Szewardino 5.IX.1812 r.

[bavarsky]

Szewardino 5.IX.1812 r.

Witajcie,

W owym tematem chciałbym zapoczątkować dyskusję o jakże ciekawej, a bardzo często słabo rozpoznawalnej bitwie. Powód takiego stanu rzeczy jest prosty; Borodino.

Dwa dni po owych zmaganiach pod Szewardinem doszło bowiem do walnego starcia na Polach pomiędzy Uticą-Semenowskoje-Borodino-Masłoje-Masłowo, a które to miejsce przeszło do historii jako najkrwawsza bitwa XIX wieku i jedna z najkrwawszych w całej historii ludzkości.

Dlatego owe starcie często jest tylko fragmentarycznie wspominane w opracowaniach.

Zacznę od końca, mianowicie od strat.

Francuskie raporty, jak i opracowania które szczodrze brały z takowych swą wiedzę, oceniają własne straty na 4000-5000 zabitych i rannych. Pułk 57 Liniowy postradał 500 ludzi, a według Dutheilleta de Lamothe około 600, w tej liczbie u Martinena odnajduję dodatkowo że pułk stracił 12 oficerów (3 zabitych, 3 śmiertelnie rannych, 6 rannych), pechowy 111 Liniowy postradał 86 zabitych (wliczając w to 4 oficerów), 555 rannych (w tym 15 oficerów), 138 zaginionych i 33 pojmanych przez wroga, 30 Liniowy z dywizji Moranda, postradał 22 zabitych i 42 rannych, Polacy sumując postradali prawie 550 zabitych/rannych/zaginionych [według M. Kukiela było ich trochę więcej: 25 oficerów i 591 żołnierzy]. Wśród rannych znajdowała się „sława” z czasów rewolucji mianowicie Pułkownik Meda znany skądinąd z postrzelenia w 1794 roku Robespierre’a. Zginął on dwa dni później w walnej bitwie...

Wreszcie dochodzimy do bohaterskiego 61 Liniowego, który ostatecznie zdobył redutę Szewardińską. Postradał on 30 zabitych, 238 rannych i 17 wziętych do niewoli.

Na pewno wielkim bohaterem tegoż regimentu został adiutant [aide-de-camp] generała Guyardet’a [czyli dowódcy 3. Brygady, 5. Dywizji Piechoty, I Korpusu], Augustin Sommeillier, który to 27 lat mając z szablą w dłoni nacierał na wroga, nie zważając na nic.

Rosjanie tego dnia stracili 4000-5000 ludzi, Niewierowski [dowódca 27 Dywizji Piechoty, VIII Korpusu, 2. Armii Zachodniej] podaje natomiast we swoich wspomnieniach że: „...podczas tej bitwy straciłem praktycznie wszystkich szefów brygad [...] otrzymałem 4000 rekrutów, którzy to zasili moją Dywizję przed bitwą [chodzi o bitwę pod Szewardino –bavarsky] jak i kolejne 6000 przybyło pod moje rozkazy już podczas bitwy; Gdy wieczorem oddawałem pole, miałem tylko 3000”

Według Kukiela straty Rosjan oscylują pomiędzy 6000 a 7000 ludzi.

Do końca tygodnia przerobię raporty Konwincyna jak i Uwarowa o walkach pod Szewardinem i zamieszczę je na tym forum.

Zapraszam do dyskusji,

Pozdrawiam

[bavarsky]

Jako że każdą merytoryczną dyskusję omawiającą jakąkolwiek bitwę winno się zacząć od umieszczenia mapy poglądowej TDW, bowiem inaczej będzie jak z HB’kami :> trzeba się posiłkować co rusz atlasem, wikipedią i innymi źródłami.

Przedstawiam bardzo dobrą mapę pola bitwy pod Szewardinem jak i Możajskiem

Za [ A. Mikaberidze, The Battle of Borodino Napoleon Against Kutuzow, Pen & Sword 2007]

Pozdr.

[bavarsky]

Rosyjskie siły walczące pod Szewardinem (początek bitwy)

Dowódcą całego lewego skrzydła Rosyjskiego został z rozkazu Kutuzowa generał-lejtnant Andrzej Gorczakow, bratanek Marszałka Aleksandra Suworowa. Łącznie komenderował 8000 piechoty, około 4000 kawalerii oraz 36 działami.

