Konspekt wypracowania z historii 2009 r.

[Jarpen Zigrin]

Temat II Rozwój gospodarczy ziem polskich w latach 1815-1914

Wstęp

Rozbiory Polski

- Wymienić przyczyny zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne.

- Zasygnalizować upadek gospodarki polskiej w XVIII w.

- Wymienić jakie ziemie do jakiego zaborcy należały.

-- Z terenów zaboru austriackich utworzono Galicję, z terenów zaboru pruskiego: Prusy Zachodnie, Prusy Południowe i Prusy Nowowschodnie, a obszary zagarnięte przez Rosję podzielono na gubernie.

- Wprowadzenie własnego ustawodawstwa przez zaborców i scentralizowanej biurokracji.

- Uzależnienie gospodarki na ziemiach polskich od woli zaborcy.

- Emigracja i liczenie na pomoc Francji.

- Wspomnieć o okresie napoleońskim i utworzeniu Księstwa Warszawskiego.

-- Konstytucja Księstwa Warszawskiego zniosła poddaństwo chłopów.

-- Klęska Napoleona była powodem zwołania Kongresu Wiedeńskiego. Tam opisać sprawę polską i postanowienia dt. Polski. Zwłaszcza, że m.in. Wielkie Księstwo Poznańskie zostało włączone do Prus, Kraków stał się Wolnym Miastem Krakowem, z pozostałych ziem utworzono Królestw Polskie.

- Wielka Emigracja.

Zabór rosyjski

- Charakterystyka ogólna zaboru rosyjskiego.

- Królestwo Polskie konstytucja i ustrój.

1815-1831:

- Przemysł metalurgiczny (hutnictwo żelaza i cynku), które rozwijało się w rejonie Dąbrowy Górniczej i Starachowic.

- Wydobycie węgla, cynku i miedzi w Zagłębiu Dąbrowskim.

- Manufaktury sukiennicze i bawełniane w Łodzi.

- Kalisko-mazowiecki okręg przemysłowy.

- Eksport na rynki rosyjskie dzięki preferencyjnym cłom.

- Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki. Minister skarbu Królestwa Polskiego ? opis działań.

- Rozwój miast. Zwłaszcza Łódź, a także Warszawa.

- Budowa Kanału Augustowskiego.

- Brak uwłaszczenia chłopów, hamował rozwój rolnictwa. Szlachta byłą przeciw zniesieniu systemu feudalnego.

- Utworzenie Uniwersytetu Warszawskiego.

- Towarzystwo Kredytowe Ziemskie (1825 r.), Bank Polski (1828 r.)

1831-1914:

- problemy z uwłaszczeniem chłopów (1846 r. ukaz paskiewiczowski, 1861- 1862 r. reformy Aleksandra Wielopolskiego, 1864 r. - ukaz cara Aleksandra II o uwłaszczeniu)

- rolnictwo oparte na małych gospodarstwach

- problem serwitutów

- strajki

Zabór pruski

- Charakterystyka ogólna zaboru pruskiego.

1815-1865:

- nastawienie na produkcję kapitalistyczną (kopalnie w rejonie Wałbrzycha, Kłodzka, wrocławskie manufaktury włókiennicze)

- akcja uwłaszczeniowa (określenie Lenina: pruska droga rozwoju kapitalizmu w rolnictwie)

- ziemstwa kredytowe (organizacje ziemiańskie upoważnione przez rząd do emitowania listów zastawnych, tj. papierów procentowych, opartych na hipotece przystępujących do ziemstwa majątków)

- zwiększenie wydobycia węgla, wytopu surówki, produkcji cynku

- budowa statków parowych o konstrukcji żelaznej

- uchylenie praw zbożowych przez rząd brytyjski spowodowały większe obroty handlowe w Gdańsku, Szczecinie

- pruska droga do kapitalizmu

1865-1914:

- przyrost maszyn rolniczych (młocarnie, siewniki rzędowe), mechanizacja napędu(pługi parowe), nawozy sztuczne

- gwałtowny rozrost górnictwa węglowego i hutnictwa żelaza (stalownie martenowskie)

- przekształcenie prywatnych przedsiębiorstw w spółki akcyjne(jedna z nich wykupiła dwie wielkie huty: Królewską w Chorzowie i Laury w Siemianowicach)

- powstanie lokalnych towarzystw rolniczych (pierwsze w Polsce w 1862 roku w Piasecznie)

- powstanie spółek zarobkowych

- rozbudowa linii kolejowych

- strajki

Zabór austriacki i Rzeczpospolita Krakowska

- Charakterystyka ogólna zaboru austriackiego.

