Moskwa 1617-1618 - Andrzej Adam Majewski

[Tofik]

Tytuł: Moskwa 1617-1618

Autor: Andrzej Adam Majewski

Wydawnictwo: Bellona

Rok wydania: 2006

Ilość stron: 224

ISBN: 83-11-10535-9

IMHO:

a) minusy:

- rozpoczęcie od XV-wiecznych wojen litewsko-ruskich,

- kilka dyskusyjnych twierdzeń typu:

1. Rozpoczęcie wojny moskiewskiej bez zgody sejmu (a sam dalej pisze, że wyrazem poparcia szlachty dla wojny było uchwalenie poborów) - s. 30.

2. Możliwość maszerowania na Moskwę po zdobyciu Smoleńska w 1611 r. (idzie w ślad za J. U. Niemcewiczem i W. Polakiem, z czym nie zgadzają się L. Podhorodecki i H. Wisner, ja osobiście staję za tymi drugimi, bo 1) nie było pewności, że wojsko królewskie dojdzie do Moskwy, 2) nie było pewności, że Moskale ot tak po prostu pozwolą wykorzystać carskie skarby do opłacenia "litewskiego" [jak powszechnie nazywano ogół mieszkańców RON] wojska, 3) tak naprawdę żołdowa sytuacja wojska "smoleńskiego" nie jest pewna i nie wiadomo, czy było tak jak pisze pierwsza grupa wymienionych historyków, iż ci z żołdem problemów nie mieli) - s. 39-40.

3. Posiadanie przez husarzy skrzydeł, które "służyły przede wszystkim jako ochrona przed tatarskimi arkanami" (ale po co husarzom ochrona przed arkanami w Rosji? Jeśli autor pisał o ogóle wojska polskiego, to należało zaznaczyć, że używanie skrzydeł przez husarię nie było wcale takie powszechne, jak by to zdanie sugerowało) - s. 64.

4. Sojusz habsbursko-polski otwarcie mierził sułtana (a przecież nie mówiono o tym w 1619 r., zresztą sam traktat nie obowiązywał przeciw Turcji) - s. 88.

5. Zezwolenie dane przez króla Stefanowi Potockiemu na wyprawy do Mołdawii w 1607 i 1612 r. (nie ma powodów, by pisać o poparciu w odniesieniu do wyprawy w 1607 r., o wyprawie 1612 pisał D. Skorupa lekko optując za cichym poparciem króla dla akcji, ale gdyby tak było, czy Żółkiewski [wg Skorupy mógł wiedzieć to i owo o knowaniach Zygmunta z Potockim] nie wypomniałby tego monarchy?) - s. 90.

6. Wojsko Żółkiewskiego pod Buszą było małe (ciężko określić co się kryje pod terminem; wg Z. Ossolińskiego wojsko liczyło 7 tys., wg J. Wimmera i D. Skorupy kilkanaście tys., wg Podhorodeckiego były znaczne [7 tys. wojsk wystawili sami Zbarascy], podobnie J. Besala) - s. 91.

b ) zalety:

- chyba pierwsze opracowanie wyprawy Władysława,

- opisy wojskowości,

- dokładna trasa pochodu wojsk królewicza na Moskwę,

- przyjemny styl,

- duża bibliografia,

- "polityczne" ujęcie sprawy: sejm 1616 i rozejm w Dywilnie były nieodłącznymi składnikami wyprawy królewicza, jeden z nich był początkiem tej kwestii, drugi końcem, nie można ich tak po prostu porzucić, a, że książka traci na swym wojskowym obliczu... Cóż, dla mnie niewielka strata, gdyż wtedy byłaby mniejsza objętościowo, a także zabrakłoby dobrej analizy polsko-rosyjskich pertraktacji i samego traktatu rozejmowego w 1618 r.,

c) +/-:

- mapy: mogłoby ich być co najmniej jedna więcej (szturm Moskwy), są konkretne, ale chyba nie zaznaczono kilku ważnych miejsc np. Monasteru Pafnutiewskiego,

- opis samego szturmu: autor przystępuje do niego jakby z miejsca, jest nieco za krótki, choć nie wiem jak wygląda kwestia ze źródłami - ja na ten temat znam tylko relację Ossolińskiego, nie wiem jak jest z polskimi listami i źródłami moskiewskimi.

Podsumowując: mocna rzecz, polecam.