Były to:

I. Piechota:

27. Dywizja Piechoty, gen. mjr Dymitr Niewierowski [z VIII Korpusu, 2. Armii Zachodniej]

1. Brygada: płk Maksym Stawicki II

odeski pułk piechoty,

tarnopolski pułk piechoty

2. Brygada: płk Aleksander Kniażin I

wileński pułk piechoty,

symbirski pułk piechoty,

3. Brygada: płk Aleksy Wojekow, odkomenderowany z preobrażeńskiego pułku lejbgwardii

49. pułk jegrów

50. pułk jegrów

27. DP była rozstawiona w kolumny batalionowe z redutą Szewardińską, z pułkami Odeskim i Symbirskim w przedniej linii, a pułkami Wileńskim i Tarnopolskim w drugiej.

Regimenty Jegrów, z różnych dywizji podporządkowane taktycznie do grupy o sile wzmocnionej brygady jegrów:

1. Grupa Jegrów: płk Glebow I

49. pułk jegrów [z 27.DP, VIII Korpusu, 2.Armii]

41. pułk jegrów [z 12.DP, VII Korpusu, 2.Armii]

6. pułk jegrów [z 12.DP, VII Korpusu, 2.Armii]

2. Grupa Jegrów: płk Gogel I

42. pułk jegrów [z 26.DP, VII Korpusu, 2.Armii]

50. pułk jegrów [z 27.DP, VIII Korpusu, 2.Armii]

5. pułk jegrów [z 26 DP, VII Korpusu, 2. Armii]

49., 41., i 6. pułki jegrów, pod dowodzącym pułkownikiem Glebowem I, były rozmieszczone w tyralierach tworząc swego rodzaju łańcuch wokoło wsi Doronino, podczas gdy: 42., 5., i 50., pułki jegrów pod dowództwem pułkownika Gogela I, rozmieszczono w tyraliery na południe od wsi Doronino aż do Starej Drogi Smolenskiej.

II. Kawaleria:

2. Dywizja Kirasjerska: gen. mjr Ilja Duka II

1. Brygada: gen. mjr Mikołaj Kretow

jekatierinosławski pułk kirasjerów

pułk kirasjerów orderu wojennego

2. Brygada: gen. mjr Michaił Tolbuzin I

głuchowski pułk kirasjerów

małorosyjski pułk kirasjerów

nowogrodzki pułk kirasjerów

2.DKir, gen. mjr Ilja Duka II rozmieszczona była pomiędzy fortyfikacjami Szewardińskimi a lasami Uticy.

IV Korpus Kawalerii: gen. mjr Włodzimierz hr. Siewers I

1. Brygada: gen. mjr Iwan Panczulidzew I

charkowski pułk dragonów

czernichowski pułk dragonów

2. Brygada: płk Emanuel

kijowski pułk dragonów

noworosyjski pułk dragonów

3. Brygada: płk Wasilczikow

achtyrski pułk huzarów

litewski pułk huzarów

Kozacy: 7 pułków kozackich, korpusu Karpowa II

Na północny zachód od reduty, znajdowały się dwa pułki dragonów: charkowski i czernnihowski, tworzące 1. Brygadę pod gen. mjr Iwanem Panczulidzewem I z IV Korpusu Kawalerii gen. mjr Włodzimierza hr. Siewersa I, dalej na południowy wschód, zaraz za wsią Doronino, z tegoż samego korpusu miały swoje miejsce noworosyjski i kijewski pułki dragonów, natomiast dwa szwadrony z achtyrskiego pułku huzarów, osłaniały osiem armat 9. kompanii artylerii konnej, która organizacyjnie była przydzielona do Rezerwy Operacyjnej 1. Armii Zachodniej.

Ponadto 7 pułków wydzielonych z Korpusu Karpowa II [i pod jego dowództwem] obsadziło dojazdy na Starej Drodze Smoleńskiej.

III. Organizacja Obrony w reducie Szewardińskiej

Większość historyków uważa że w samej reducie Szewardińskiej znajdowała się cała 12. Kompania Artylerii, a dwadzieścia-cztery pozostałe działa z Kompanii Art. 23. i 47. były rozmieszczone jako wsparcie ogniowe wokoło reduty.Jednakże, sama reduta była relatywnie mała, i mogła nie pomieścić dwunasto działowej baterii... Tak też prawi we swoich wspomnieniach porucznik Bogdanow, który nadzorował tworzenie reduty, i opisał że w samej reducie znalazło miejsce tylko 3 z 12 armat, natomiast reszta została rozmieszczona na samym wzgórzu na północ od owej fortyfikacji. Podobnie wspomina podporucznik Raspopow, który służył w 12. Baterii, jednakże został rozmieszczony na zewnątrz reduty.

