B. B. Silesius

25 lutego 1948 r., a więc 70 lat temu nastąpił przewrót komunistyczny Pradze. Była to ostatnia – według ówczesnej retoryki obowiązującej za :żelazną kurtyną” - „rewolucja ludowo-demokratyczna”, ale najbardziej zszokowała ona rządy Zachodu, które zaraz podpisały pakt o współpracy gospodarczej i wojskowej. A Czesi mają niestety jakby pecha do dat kończących się na ósemkę – w 1938 r. zostali „wystawieni” w Monachium, a w 1968 r. dokonały na nich inwazji państwa układu warszawskiego. Mam nadzieję, że sprawy te są nie tylko dla Czechów ważne, bowiem na przykład niestety polski rząd popełnił fatalny błąd zajmując Zaolzie w październiku 1938 r.

Nie wiem, czy przekonam prof. janceta, bo też nie brałem udziału w plenum o „odchyleniu prawicowo-nacjonalistycznym”, ale są na przykład publikacje Norberta Kołomejczyka: 1. „Rewolucja ludowo-demokratyczna w Rumunii”, Warszawa 1970, 2. „Rewolucje ludowe w Europie 1939 – 1948”, Warszawa 1973. Natomiast zgadzam się, że nie było dobrego wyjścia w 1938 r., ale jednak w tym kontekście nie można nie zacytować słów Churchilla napisanych po konferencji monachijskiej: Wielka Brytania mogła wybierać „między hańbą a wojną”, a „wybraliśmy hańbę i będziemy mieć wojnę”.

Właśnie obejrzałem na kanale „Historia” TVP profesorką dyskusję z 2016 r. o Jałcie. Profesorowie Kornat, Materski i Roszkowski byli zgodni, że Anglosasi nie tylko dla Polski nic nie wywalczyli łamiąc „Kartę Atlantycką”, lecz prezydent Roosevelt kierował się błędnymi założeniami, a także złudzeniami. Natomiast informacja prof. M. Kornata, że według niektórych współczesnych historyków rosyjskich Jałta jest wzorem stanowienia pokoju, a wybory w Polsce w 1947 r. były wolne i nie było sowietyzacji Polski, to coś jednak sensacyjnego. O historykach niemieckich nie było mowy, zaś historycy amerykańscy ciągle usprawiedliwiają swojego prezydenta. "Tak oto właśnie pisze się historię" (jak stwierdził Wolter).

Odpowiadam … Hemarem, który w 20. rocznicę konferencji jałtańskiej napisał wiersz przedstawiający tę konferencję jako partię pokera, w której prezydent: „ … wychudły i zgasły / Siedział wśród sowieciarzy / I już miał pustkę w głowie / I już miał śmierć na twarzy – A z nim brytyjski premier / Który miał tylko w duszy / Jeden strach, jedną grozę, / Że się w kawałki kruszy Imperium wyniszczone (…) / I w oczach się rozłażą / szwy odwiecznego ustroju, / o tym myślał, o niczym / Innym – w takim nastroju Oni dwaj, wtedy, w Jałcie / Usiedli do pokera, / A za partnera mieli / Zawodowego szulera. A on był trzeźwy i krzepki / I zimny, jak z kamienia, / I wszystko miał do wygrania / A nie miał nic do stracenia. Bo jakby nawet przegrał, / To też by nic nie stracił, / Bo by go na kolanach błagali, by im nie płacił (…) A z tyłu za nimi stali / Jego kibice szczwani I umówione sygnały / Mrugali do szachraja. / A on, patrzcie filuje / I już stawki podwaja I tylko się na dwie strony / Uśmiecha jak bazyliszek / I zgarnia te fiszki. / A Polska jest jedną z fiszek. A jedną fiszką zieloną / Co się na stole mieni / Jest Lwów. Patrzcie ! Przegrali. / Schował ją do kieszeni”. Gdyby współczesną politykę europejską przedstawić jako partię pokera, to retoryczne jest pytanie, jaką my mamy kartę, a jaką Niemcy ?

