Przebicie ze Śródmieścia - 13/14.08

[Albinos]

Chyba każdy, kto choć trochę interesuje się Powstaniem, zna historię przebicia ze Starówki do Śródmieścia w nocy z 30/31 sierpnia, którego to elementami było legendarne już przejście blisko 60 ludzi od "Radosława" górą, między stanowiskami niemieckimi, i desant kanałowy "Czaty" na plac Bankowy. Ale zapewne mało kto słyszał o podobnej akcji, ze strony Śródmieścia, która miała miejsce w nocy z 13/14 sierpnia, i która również zakończyła się niepowodzeniem.

Kiedy KG została zmuszona do przejścia na Barokową, a Niemcy odcięli Starówkę od Śródmieścia, "Bór" automatycznie stracił możliwość sprawnego komunikowania się z "Monterem". Istniała jedynie droga via Londyn. Wobec tego powstał plan, aby wykonać przebicie w kierunku Starówki. Planów było kilka. Z Powiśla przez Mariensztat po Plac Zamkowy. Z Królewskiej przez Ogród Saski na Senatorską. W końcu wybrano podstawy na Grzybowskiej i Krochmalnej, przez Hale Mirowskie i plac Bankowy na Długą. Po przebiciu i umocnieniu korytarza, KG miała przejść do Śródmieścia, po czym korytarz miał zostać zwinięty. Jednak nawiązano komunikacji kanałami, rozwiązało częściowo sprawę, więc postanowiono nie przenosić KG. Jednak "Bór" nie zabronił "Monterowi" przeprowadzić takiej akcji. W zasadzie sam gen. Chruściel (wówczas jeszcze płk), nie wiedział, czemu dokładnie miała akcja służyć. Samo połączenie Starówki ze Śródmieściem na parę godzin nie miało sensu, a trwałe, było bez szans powodzenia. W rezultacie "Monter" uznał, że pozostawi sprawy swojemu biegowi, traktując całość jako swoiste rozpoznanie bojem pozycji wroga wzdłuż Chłodnej.

Do przeprowadzenia akcji wyznaczono szefa sztabu Obwodu Śródmieście, mjra Bernarda Romanowskiego "Wolę". Do akcji wyznaczył baon "Harnaś" (trzy kompanie plus OS), pluton "Podkowa" z kompanii "Żmudzina" ze Zgrupowania "Bartkiewicz" i dwa plutony WZW. Całość około 700 dobrze uzbrojonych, i nawet nie specjalnie zmęczonych ludzi (rejon gdzie oddziały stacjonowały był względnie spokojny, co nie stwarzało zagrożenia wobec wycofania tak pokaźnych sił).

Jak należy ocenić sam pomysł akcji? Czy można było pokusić się o coś więcej? Gdzie należy upatrywać głównych przyczyn niepowodzenia?