająca reprint map przedwojennych), πTR Kartografia, Warszawa 2005. Potem było trochę lepiej, ale na tle np. Zachodu (niestety włączając w to państwo niejakiego Adolfa H.) to jeszcze średniowiecze.

    Dobiła motoryzację polityka fiskalna państwa. Z tego co się orientuję przez istotną część 20-lecia funkcjonowały regulacje podatkowe dyskryminujące posiadaczy aut – to z pamięci, więc się mogę mylić.

    W rezultacie liczba samochodów na 100 mieszkańców była wyższa w Rumunii niż w Polsce - to też z pamięci, więc się mogę mylić.

    [ Dodano: 2008-11-19, 09:34 ]

    Znalazłem potwierdzenie: "Podobnie fatalnie (jak dróg przyp. moje) przedstawiał się rozwój motoryzacji. W roku 1939 w Polsce jeździło zaledwie 42 tys. samochodów (...) i 12 tys. motocykli. W statystykach porównawczych Polska zajmowała pod tym względem jedno z ostatnich miejsc w Europie, za Portugalią, Rumunią i Węgrami". H. Zieliński, Historia Polski 1914-1939, Ossolineum 1985, s. 265.

  11. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    O tym, że porwanie miało fatalny wydźwięk propagandowy pisał już Jasienica w "Dziejach agonii". Nie po raz pierwszy w historii ukręciliśmy bat na siebie...

    Nie tyle o samym porwaniu, ale o konfederacji barskiej i zachowaniu Stanisława Augusta - w kontekście rozbiorów - pisze ciekawie L. Mażewski, Powstańczy szantaż, W-wa 2004, s. 9-24.

    Z ogólną tezą, że lepiej było utrzymać się pod rosyjskim protektoratem, nawet kosztem walki na wielką skalę Polaków z Polakami, niż narazić kraj na rozbiory (zarzuca przy tym Stanisławowi, że był zbyt łagodny w stosunku do konfederatów).

    [ Dodano: 2008-11-19, 15:01 ]

    O Wolterze i nożach to też Jasienica.

    Pozdrowienia

  12. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Problem granic zachodnich był psychozą Gomułki i w olbrzymim zakresie wpływał na jego politykę wewnętrzną i zewnętrzną. Trzeba przyznać, że działał w ich sprawie w całkowitej zgodzie z polską racją stanu.

    Granice wyrzuciły go także z siodła. Po traktacie Cyrankiewicz-Brandt uznał, że na tyle Polacy jego zasługi szanują, że może wprowadzić podwyżki cen w okresie przedświątecznym. No i trafił wprost z nieba do piekła…

  13. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Również witam,

    można nie lubić Jaroszewicza, czy Gierka, ale to co pisali o konieczności podwyżek w 1976 r. było jasne i słuszne. Tylko to nie były dzisiejsze czasy, gdy ruchy cen są czymś oczywistym. Wówczas ludzie oczekiwali, że Państwo będzie gwarantowało stałe ceny, koniec, kropka, amen.

    To, że Gierek przestraszył się zmian cen było błędem. Myślę, że w 1976 r. popełnił jeszcze 3 błędy:

    1. Zabawił się w zmianę konstytucji. Tak naprawdę nic istotnego nie zmieniono (pierwotnie miano powołać instytucję prezydenta), a wzbudzono niezadowolenie części elit (skądinąd przepisami, które potwierdzały tylko to co było rzeczywistością od 1944 r.).

    2. Urządził „seanse lojalności i nienawiści” po czerwcu. Nie wiem, ki diabeł go podkusił, przecież był politykiem dosyć łagodnym i cywilizowanym. Może to była pokazucha dla radzieckich i przeciwników w partii, że trzyma sprawy pod kontrolą.

    3. Nie poświęcił Jaroszewicza. Gdyby – jak chyba napisał we wspomnieniach Rakowski, czy Tejchma – Jaroszewicz wszedł na trybunę sejmową i powiedział „proponowałem zmiany celowe, które uważałem za słuszne, ale naród tego nie chce – więc ustępuję”, stworzyłoby to nową jakość i dało Gierkowi parę punktów u społeczeństwa.

  14. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    1. Gomułka był uczciwy i żadnych reform systemowych w Październiku nie zapowiadał. Nie złamał żadnej obietnicy. To ludziom wydawało się, że będzie pluralizm itp.