Czytając posty janceta uzmysławiam sobie, że jednak liczyłem na inny poziom dyskusji. Za zupełnie kuriozalne uważam natomiast stwierdzenie, że „Wobec faktu, że terytorium Polski znajdowało się już pod władzą radziecką, to co Churchill z Rooseveltem dla nas w Jałcie wytargowali było naprawdę wielkim osiągnięciem. Bez "Jałty" zostalibyśmy po prostu kolejną republiką radziecką …”. Ponadto tak, jak secesjonista, „Co do tego targującego się Roosevelta to bym jednak był sceptyczny..” Sceptycyzm ten uzasadnia między innymi relacja prezydenta Roosevelta z konferencji jałtańskiej złożona Kongresowi 1 marca 1945 r. Na zakończenie powołam się na „Dzienniki” S. Kisielewskiego pisano bądź co bądź „w czasach jałtańskich”. W kwietniu 1975 r. słynny Kisiel zapisał: „Doprawdy nie wiem, w jaki sposób Rosja miałaby przegrać tę rozgrywkę – ma wszelkie atuty w ręku”. Jednak przegrała. Miejmy nadzieję, że nasza polityka nie przegra . . . w cieniu Niemiec.

Gdy „W nocy 22 stycznia partia ruchu w Królestwie porwała za broń”, jak napisał Józef Feldman, Bismarck zaraz wysłał do Petersburga gen. Alvenslebena, aby wazelinował się carowi Aleksandrowi II. Efektem była podpisana 8 lutego 1863 r. (a więc 155 lat temu) tzw. Konwencja Alvenslebena. Jeszcze raz oddajmy głos Feldmanowi: „Wszystko, co miało rozegrać się w najbliższym, decydującym okresie po powstaniu: przegrana Austrii i wypchnięcie Habsburgów z Niemiec, związek państw północnych pod egidą Prus, pogrom Francji …” to skutek tej konwencji, do której powstania niestety przyczynili się „czerwoni” wywołując powstanie styczniowe.

Krytykując w swoim dzienniku w 1990 r. „pojałtańską ostrożność polityczną”, Gustaw Herling-Grudziński „zahaczył” S. Kisielewskiego cytując, co Kisiel o nim napisał: „Tłumaczę mu (tzn. mnie), że zostaniemy w Związku Sowieckim do śmierci, więc żeby nie zawracał głowy; a on nie lubi takich”. Komentarz autora dziennika brzmiał: „Istotnie nie lubię”. Następnie napisał on, że o trwaniu Jałty przekonany był jeszcze w końcu lat 1980-tych Aleksander Hall, ten sam, o którym w starych, dobrych szopkach M. Wolskiego T. Mazowiecki mówił „ostał mi się ino Hall”. Natomiast ja nie lubię, gdy piszący na forum poświęconym historii głosi, że Jałta nie jest tematem do dyskusji, gdy jest to temat pierwszorzędny, a np. historiografia jałtańska to "superpierwszorzędny" temat.

Wydaje mi się, że w polskim wydaniu ”autobiografii” Wałęsy nie ma mowy o „dobrodziejstwach Jałty” (co ciekawe). Natomiast jeszcze jakiś czas już po 1989 r. , co najmniej do puczu Janajewa z sierpnia 1991 r., można mówić o „duchu Jałty”, który . . . „unosił się nad polskimi wodami".

Przez nowy system; zresztą system jałtański to też było coś nowego w dziejach Europy.