To może wyjaśniać dlaczego raporty Rosyjskie [patrz w: Valkovich A., Kapitonov A., Borodino: dokumentalnaya khronika, Moskwa 2004] podały utratę w samej reducie 3 dział... a nie 12...

IV. Rosyjskie Rezerwy

2. Dywizja Grenadierów: gen. mjr Karol ks. Meklemburski [z VIII Korpusu, 2.Armii Zachodniej]

1. Brygada: płk Iwan Szatiłow

kijowski pułk grenadierów

moskiewski pułk grenadierów

2. Brygada: płk Iwan Buxhwden

astrachański pułk grenadierów

fanagoryjski pułk grenadierów

3. Brygada: płk Dimitri Lewin

syberyjski pułk grenadierów

małorosyjski pułk grenadierów

Artyleria:

2. Brygada Artylerii: płk Aleksander Bogusławski

11. kompania artylerii pozycyjnej (12 dział)

dywizjon z 21. kompanii artylerii lekkiej (4 działa)

2. Zbiorcza Dywizja Grenadierów, gen. mjr Michał hr. Woroncow [z VIII Korpusu, 2. Armii Zachodniej]

1. Brygada:

1. zbiorczy grenadierski batalion, z 7.DP

2. zbiorczy grenadierski batalion, z 7.DP

1. zbiorczy grenadierski batalion, z 24.DP

2. zbiorczy grenadierski batalion, z 24 DP

1. Brygada:

1. zbiorczy grenadierski batalion, z 2.DGren.

2. zbiorczy grenadierski batalion, z 2.DGren.

1. zbiorczy grenadierski batalion, z 12.DP

2. zbiorczy grenadierski batalion, z 12 DP

2. zbiorczy grenadierski batalion, z 26.DP

1. zbiorczy grenadierski batalion, z 27.DP

2. zbiorczy grenadierski batalion, z 27 DP

Artyleria:

1. Dońska Kompania Artylerii Konnej (12 dział)

Rezerwy Rosjan, obejmowały zarówno 2. Dywizję Grenadierów (skrót: DGren) jak i 2. Zbiorczą Dywizję Grenadierów (skrót: ZDGren.) z VIII Korpusu gen. lejtn. Michała Borozdina.

I tak 2. DGren rozmieszczona była zaraz za 27. DP Niewierowskiego, natomiast 2. ZDGren., początkowo rozmieszczona była obok wsi Semenowskoje, czyli daleko w tyle, jednak późnej w czasie bitwy jej cztery baony zostały podprowadzone do walki pod redutę Szewardyńską.

Na razie to by było wszystko.

Szykuję OdB Francuzów.

Pozdr.

[bavarsky]

Na wstępie pragnę zaznaczyć, że poniżej przedstawione OdB Wielkiej Armii obejmuje tylko i wyłącznie działania wojsk za 5 września [czyli analogicznie do OdB Rosjan], dlatego też nie ma w nim zawartego choćby IV Korpusu Eugeniusza, który to dzień wcześniej również uczestniczył w zmaganiach z ariergardą Rosyjską.

Podobnie będzie przedstawiał się opis działań, który w najbliższych dniach fragmentami będę zapodawać, tzn. pomijam działania poprzedzające 5 września, jako że te czytelnik może znaleźć wybornie opracowane, w: M.Kukiel, Wojna 1812 roku, Tom 2, s. 139-172 [lub też polecam założyć temat o działaniach Wielkiej Armii i Rosjan po zdobyciu Smoleńska].

Cytaty z materiałów źródłowych jak i wszelkich opracowań tyczących się opisu bitwy będę zamieszczał w nawiasach kwadratowych tzn. [1],[2],[3]...[10] itp., przy cytowanym zdaniu, a następnie opis cytatu umieszczał na końcu danego postu tudzież strony, dodatkowo jeżeli będą cytowane wspomnienia podkreślę je pogrubioną kursywą.

