Konstanthinos XI

Bardzo dobry władca Potrafił odbudowac pozycję Polski, ktora z małegi, biuednego, zacofanego pańśtwa drugoligowego stała sie dosc dużym, bogatym, prężnie rozwijajacym sie pańśtwem o dużym prestiżu. Stworzył zestawy praw dla dwóch głównych dzielnic, poprawił obronnosc kraju, umiał rozprawić sie z opozycją, umiał dbać o swe interesy zewnętrzne, umiał korzystać ze swych praw oraz osłabienia przeciwników, walczył o to, co mu sie należało, ale gdy widział, że nie ma szans, przyczynil sie do rozwoju miast i wsi, zakąłdał nowe, dbał o handel i kupców, rozumiał wagę monarchi stanowej dla dobra kraju, nie porywa się znów z motyką na słońce, ale rezygnował, choć nie zamykał sobie cdalkowicie furtki.

Władca silny, energiczny nie tylko w sprawach wewnętrznych, ale i zwenętrznych, umiejący dbać o swoje interesy, niebojacy sie przeciwstawiać nikomu, widzący potrzebę zbrojenj demonstracji potęgi swego pańśtwa. Wedlug mnie jednak trochę przegiął w podbojach, tak że jego syn, choc sie starał, nie był na tyle silny i nie miał na tyle wewnętrznie skonsolidowanego i rozwinietego pańśtwa, by te podboje utrzymać.

Według mnie Stanisław byłe jednym z filarów opozycji (może nie do końca jawnym) i od dawna knuł przeciw królowi, który np. nie wysunął go na stolicę arcybiskupia w Gnieźnie, nie chciał mu stworzyć arcybiskupstwa w Krakowie a do tego chciał wykroić z diecezji krakowskiej diecezję sandomierską, co znacznie zniejszyłoby dochoidy biskupa. A sprawa ukarania wojow samowolnie wracjących z wyrawy kijowskiej była dobrym momentem dla Stanisława na wysuwanie oskarżeń co do króla oraz napominanie, czego król w końcu nie wytrzymał. Według mnie żaden z nich nie jest bez winy, bo i król mogl lepiej potraktować biskupa i wojów.

IMHO państwo powstalo na zasadzie zdobywania ziem polskich przez Polan - drogą podbojów wojennych lub dziedziczenia lub wyborów władcow polańskich na ksiażąt innych plemion.

Oczywiście, że Austria by nie chciała, ale nie wątpię, by Szwedcja Rosja i Kozact nie chcieliby współpracy. Moskwa może i by sie ociagała, ale za cenę zdobycia tak wielkich terenó zapewne zgodziłaby się. Co do sojusznikow - chodziło mi głównie o Siedmiogród i Brandenburgię.

Wpływy ruskie były ważne o tyle, o ile nie pozwalały wzrosnąć Moskwie. Tereny w Rzeszy chyba sam nie wierzysz w to co mówisz. O jakich terenach mówisz? Może mi Pomorze dałoby sie odzyskać, ale ono było słabo rozwiniuęte, więc już wolałbym tereny wschodnie. Może i nie bylismy tak uzależnieni od Litwy, ale wszystko kosztem wzmocniena Moskwy. W ilu bitewach? Chojnice np. A oddanie Ukrainy Koronie było szansą na jej rozwój, co za panowania Litwy zapewne nie doszłoby do skutku. Nie dość, ze raczej by sie tymi ziemiami nie intereowano w takim stopniu, jak za Korony, to jeszczcze szybko by od Litwy odpadły.

Reformy mające na celu odnowę państwa zaczęto wrpowadzać co najmniej 80 lat za późno, wpływny obcych mocarstw, głównie Rosji, były w kraju za wielkie, państwom osciennym zależało wtedy nie tyle na zniszczeniu RON, co na utrzymaniu jej słabości.

Najpoważniejsze? Doprowadzenie do liberum veto, niewprowadzenie zasady głosowania większościowego oraz stałych podatków (choć gdyby pierwsze przeszło to i z pieniędzmi nie byłoby aż tak wielkich kłopotów), niedocenienie roli miast, brak współpracy z Zaporożcami.