To jest wielkie pytanie, jaka powinna być myśl przewodnia Jałty ? Po drugie, muszę zaznaczyć, że uważam wszelką „gdybologię” i „historyczne” spekulacje za zupełny nonsens. Po trzecie, pisząc o problemie „małego zjednoczenia Niemiec”, chciałem zwrócić uwagę na fakt, że jeśli powstaje próżnia polityczna – jak po rozpadzie systemu jałtańskiego - to jest ona zaraz wypełniania. Po czwarte, nawet małe zjednoczenie Niemiec wywołało konsternację na Zachodzie, a u nas szybkie i groteskowe przerzucenie się z braterskiej przyjaźni z Wielkim Bratem na … mszę w Krzyżowej. Dla nas najgorszy w systemie jałtańskim był stalinizm i jakieś późniejsze „ socjalistyczne opadanie” bez perspektyw (chociaż Gierek brał duże kredyty z RFN). Natomiast ustanowienie systemu jałtańskiego i jego trwanie pokazało, można by powiedzieć jeszcze raz, że głos wielu krajów Europy Środkowo-Wschodniej się nie liczy i, że w Europie wszystko jest niestety możliwe.

Pogląd, że konferencja jałtańska, która na prawie pół wieku wpłynęła na losy Europy, nie jest żadnym tematem do dyskusji, czy też nie wiadomo o czym teraz można by w związku z nią dyskutować, jak napisał jancet, to rzecz z Mrożka i z Orwella. Natomiast, jeśli chodzi o uwagę secesjonisty, to myślę, że cytat, który podał Herling-Grudziński za poważnym dziennikiem włoskim jest do naszych ewentualnych rozważań zupełnie wystarczający, zaś książka L. Wałęsy „Droga nadziei” jest formalnie autobiografią.

G. Herling-Grudziński cytuje za „Corriere della Sera” fragment autobiografii Wałęsy (wydanej w języku francuskim), którą oczywiście napisał Andrzej Drzycimski.

Jutro przypada kolejna rocznica rozpoczęcia konferencji jałtańskiej, o której Gustaw Herling-Grudziński odnotował w swoim dzienniku 22 kwietnia 1987 r. wypowiedź Wałęsy. Dotyczyła ona „dobrodziejstw Jałty”, gdyż bez Jałty: „Przeżylibyśmy powolne i niepowstrzymane dryfowanie w stronę Wschodu i w końcu zostalibyśmy wchłonięci. Jałta uchroniła nas przed tym i pozwoliła nam uniknąć przekreślenia naszej tożsamości narodowej. Wprowadziła również do naszego organizmu narodowego skuteczne przeciwciała, które umożliwiły nam doświadczenie ostatnich lat”. Pisarz oczywiście zastanawiał się, skąd on to wziął i nie wiedział. Natomiast nikt nie wiedział, że już w parę lat po 1987 r. rozpadnie się system jałtański i pojawi się druga strona medalu – wg niektórych polityków niemieckich, publicystów, historyków . . . „małe zjednoczenie” Niemiec, bowiem bez polskiego od czasów Jałty i Poczdamu Śląska, Pomorza, polskiej Ziemi Lubuskiej oraz polskich Mazur. Do tego doszła ekspansja kapitału niemieckiego i rosnąca liczba poputczików niemieckiej ekspansji. Przypominają się słowa mistrza Jana Kochanowskiego, które wypowiada satyr w poemacie „Satyr albo Dziki Mąż”: „To tylko znam, że na was [Polaków] pilne oko [Niemcy] mają / I co rok to się pod was bliżej podsadzają”. Bardzo byłbym ciekaw dyskusji „w tym temacie”, bowiem przecież temat należy do kategorii ciągle aktualne.

Myślę, że jednak we Wrocławiu miało miejsce „przyszywanie” na siłę niemieckiej tradycji i że uchwała Bundestagu, bodajże z 2011 r., o ustanowieniu ogólnoniemieckiego dnia wypędzeń dosyć ostudziła niektórych poputczików niemieckiej polityki historycznej. Ponadto, gdy Wrocław był Europejską Stolicą Kultury w 2016 r., zrozumiano, że lepiej na szerszym forum promować się otwartością, nowoczesnością, w tym nowoczesną muzyką, fajerwerkami, wielokulturowymi spektaklami teatralnymi i tym samym polskością niż historią, która dzieli.