    2. Gomułka mimo powyższego i tak dużo zmienił. Od 1956 r. Polska była już innym krajem, częścią „obozu pokoju i postępu” na specjalnych prawach. Tylko ludzie bardzo nawiedzeni mogą majaczyć o totalitaryzmie po 1956 r. Dla tych, którzy przeżyli 1956 r. (a wielu takich spotkałem) to była zmiana GIGANTYCZNA.

    3. Gomułka wierzył w socjalizm. Był polskim patriotą, jedynym polskim przywódcą w Polsce Ludowej i III RP, który potrafił krzyczeć na Rosjan (zob. P. Wieczorkiewicz), ZSRR znał i nie przepadał za nim, ale wierzył w to, że jest to system przyszłości (oczywiście w polskiej, specyficznej wersji). Zwracam uwagę, że nie był tu odosobniony. Chyba połowa zachodniej inteligencji w latach 60. uważała, że to kapitalizm się kończy.

    4. Gomułka żył pamięcią lat 20. i 30. - czyli polskiej nędzy z biedą. Dla niego – człowieka, dla którego w dzieciństwie buty były luksusem - to co osiągnął polski socjalizm było czymś wielkim. Stąd jego koszmarne przemówienia porównujące stan z przedwojenny z powojennym długimi ciągami liczb. Do pokolenia, które rzeczywiście pamiętało II RP, nie z perspektywy prezydenckich rautów, ale życia bezrobotnego, to przemawiało, ale w latach 60. pojawia się młoda generacja, dla której odnośnikiem był standard życia w RFN a nie w II RP.

    5. Gomułka wiedział, że zachodnie granice gwarantuje tylko ZSRR, a w Poczdamie tak naprawdę niczego nie Polsce nie zapewniono ostatecznie. Czynnik niemiecki był dla jego polityki decydujący. Choć niepokorny wobec radzieckich, wiedział co Polsce grozi z ich strony, gdyby dogadali się z Niemcami. Stąd serwituty wobec Moskwy.

    6. Gomułka był nieufny i o skłonnościach autorytarnych. Jako patriota sądził, że tylko on zapewni Polsce bezpieczeństwo. Jako typowy, zadufany samouk - skądinąd posiadł w ten sposób olbrzymi zakres wiedzy – uważał, że wie najlepiej co Polsce jest potrzebne. Stąd negacja pluralizmu i niechęć dzielenia się władzą. Zapamiętano fenomenalna scenę, jak faktyczny przywódca państwa tłumaczy sobie słowo w słowo gazety niemieckie (Gomułka słabo znał niemiecki), bo nie wierzył nikomu, a chciał wiedzieć co Niemcy knują.

    [ Dodano: 2008-11-17, 23:10 ]

    Wł. Gomułka był jednym z nielicznych przedwojennych komunistów zachowanych przy życiu przez Stalina (terror stalinowski objął też komunistów polskich).

    To, że Stalin rozprawił się z KPP to wiadomo, ale nie powiedziałbym, że świadomie zachował przy życiu Gomułkę.

    Po pierwsze przed wojną w hierarchii KPP Gomułka był nikim (raz chyba widział Stalina na oczy, jeżeli dobrze pamiętam - stojąc w grupie w grupie osób na stacji metra). Był właściwie outsiderem, nieznanym Stalinowi aż do dosyć przypadkowej kariery w PPR (został szefem partii właściwie fuksem, po ciągu zgonów Nowotko-Mołojec-Finder).

    Po drugie - czystka go ominęła, tak jak wielu KPP-owców, zupełnie przypadkowo - bo siedział wówczas w polskim więzieniu.

  15. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Piotr Jaroszewicz, „Przerywam milczenie” s. 219-220, był święcie przekonany, że zajścia były inspirowane przez "anty-gierkowskich spiskowców" w partii (pada tu głównie nazwisko Kani). Nieco podobnie Gierek o celowym zwlekaniu z wprowadzeniem milicji – „Przerwana dekada” s. 109. Choć byli w swych wspomnieniach bardzo subiektywni, to może być coś na rzeczy, ale powody „ogólne” też były. Dobrze je charakteryzuje Rolicki „Gierek” s. 269: „Dopóty, dopóki Gierek był w stanie z roku na rok podnosić realne płace o 6-7 procent, dbać o lepsze niż za Gomułki zaopatrzenie sklepów, opozycja, prawdę mówiąc, nie miała czego szukać w Polsce. (…) Za tę cenę społeczeństwo najzwyczajniej godziło się z zakłamaniem władz, cenzurą i ograniczeniami obywatelskimi. Z grubsza w końcu wiedziano, że nie ma władzy idealnej i że każda władza, gdy jej wygodnie, kłamie w najlepsze. Wtedy (…) nie mogły się udać żadne (…) prowokacje. (…) Robotnikom, jeżeli mieli się zbuntować, niezbędny był (…) odpowiedni zapalnik w postaci drastycznej podwyżki”.