Chłopicki akurat był dobrym i doswiadczonym żołnierzem, nie zawaham sie nazwać go jedną zgłównych podpór armii Królestwa (jeśli nie główną) - poprostu podchorążowie coś zaczęli, bez zbytnich przygotowań, solidnego zaplecza, a on musiał tymw szystkim kierować - kto normalny nie rozważałby w takiej niepwenej sytuacji relanej klęski? No, może troche sie zniechęcił, ale gdy mial takich współpracowników i takie przygotowanie do Powstania, to nie wątpię. Prądzyński był dobrym taktykiem, niestety nie mial wystarczających możliwosci "rozwinięcia sie w realu". Dembiński, a nawet Skrzynecki i Krukowiecki byliby w Powstaniu dobrymi wodzami, gdyby wykonawali czyjeś polecenia, a nie sami musieli podejmować dectzje. Żałuję, że nie wybrano Bema, bo wtedy sytuacja mogłaby (i raczej by tak było) wyglądać inaczej, niż za Rybińskiego.

Właśnie. Ale możnaby uzgodnić pewną koordynację działań, moze i wspólnie poszukać sojusznika.

Wybacz, jednak IMHO w ogolnym rozrachunku wychodzi lepiej niż Kaziu. Kaziu przekonał mnie tylko zręcznym dysponowaniem swymi dziećmi oraz cyrkami wokół swojego wstąpienia na tron, ale coż, gdyby dalej był tak dobry, odstsawiłby podobne teatry zwiazane z wojną trzynastoletnią, ale w nią wszedl trochę z marszu. Do tego po jego czasach skarb wyraźnie opustoszał, mała Moskwa zaczęła odrywać wielkie kawaly Litwy w czasie, gdy król zdobywał sobie zamki krzyżackie, a po jego śmierci a nawet juz w trakcie życia) Korona i Litwa były de facto dwoma oddzielnymi państwami. Do tego nie błyszaczal talentem wojennym ani organizatorskim czy mecenatem.

Oczywiście, ze nie mogli. Jednak gdyby juz wtedy znaleźli sobie rozbiorowych sojuszników, choćby Kozaków, może i Siedmiogrodzian, ich plany byłby bardziej realane i trwalsze. Taka jazda na własną rękę nawet w tak szarpany kraj, choc ciagle wielki i o dużym potencjale, była dość ryzykowna, nawet dla łupieżców całych Niemiec, którzy nawet tam mieli sojuszników.

Turcja jeszcze 50 lat wcześniej wystawiała po prawie 200 000 żołnierzy, wiec nawet gdyby teraz z ok. 60 000 które wsytawiła na wojnę chocimską, nie liczyąc jej lenników, straciła 30 000, ałaćzens traty armii osmańskiej wyniosły ponad 50 000 żołnierzy, to łącznie z posiłkami w następnym roku mogłaby na nas runąć nawet 80 000 armia. A ona na prawdę mogłaby dużo. Może i Rosja nie wzięłaby udziału w tej wojnie (chociaż gdyby w kraju panował chaos moze nawet częśćLitwy sama pchałaby sie w jej rece), ale G2A buszował już w INflantavh i na pewno nie przeoczyłby takiej możliwości na zagarnięcie większych terenó. Niewiadome pozostaje takze zachowanie w takim przypadku Brandenburgii i Prus, jednak nie wierzę, że w wypadku okrajania RON przez Szwecję i Turcję staliby z założonymi rękami. A wtedy w kraju było tylko kilka tysiecy żołnierzy w Inflantach, ktorzy i tak za wiele nie mogli, oraz kilka tysiecy szlachty i tyle samo pospolitego ruszenia pood Lwowem, łącznie moze było tam 15 000 żołnierzy, a na Turcję to nie jest siła.

Byli za łapczywi. Mieli za małą armie jak na tak wielki kraj. Byli za brutalni, nie poznali się na polskiej szlachcie, która, moze i uległa, ale gdy trzeba, umie stawać w obronie swej ojczyzny. Gdyby od razu podpisali traktat rozbiorowy z innymi wrogami rON, np. jak tezn z Randot, mieliby IMHO większe szanse na pokonanie RON.

Wprowadzić ideały unii hadziackiej. W XVII w. byli już wystarczająco silni, by namieszać w kraju, więc albo to, albo wyrżnięcie ich,l albo wiążące się z tym przejście ich pod skrzydla obcych mocarstw. Najkorzystniejsze były jakieś przywileje w zamian za wierność i służbę wojskową.