Może trochę po niewczasie, ale chciałbym podać, że elegancko sprawę kandydowania księcia Chrystiana do tronu polskiego „odprawia” K.F.Schönwälder w pracy „Die Piasten zum Briege …” (wydana w połowie XIX w.) pisząc, że F. Lucä, śląski kronikarz F. Lichstern piszący pod pseudonimem Lucä, podaje wprawdzie, że część Polaków myślała o księciu Chrystianie jako o potomku Piastów, ale Pufendorf jego kandydatury nie wymienia. Dodajmy dzisiaj, że nie tylko Pufendorf, bowiem D. Jaźwa w artykule Sytuacja polityczna w Rzeczypospolitej przed sejmem koronacyjnym 1669, /w:/ „Prace Historyczne XXV, Wrocław 1998, również nie podaje kandydatury tego księcia legnicko-brzesko-wołowskiego. Jego polonofilizm był bardzo wątpliwy, a w każdym razie jego spokrewnienie z Bogusławem Radziwiłłem, z którym zresztą korespondował wyłącznie po niemiecku, o nim nie świadczy, gdyż jak napisał prof. Władysław Czapliński, Radziwiłł czuł się zawsze bardziej księciem cesarstwa niemieckiego niż obywatelem Rzeczypospolitej. PS Nigdy nie słyszałem, ani nie czytałem, żeby książę Henryk XI legnicki (bo Henryk IX żył na przełomie XIV/XV wieku) „zbankrutował próbując kupować głosy szlachty przed elekcją Walezego”, jak napisał artifakt.

Ja spróbuję z innej beczki. Otóż Norman Davies na obchodach 1000. lecia Wrocławia powiedział: „Czy Wrocław kiedyś oceni siedemsetletni wkład kultury niemieckiej w swoją historię (z mniejszym) wkładem kultury polskiej ? Nie, bo po śmierci Breslau w 1945 r. ten wątek w tkaninie się przerwał”. Otóż Wrocław bardzo docenia, bo nie tylko jest w mieście archiwum z potężnym zasobem źródeł historycznych w języku niemieckim, zasobem ogólnie dostępnym i wykorzystywanym, o którym Davies akurat nie wspomniał, lecz także w Muzeum Miejskim jest wystawa o tysiącu lat historii Wrocławia, która moim zdaniem nie tylko bardzo docenia, lecz wręcz apoteozuje wkład kultury niemieckiej. Natomiast, gdyby jacyś nadgorliwcy (nadgorliwość jest gorsza od faszyzmu) chcieli ustawić pomnika Fryca der Grosse na rynku, to trzeba powiedzieć es sei nicht praktikabel; Niemcy to zrozumieją. Można też zacytować im J.W. Gothego, który elegancko przyjął punk widzenia „mieszkańców Lipska”, którzy mówili o Friedrichu pruskim, „że to nie sztuka zdziałać coś za pomocą wielkich środków; a jeśli nie oszczędza się ani krajów, ani pieniędzy, ani krwi, to w końcu można zrealizować jakiś pomysł”. Nota bene pomnik hrabiego Aleksandra Fredry tak zrósł się z ratuszem i rynkiem, jakby stał tam nie 60, a 600 lat (stoi on na miejscu pomnika Friedricha Wilhelma III).

Kłaniając się Jego Ekscelencji i dziękując za jakby zaproszenie do dyskusji o niemieckim dziedzictwie kulturowym na Śląsku (a jest o czym dyskutować !), pozwalam sobie zauważyć, że dwa moje posty zostały usunięte, w tym ten – niewątpliwie zbyt śmiały, ale usunięcie go, to … cenzura – porównujący Jego Ekscelencję do (excusez ces mots), zwykłego muzealnika i doktora nauk historycznych, mojego dawnego przyjaciela. Odpowiedziałem też krótko i ironicznie „secesjoniście” na jego (znowu excusez ces mots) bolszewicki oraz … besserwisserski atak i też „zostałem usunięty”. Obawiam się, że gdybym pisał na tym forum, musiałbym stosować autocenzurę. Excusez du peu.