1815-1865:

- oczynszowanie przez Komisję Włościańską dóbr narodowych i duchownych (RK),

- Kraków miastem wolnohandlowym,

- Zagłębie Chrzanowskie (węgiel, ruda żelaza, cynk- RK),

- wysokie podatki,

- pańszczyzna,

- fatalna sytuacja w rolnictwie (wadliwa struktura agrarna, karłowate działki, zacofanie w zakresie maszyn rolniczych) i przemyśle, Austria traktowała Galicję jako rynek zbytu na swoje towary

- 1848 r. uwłaszczenie chłopów,

- 1861 r. otwarto magistralę Kraków-Lwów,

- kredyt uzależniony od Wiednia poprzez filie tamtejszych banków w Krakowie i Lwowie,

- propinacja,

- emigracja zarobkowa

1865-1918:

- żupy solne w Wieliczce i Bochni, nieco większe wydobycie węgla w Zagłębiu Chrzanowskim,

- włókienniczy w Bielsku, Białej i Cieszynie

- pierwsza w Polsce rafinera w Jasłem, spekulacja terenami naftowymi,

- 1883 r. Bank Krajowy, który w latach dziewięćdziesiątych subwencjonował duże przedsiębiorstwa i zakładał nowe,

- 1890 r. bardzo duże ilości wydobywanego węgla na Śląsku Cieszyńskim (jeden z najbardziej uprzemysłowionych okręgów Austrii), przemysł włókienniczy(Bielsko), przemysł hutniczy, metalowy,

- pod koniec XIX w. znaczna poprawa w zakresie rolnictwa, rozpowszechnienie się maszyn, wzrost hodowli nierogacizny,

- spekulacja parcelacyjna,

- wykupienie prawa propinacji przez władze krajowe,

- słaby rozwój kolei

Własne podsumowanie

Zalecana literatura do odwołań w wypracowaniu

Stefan Kieniewicz, Historia Polski 1795-1918.

Andrzej Chwalba, Historia powszechna. Wiek XIX

B.Zientara, Dzieje gospodarcze Polski do roku 1939

Janusz Kaliński, Historia gospodarcza XIX I XX w.

PS Do całości wypracowania obowiązują rady zawarte w tym tekście: https://historia.org.pl/index.php?id=historiaesej

PSS Konspekt będzie na bieżąco uzupełniany jeśli komuś z redakcji coś ważnego się jeszcze przypomni : )

PSSS Jest tylko orientacyjny konspekt nie musi pokrywać się z kluczem ułożonym przez CKE.

[FSO]

Witam;

Jarpen: jedna sprawa : nie wiem co ty rozumiesz pod pojęciem "ziemie polskie" - czy są to tereny obecnej Polski [powiedzmy, plus bywsza II RP] czy tereny należące do RON. Albo - albo. Jeżeli wersja I-sza to musisz dodać do "tego interesu" Śląsk, jeżeli wersja II-ga to tylko Zaglębie Dąbrowskie [to nie jest Śląsk, granica plus minus - rzeczka Brynica], oraz terenu ówczesnego [XIX w.] Zagłębia Chrznowskiego - obejmującego tereny od Krzeszowic poprzez Trzebinię do Chrzanowa i Jawrzna [zabór austriacki].

Poza tym, jest jedna sprawa - jak traktować Śląsk - czy jako teren polski czy nie, bo większość hut, kopalń i tego wszystkiego co wiąże się z przemysłem ciężkim to w zaborze pruskim właśnie ów sporny Śląsk plus tereny należące do książat pszczyńskich, sięgające aż po południowe dzielnice dzisiejszych Katowic...

pozdr

[Don Pedrosso]

Jarpen: jedna sprawa : nie wiem co ty rozumiesz pod pojęciem "ziemie polskie"

To nie Jarpen układał maturę. To pytanie należałoby zadać CKE. Wyrażenie to, osobiście, rozumiem jako ziemie, które należały do Polski przed III rozbiorem.