Wojska Wielkiej Armii uczestniczące w boju 5 września 1812 roku:

I Korpus: Marszałek Davout

1. Dywizja Piechoty : gen. dyw. Charles Morand

1. Brygada: gen. bryg. d'Alton

13. Pułk Piechoty Lekkiej

2. Brygada: gen. bryg. Pierre Gartien

17. Pułk Piechoty Liniowej

30. Pułk Piechoty Liniowej

2. (badeński) Pułk Piechoty Liniowej

Artyleria: kap. Beroville

1. kompania 7 Pułku Artylerii Pieszej (8 dział)

7. kompania 1 Pułku Artylerii Konnej (6 dział)

2. Dywizja Piechoty: gen. dyw. Louis Friant

1. Brygada: gen. bryg. Francois Dufour

15. Pułk Piechoty Lekkiej

2. Brygada: gen. bryg Antoine van Dedem de Gelder

33. Pułk Piechoty Liniowej

3. Brygada: płk Joseph Groisne

48. Pułk Piechoty Liniowej

Hiszpański Pułk Piechoty Liniowej Joseph Napoleon (2 i 3 bataliony)

Artyleria: Chef de Bataillon Cabrie

2. kompania 7 Pułku Artylerii Pieszej (8 dział)

5. kompania 3 Pułku Artylerii Konnej (6 dział)

5. Dywizja Piechoty : gen. dyw. Jean Dominique Compans

1. Brygada: gen. bryg. Jean Duppelin

25. Pułk Piechoty Liniowej

2. Brygada: gen. bryg. Francois Antoine Teste

57. Pułk Piechoty Liniowej

3. Brygada: gen. bryg. Pierre Jules Guyardet

61. Pułk Piechoty Liniowej

4. Brygada: gen. bryg. Louis Lonchamp

111. Pułk Piechoty Liniowej

Artyleria: Chef de Bataillon Klie

2. kompania 6 Pułku Artylerii Konnej (6 dział)

16. kompania 7 Pułku Artylerii Pieszej (8 dział)

Adnotacja: 5. Dywizję Piechoty generała brygady Compansa, Napoleon wyznaczył na początku starcia, bez poczekania na pozostałe dywizje z I Korpus marszałka Davouta, do ataku reduty Szewardińskiej od północnego-zachodu, nacierając na Doronino i Szewardino. Podczas dalszych działań 5. DP atakowała frontalnie redutę Szewardino, podczas gdy kolejno do działań włączały się od północy dywizje 1., i 2., chcąc oskrzydlić Rosyjską prawą flankę. Generalny chrzest bojowy przeszedł regiment Hiszpański Joseph Napoleon którego to 2. i 3. Baon przybył wraz z 2. DP Frianta.

Dowodzący "Hiszpanami" pułkownik de Tschudy otrzymał rozkaz od gen. Frianta, by nacierał swoim pułkiem w stronę reduty Szewardińskiej, tak by jednocześnie chronił skrzydło 2.DP jak i by dopomógł walczącemu 111. Liniowemu, którego to rdzeń w chwili wprowadzenia do walki "Hiszpan" został rozbity w wyniku szarży rosyjskiej konnicy.

V Korpus: ks. Józef Poniatowski

16. Dywizja Piechoty : gen. dyw. Izydor Krasiński

1. Brygada: gen. bryg. Mielżyński

3. Pułk Piechoty

15. Pułk Piechoty

2. Brygada: gen. bryg. Paszkowski

16. Pułk Piechoty

Artyleria: Chef de Bataillon Sowiński

3. kompania Artylerii Pieszej (6 dział)

12. kompania Artylerii Pieszej (6 dział)

18 Dywizja Piechoty: gen. dyw. Karol Kniaziewicz

1. Brygada: gen. bryg. Biegański

2. Pułk Piechoty

8. Pułk Piechoty

2. Brygada: gen. bryg. Potocki

12. Pułk Piechoty

Artyleria: ppłk Uszyński

4. kompania Artylerii Pieszej (6 dział)

5. kompania Artylerii Pieszej (6 dział)

Kawaleria V Korpusu: gen. dyw. Ignacy Kamieński

18. Brygada Lekkiej Kawalerii: gen. bryg. Józef Niemojewski

4. Pułk Strzelców Konnych

19. Brygada Lekkiej Kawalerii: gen. bryg. Tadeusz Tyszkiewicz

1. Pułk Strzelców Konnych

12. Pułk Ułanów

20. Brygada Lekkiej Kawalerii: gen. bryg. ks. Antoni Sułkowski

5. Pułk Strzelców Konnych

13. Pułk Huzarów

Rezerwa artylerii V Korpusu: płk Antoni Górski

2. kompania Artylerii Konnej (6 dział)

14. kompania Artylerii Pieszej (6 dział)

Adnotacja: V Korpus ks. Poniatowskiego nacierał od strony Jelni, starą drogą smoleńską, miał za zadanie obejść lewą flankę Rosjan, odciążając tym samym główne natarcie prowadzone przez 5. DP gen. Compansa, Kawaleria V Korpus pod wodzą jenerała Kamieńskiego została oddana podczas bitwy dowództwu Sebastianiego.