Niestety nie jest to perełka. Ponadto w zasadzie są to zupełne … tempi passati, które nie oddziałują na teraźniejszość. Natomiast po nieprawdopodobnym zapadnięciu się od środka sowietyzmu, wraz z budową dzikiego kapitalizmu, rozpoczęło się od razu wazelinowanie się (jak pisał Stefan Kisielewski) niemieckiej spuściźnie w Brzegu; są nawet „amatorzy” ponownego ustawienia przed ratuszem pomnika króla pruskiego, projektodawcy rozbioru Polski, a także są poszukiwacze pomnika … Bismarcka (sic !), który według nich gdzieś jest zakopany. PS Gdyby moja polemika była „zajadła”, odpowiedziałbym od razu na ironiczną wypowiedź – chociaż nie jest to Meisterstück der Ironie – „Bruna Wątpliwego”, a także „saturna”.

Witam i przystępuję do rzeczy, gdyż jest dobra okazja do dyskusji o Piastach śląskich, bowiem nie tylko ich muzeum mieszczące się w Brzegu (nota bene w czasach gierkowskich ogłoszonym … najbardziej piastowskim miastem w Polsce) obchodziło w tym roku 70. lecie swojego istnienia, lecz także „epokowy” dyrektor muzeum, bowiem jego „kadencja” wnosiła 48 lat (!), przeszedł na emeryturę udzielając na koniec groteskowych, z Mrożka i z Orwella wypowiedzi w lokalnych mediach. Natomiast przez te wszystkie lata manipulował on nieprawdopodobnie w dziejach Piastów śląskich, a szczególnie w ich gałęzi legnicko-brzeskiej, czyli - ujmując rzecz w skrócie – polonizował ich w PRL, szczególnie księcia budowniczego zamku brzeskiego ze słynną bramą z popiersiami piastowskich władców, o którym mówił i pisał Jerzy II Piast, budowniczy śląskiego Wawelu, humanista, reformator, nie tylko blisko związany z polskością, lecz także kandydat do tronu polskiego, więc niemieccy historycy nie mieli racji pisząc o jego całkowitym zgermanizowaniu. Nota bene za pięć lat przypadnie 500. rocznica jego urodzin więc jest dodatkowa okazja do dyskusji. Ważną datą w historii „dyrektora Piastów śląskich” było zjednoczenie Niemiec, bowiem od razu zwrócił się on na zachód i to tak skutecznie, że w 1998 r. otrzymał Kulturpreis Schlesien des Landes Niedersachsen. Od tego czasu … „siedział on na barykadzie”, ale nie wiadomo w jaki sposób załatwił sobie finansowanie muzeum przez MKiDzN. Prawdopodobnie duże znaczenie miało zorganizowanie sesji zamkowej w 2008 r. o . . . niemieckim zagrożeniu kulturowym na Śląsku z udziałem samego Jarosława Kaczyńskiego. W zakończeniu tego wprowadzenia – mam nadzieję – do dyskusji dodam, że dyrektor, twórca kozerszczyzny (termin oczywiście od nazwiska) w swojej dosłownie przedwczorajszej wypowiedzi przyznał z rozbrajającą szczerością, że dopiero teraz, wieku 73 lat (!)… „mógłby się pokusić o pracę o Piastach brzeskich”, a przez te wszystkie lata traktowany był dyrektor-piastoznawca „po uważaniu”, chociaż istniejąca tyle dziesiątków lat stała wystawa „Z przeszłości i tradycji Piastów śląskich” jest bez katalogu i nie ma muzealnych opracowań z dziejów Piastów śląskich, natomiast w obiegu są różnorodne frazesy. Ponadto ostatnio została sporządzona „dokumentacja”, która ma być podstawą do uznania muzeum w zamku książąt tytułujących się od średniowiecza do wymarcia w 1675 r. zur Liegnitz und Briegk oraz znajdującej się obok kaplicy św. Jadwigi za „pomnik historii”. PS Jednocześnie pozwolę sobie dodać, że jeszcze w 2010 r. zainicjowałem dyskusję o Piastach śląskich na forum.gazeta.pl/historia, ale niestety nie była ona comme il faut, chociaż jej fragmenty z niektórymi wypowiedziami zachowują swoją dużą wartość.