    Na dobro ówczesnej ekipy należy zapisać to, że choć „było na ostro”, coś niecoś się nawet paliło, coś tam splądrowano, to milicja nie miała broni palnej (np. w A. Friszke, „Losy państwa i narodu 1939-1989”, s. 339). Zatem Gierek słowa, że strzelać nie będzie dotrzymał.

    [ Dodano: 2008-11-17, 23:28 ]

    Dzionga - zapomniałem o Twoim pytaniu - Friszke j.w. s. 339 "W czasie starć zginęło 2 demonstrantów (...)". Z tego co sam pamiętam - tu mogę się mylić - obie ofiary J. Brożyna i ks. Kotlarz nie są 100-procentowo pewne (tzn. nie jest pewna wina MO czy SB), ale b. prawdopodobne.

  16. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Wojna wymaga planów, zaplecza, aprowizacji itp. itd.

    No tak, oczywistą oczywistością jest to, że z wojną mamy tylko do czynienia kiedy milionowe masy żołnierzy na froncie długości 1000 kilometrów ruszają do ataku z nienawiścią w oczach i okrzykiem „hurra”, tabory są podciągnięte, kuchnie polowe dymią, a na zapleczu sztabowcy pykają fajeczki i kreślą po mapach. ;)

    A jak potraktować sytuację, gdy wojna jest wypowiedziana, a żadnych działań nie ma (chyba cała Ameryka Łacińska wypowiedziała wojnę Hitlerowi, ale korpus ekspedycyjny do Włoch wysłała tylko Brazylia), albo tylko patrole błąkają się po pograniczu („dziwna wojna”), albo jest to wojna partyzancka (Południowy Sudan)?

    Jeżeli Szwajcarzy nazywają to co się stało u nich w 1847 r. „wojną domową”, a zginęło wówczas 120 ludzi, a 340 było rannych (J. Wojtowicz, „Historia Szwajcarii”, wyd. z 1989, s. 169) to my też możemy. W końcu Polacy nie gęsi i swoje wojny domowe też mają.

  17. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Terminologia zawsze może być przedmiotem sporu. Ja osobiście uważam, że natężenie i zaciętość walk, liczba ofiar, tudzież - jednak - liczba zaangażowanych wojsk, jak najbardziej uzasadnia nazwanie tego konfliktu wojną domową. Nawet zawężenie obszaru konfliktu nic w mej ocenie nie zmienia, bo wojna jest wojną, niezależnie od tego czy toczy się na obszarze całego państwa, czy Falklandów, Kaszmiru, Gran Chaco, Południowego Libanu itp.

  20. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Drogi Vissegerdzie, nie odnosiłem się w tej dyskusji do celowości zamachu. Jak wiesz napisałem gdzie indziej, że nie wiem – może miał tylko złe skutki, a może był jednak w jakimś zakresie „mniejszym złem”. Zwracałem tylko uwagę, że coś co było wojną domową, eufemistycznie nazywa się zamachem stanu. Jest tu ewidentny opór materii, który zauważa Jarpen.

    Autor i winny tej imprezy stoi na pomniku na placu swojego imienia, pod którym składane są naręcza kwiatów, spikerzy telewizji wpadają w stan ekstazy przywołując jego nazwisko, a prezydent mojego państwa uważa się za jego spadkobiercę ideologicznego. Coś mi tu nie gra, szczególnie w kontekście brutalizacji języka w odniesieniu do czasów nam bliższych - vide „oprawcy stanu wojennego” itp. Niech zasługi Piłsudskiego będą jego zasługami, ale powiedzmy wyraźnie, że wywołał wojnę domową (chcący czy niechcący to inna kwestia).

  22. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    No, no – na tylko dwa dni walk (i to w jednym mieście) ok. 400 zabitych, dużo więcej rannych, to przecież regularna wojna. Bardziej krwawa niż wiele konfliktów, które tak bez wątpliwości nazywamy. W ok. dwumiesięcznej wojnie o Falklandy zginęło ok. 900 ludzi, czyli mają "dużo gorszą" statystykę od nas...

    I rzeczywiście mogła ona trwać w nieskończoność, rozszerzyć się na cały kraj, i wywołać zainteresowanie żądnych „sukni Rzeczypospolitej sąsiadów”, gdyby nie racjonalne zachowanie Wojciechowskiego.