Rezerwa:

1 Korpus Kawalerii Rezerwowej: gen. dyw. Etienne-Marie-Antoine-Champion Nansouty

1. Dywizja Lekkiej Kawalerii ? gen. dyw. Pierre Joseph Bruyeres

3. Brygada Lekkiej Kawalerii: gen. bryg. Claude-Charles Jacquinot

7. Pułk Huzarów

9. Pułk Szwoleżerów-Lansjerów

4. Brygada Lekkiej Kawalerii: gen. bryg. Hippolyte-Marie-Guillaume Pire

8. Pułk Huzarów

16. Pułk Strzelców Konnych

15. Brygada Lekkiej Kawalerii: gen. bryg. Józef Niemojewski

6. Pułk Ułanów (polski)

8. Pułk Ułanów (polski)

2. Pułk Huzarów (pruski)

Artyleria:

7. kompania 6 Pułku Artylerii Konnej (6 dział)

1. Dywizja Kirasjerów: gen. dyw. Antoine Louis St Germaine

1. Brygada: gen. bryg. Adrien-Francois Bruno

2. Pułk Kirasjerów

2. Brygada: gen. bryg. Bertrand Bessieres

3. Pułk Kirasjerów

3. Brygada: gen. bryg. Mathieu Quenot

9. Pułk Kirasjerów

1. szwadron 1. Pułku Szwoleżerów-Lansjerów

Artyleria:

1. kompania 5 Pułku Artylerii Konnej (6 dział)

3. kompania 5 Pułku Artylerii Konnej (6 dział)

5. Dywizja Kirasjerów: gen. dyw. Valence de Timbrune de Thiembronne

1. Brygada: gen. bryg. Nicolas Reynaud

6. Pułk Kirasjerów

2. Brygada: gen. bryg. Pierre-Francois-Marie-Auguste Dejean

11. Pułk Kirasjerów

3. Brygada: gen. bryg. Armand-Charles-Louis de Lagrange le Livre

12. Pułk Kirasjerów

1. szwadron 5. Pułku Szwoleżerów-Lansjerów

Artyleria:

4. kompania 5 Pułku Artylerii Konnej (6 dział)

5. kompania 5 Pułku Artylerii Konnej (6 dział)

2 Korpus Kawalerii Rezerwowej: gen. dyw. Louis-Pierre Montbrun

2. Dywizja Lekkiej Kawalerii: gen. dyw. Claude Pierre Pajol

7. Brygada Lekkiej Kawalerii: płk Desirat

11. Pułk Strzelców Konnych

12. Pułk Strzelców Konnych

8. Brygada Lekkiej Kawalerii: gen. bryg. Andre Burthe

5. Pułk Huzarów

9. Pułk Huzarów

16. Brygada Lekkiej Kawalerii: gen. bryg. Jacques-Gervais Subervie

1. Pułk Ułanów (pruski)

3. Pułk Strzelców Konnych (wirtemberski)

10. Pułk Huzarów (polski)

Artyleria:

1. kompania 4 Pułku Artylerii Konnej

2. Dywizja Kirasjerów: gen. dyw. Pierre Wathier de Saint Alphonse

1. Brygada: gen. bryg. Louis-Chretien Beaumont

5. Pułk Kirasjerów

2. Brygada: gen. bryg. Jean Louis Richter

8. Pułk Kirasjerów

3. Brygada: gen. bryg. Joseph-Philippe Dornes

10. Pułk Kirasjerów

1. szwadron 2. Pułku Szwoleżerów-Lansjerów

Artyleria:

1. kompania 2 Pułku Artylerii Konnej (6 dział)

4. kompania 2 Pułku Artylerii Konnej (6 dział)