Tak więc zadał sobie „secesjonista” wiele trudu w walce ze mną okazując wielką zadziorność, tupet i determinację. „Et tu, Brute, contra me !” Nie mam wątpliwości, że nawet ta moja krótka odpowiedź zostanie usunięta z tego forum . . . towarzystwa wzajemnej adoracji, jak usunięty został mój post porównujący „Bruna Wątpliwego” do mojego dawnego przyjaciela i fałszerza dziejów Piastów śląskich i jak z pewnością . . . nie zostanie usunięte chamskie zakończenie „wielkiego komentarza” secesjonisty; hasta la vista, baby !

Uważam „Europę” N. Daviesa za dzieło wybitne, inspirujące, skłaniające do refleksji, pasjonujące, chociaż nie brakuje w nim brytyjskiego punktu widzenia, natomiast „punktowanie” drobnych błędów bez zaznaczenia, że autor wykonał olbrzymią pracę, jest chwytem poniżej pasa, podobnie, jak cytowanie Jacka Fedorowicza mówiącego, że cieszy się, że Davies o nas pisze; satyryk mógł sobie pozwolić na taki „żart”, natomiast każdy, kto zajmuje się historią nie może się tak wygłupiać.

Gdy zamek książąt brzeskich, tytułujących się jednak prawie zawsze zur Liegnitz und Briegk, który zbudował książę „Jerzy” II, bowiem tytułujący się zawsze „Wir Georg, Hertzog In Schlesien zur Liegnitz und Brieg” (ale na piedestale w podziemiach zamkowych stoi sarkofag księcia „Jerzego” III), zostanie pomnikiem historii (na co się całkiem zanosi), a będzie to pomnik historii książąt o których w Rzeczypospolitej XVI w. pisano, że "odlegli" i języka polskiego "nie umieją" oraz nie znają polskich obyczajów, nikt nie będzie pamiętał o saperach.

Najlepiej chyba odpowiedziałby „w temacie” św. Jadwigi nowy dyrektor Muzeum Piastów Śląskich, który zaraz na początku swojego urzędowania zadeklarował się z kultem dla tej świętej, natomiast na temat czarnego orła mógłby zabrać głos stary dyrektor, który kilkanaście lat temu … „przerobił” czarnego orła na … „biało - czarnego” (albo czarno-białego) opracowując herb powiatu brzeskiego. Oczywiście, jaki powinien być herb województwa dolnośląskiego jest sprawą otwartą (chociaż mogą być głosy, że to sprawa zamknięta, bo uchwała Sejmiku zapadła), jak jednak Piastowie śląscy mogli przejąć z heraldyki niemieckiej czarnego orła – którego już krytykował Jan Długosz - tak radni wrocławscy mogli wykazać znacznie więcej wiedzy historycznej i może jeszcze kiedyś wykażą.

Śląsk nie odpadłby od Królestwa Polskiego, gdyby Piastowie śląscy In gremio należeli do polskiego kręgu kulturowego, a nie do niemieckiego.

Podejmując tematykę śląską wnioskowaną przez „von schlesien”, stwierdzam, że w PRL miał miejsce czysty orwellizm, jeśli chodzi o Piastów śląskich, orwellizm, który został przeniesiony w czasy współczesne, o czym świadczy wybór czarnego orła ze srebrną przepaska przez pierś i skrzydła, który był herbem Piastów dolnośląskich, jako herbu województwa dolnośląskiego z uzasadnieniem, że było to „godło Henryka Pobożnego”. Radni Sejmiku Dolnośląskiego jednak nie uwzględnili w swojej „niewiedzy orwellowskiej”, że potomkowie tego księcia składali hołdy lenne niemieckim władcom, od początku XIV w. odgrywali szkodliwą rolę w dziejach Królestwa Polskiego, a później Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a wymarli jako kalwiński ród książęcy, blisko spokrewniony z Hohenzollernami, po którym panegiryki pisali jedynie barokowi poeci niemieccy z von Lohensteinem na czele.