    [ Dodano: 2008-11-17, 12:53 ]

    Czy Ziuk cokolwiek do końca przewidział - śmiem wątpić. Zwracam uwagę, że po "rozmowie na moście" zapadł właściwie w letarg i za bardzo nie wiedział co robić. Wojska ruszyli na drugi brzeg właściwie jego oficerowie, dla których zamach mógł być końcem kariery (dla Piłsudskiego skończyłoby się aresztem domowym).

  23. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Otóż okazało się, że głód ziemi wśród chłopów jest olbrzymi, co przy wielodzietnych rodzinach doprowadzało do podziału i tak niewielkich gospodarstw, tym samym stawały się one nie samowystarczalne i następowało dalsze zubożenie wsi. Innymi słowy, efekt reformy rolnej szedł w przysłowiowe diabły.

    Pozwolę sobie odnieść się tylko właśnie do reformy rolnej. Przykład Litwy, Łotwy i Estonii wskazuje, że można było przeprowadzić radykalną i racjonalną reformę rolną, która była właściwie błogosławieństwem dla gospodarki i społeczeństwa jako takiego (coraz bogatsi chłopi nakręcają spiralę popytu, tworzą główną, racjonalnie myślącą i patriotyczną warstwę społeczną itp.). Problem polegał tylko na tym, że należało mądrze napisać ustawę i racjonalnie przydzielać ziemię.

    Jedynym „usprawiedliwieniem” dla Polski międzywojennej może być tylko jej skład etniczny. Na Wołyniu, Polesiu, w Stanisławowskim itp. radykalna reforma oznaczała przejście własności ziemskiej w ręce mniejszości narodowych i zanik polskiej warstwy ziemian. Ale usprawiedliwienie to jest dosyć wątłe, biorąc pod uwagę fundamentalną zasadę równości wobec prawa i fakt, że wschodnie mniejszości narodowe bardziej niechętnie nastawiał do Polski brak reformy (tudzież pomysły rodzaju osadnictwa wojskowego) niż zapewne tejże reformy przeprowadzenie.

  24. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Lu Tzy - trochę to dyskusyjne. Pamiętaj, że była to w sumie najsilniejsza partia w Polsce. I bardzo blisko prawdy są ci, którzy uważają, że co prawda sanacja objęła w Polsce władzę, ale endecja zdobyła rząd dusz. W warunkach kryzysu (oczywiście bez poprzedniego zamachu Piłsudskiego i jego rządów autorytarnych) Dmowski dosyć łatwo wmówiłby zmęczonemu narodowi, że wszystkiemu są winni Żydzi i cykliści (zresztą pewien pan trochę dalej na zachód dokładnie tak zrobił).

    Zatem sądzę, że choć nie 100-procentowa, teza, iż Piłsudski jakoś powstrzymał skrajnie prawicową dyktaturę ma swój sens. Zwracam uwagę, że tak zrobili Päts i Laidoner w Estonii, którzy przeprowadzili w 1934 r. zamach stanu przeciwko faszyzującemu ruchowi „wabsów”. Dyktatura powstrzymała gorszą dyktaturę. Oczywiście w naszym przypadku sytuacja aż tak jednoznaczna nie była, bo możemy zaiste tylko gdybać co osiągnąłby i co zrealizowałby Dmowski.

  25. Napisano · Zgłoś odpowiedź

    Bruno - sanacja nie zagrodzila drogi skrajnej prawicy. Po '35 r. przejęla częściowo jej hasla wprowadzając getto lawkowe, numerus clausus [dot. gl. Żydów], czy pobicia innowierców [Żydzi , prawoslawni]. To bodajże w 37 r bylo slynny marsz narodowców przez Myślenice.

    Pozdrawiam, nieco podobnie piszę "w temacie" https://forum.historia.org.pl/viewtopic.php?t=7479 , z tezą, że pod koniec sanacja zaczęła niebezpiecznie upodabniać do endecji. Ale - być może - mogło być gorzej i Dmowski z kolegami mógł na urządzić (dochodząc do pełni władzy na fali wielkiego kryzysu) już na początku lat 30. takie państwo łączące Mussoliniego ze skrajnym antysemityzmem.

×

Powiadomienie o plikach cookie

Przed wyrażeniem zgody na Warunki użytkowania forum koniecznie zapoznaj się z naszą Polityka prywatności. Jej akceptacja jest dobrowolna, ale niezbędna do dalszego korzystania z forum.

  Akceptuję