Władysław dobrze rozegrał problemy zewnętrzne, które wyszły jeszcze w czasach panowania jego ojca, lub zaraz po jego śmierci, i miał wolną rękę w kraju. Starał się pogodzić protestantów z katolikami, unowocześnił wojsko i obronność, rozwinął kulturę, dobrał sobie dobrych doradców. Jedynie nie zrobił odpowiednich kroków s stosunku do magnaterii i szlachty, powadził się ze szlachta w sprawie wojny z Turcją, narobił za dużo nadziei Kozakom... ale to procentowało dopiero w czasie jego śmierci i później.

W roku 1569 i nawet jeszcze w XVI w (doc zasów powstania Nalewajki) Kozacy tworzyli za słabą siłę, by decydować w sprawach oaństwowych i stać się podmiotem rozgrywek wewnętrznych.

Równie dobrze mozemy powiedziec"kanclerze wielcy koronni na króla", "wojewodowie ruscy na króla", "starości kowieńscy na króla". Hetmani nie byli aż tak wybitnymi jednostkami, aby przebijac inne środowiska szlacheckie. Co do np. Chodkiewicz, Koniecpolski, Żółkiewski, Zamoyski na króla - IMHO sprawdziliby sie jak sobieski - dobrzy wodzowie, nawet autorytety, ale w gospodarce i polityce radziliby sobie gorzej (choć ich czwórka akurat w polityce i w gospodarce raczej też była dobra); mieliby też silnych wrogów wewnętrznych.

Potoccy. Chyba najstarszy do dziś żyjący ród o tak wielkim dawniej znaczeniu w Polsce - pierwsze wzmianki z I poł XII w. Wydali aż 5 hetmanow koronnych, posiadali wielkie dobra, "trzęśli krajem", ich prywatne armie broniły Ukrainy przed Tatarami wielokrotnie, awansowali "od zera do milionera" w dwa pokolenia na przełomie XVI i XVII w. W pewnym momencie nawet Czartoryscy i Radziwiłółowie zaczęli przy nich "wysiadać", szczególnie przy Szczęsnym Stanisławie.

Zaznaczyłem Beresteczko, choć obydwa Chocimie są IMHO tak samo wielkie i ważnew - pokonalismy bardzo silnych sojuszników; było o nich głóśno w całej Europie, i każda z nich ratowala zagrożony byt państwa Polskiego.

IMHO wszystkie z nich są bardzo zapomniane i raczej żadna znacząco nie odstaje. Jak dla mnie najbardziej zapomniana jest wojna smoleńska 1632-34 r., której tutaj nie ma, a zaraz potem wyprawa na czambuły Sobieskiego i wspomniana przez W4W wyprawa J2K przez Zadnieprze na Moskwę.

Od końca XVII do końca trzeciej ćwierci XVII w. mogli jeszcze wiele zdziałać. Byli szybcy, zwrotni, silni, doskonale wyszkoleni i wyposażeni, posiadali doskonałe morale, znali swą siłę, możliwości, bano sie ich samego wyglądu, łaczyli cechy jazdy ciężkiej i lekkiej. Super jednostka - oczywiście, do czasu. Uległa zwiększeniu ilości ognia piechoty.

Z Kozakiami. Powód raczej prozaiczny i, co najważniejsze, przez długi czas do rozwiazania, ale zaprzepaszczony. Kozacyn opanowali wielkie tereny, wiele zniszczyli, nasze klęski były tragiczno-komiczne nawet; no i nasze klęski z Kozakami zwrociły na naszą słabość uwagę zawsze czujnych i skorych do skorzystanian na naszej biedzie Rosjan, Turków i Szwedów, także Siedmiogrodzian i Brandenburczyków.

Ej ludzie co Wy tu o hetmanach koronnych temat a Wy o Chodkiewiczu i Radziwille? Dla mnie Koniecpolski - za udane walki - z Tatarami, turkami, Szwedami, dobrą organizację wojska, autorytet w kraju, chyba jednyny hetman wlk. koronny, któremu magaci przyprowadzali wojska nawet bez jego wyrażźnej prośvby czy nakazu. Zaraz za nim Sobieski i Zamoyski - dobrzy organizatorzy i dowódcy, z autorytetami, uczestnicy wielu walk, pierwszy raczej bardziej wschodni, drugi bardziej zachodni.

Zygmunt August. Za unię polsko-litewską w Lublinie, za ruch egzekucyjny, za stworzenie stałej armii. Zaraz za nim Kazimierz Jagiellończyk - minusy ma u mnie za rozdzielenie Polski i Litwy oraz brak zainteresowania podobojami litewskimi Moskwy.