4. Dywizja Ciężkiej Kawalerii: gen. dyw. Jean-Marie Antoine Defrance

1. Brygada: gen. bryg. Louis-Claude Chouard

1. Pułk Karabinierów

2. Brygada: gen. bryg. Pierre-Louis-Francois Paultre de Lamotte

2. Pułk Karabinierów

3. Brygada: gen. bryg. Joseph Bouvier des Eclaz

1. Pułk Kirasjerów

4. szwadron 4 Pułku Szwoleżerów-Lansjerów

Artyleria:

3. kompania 1 Pułku Artylerii Konnej (6 dział)

4. kompania 1 Pułku Artylerii Konnej (6 dział)

Adnotacja: zarówno 1 jak i 2 Korpus Kawalerii, towarzyszyły głównie w zmaganiach 5. DP Compansa, asekurowały flanki owej dywizji, jak i miały za zadanie parowania wszelkich wystąpień wrogiej konnicy, bądź prowadzenia lokalnych szarż celem rozbicia wojsk wroga.

Jeżeli chodzi o OdB obu stron do bitwy, to zostało ono przedstawione w tym jak i powyższym poście. Przy jego opracowaniu korzystałem z następujących opracowań i źródeł:

1) Buturlin D. P., Histoire militaire de la campaigne de Russie en 1812, Paris 1824, t. 1.

2) Buturlin D. P., Atlas. Les planes, légendes et tableaux d`organisation et de l`histoire militaire de la campaigne de Russie en 1812, Paris 1824.

3) Gembarzewski B., Wojsko Polskie 1807-1814, Warszawa 1912, rep. Kurpisz, Poznań 2003.

4) Kukiel M., Wojna 1812 roku, t. 1 i 2, Kraków 1937, rep. Kurpisz, Poznań 1999.

5) Mikaberidze A., The Battle of Borodino, Pen & Sword, 2007.

6) Mihajlovskij-Danilevskij A. I., Opisanie otechestvennoj vojny v 1812 godu, t.1 i 2, St. Petersburg 1839.

7) Nafziger G. F., Napoleon's Invasion of Russia, Ballantine Books, 1997.

8) Valkovich A., Kapitonov A., Borodino: dokumentalnaya khronika, Moskwa 2004.

Następne posty mam nadzieję że już będą tyczyć samej bitwy.

Pozdr.

Edytowane 4 Maj 2009 przez bavarsky

[redbaron]

Kawał dobrej roboty Marcinie. Tak mnie zdziwiło tylko - nie sądzę, żeby to był błąd, bo jest zbyt często - po co tworzyli jednopułkowe brygady? Ja w tym nie widzę żadnego sensu, tylko rozrost etatów i sztabów.

[bavarsky]

Jest to specyfikacja Wielkiej Armii za lata 1811-1812 A dokładniej I Korpusu Davouta [podobnie też występowało to w III Korpusie Neya], gdzie praktycznie każdy z pułków jego pięciu dywizji miał po 5 baonów! [sic!]

W teorii po 1808 roku, każdy pułk liniowy miał mieć następujący skład: jeden baon zakładowy + cztery baony polowe [bataillons de guerre]. Jeden pułk składał się zwyczajowo, ze 100 oficerów jak i ok. 3800 żołnierzy i podoficerów. Potem Napoleon wydał dekret o formowaniu piątych baonów polowych.

W istocie jeden pułk to była mocna brygada piechoty, dlatego też chcąc zapanować w polu nad tyloma żołnierzami podzielonymi na tyle baonów potrzeba było wyrafinowanej struktury dowodzenia.

Poza tym redbaronie, podczas bitwy, tworzono często „brygadę” z dwóch takich pułków pod wspólnym dowództwem najstarszego pod względem stażu generała brygady z danej dywizji.

Pozdr.

[redbaron]

To rzeczywiście dziwne. Taka brygada z pięcioma batalionami to chyba coś jak system anglosaski mniej więcej. Tylko, że wtedy szczebel pułkowy jest przecież niepotrzebny. Swoją drogą nie wiedziałem, że w pułkach było aż tyle batalionów. W armii niemieckiej okresu I wojny światowej - standard 3 batlaiony liniowe i 1 batalion zapasowy. Zresztą chyba system, w którym danemu dowództwu podlegają 3 niższe jest bardzo powszechny. W każdym razie był w okresie, którym się zajmuję

[Kadrinazi]

Brygady jednopułkowe spotykamy już w Wielkiej Armii w kampanii roku 1805 - kojarzę takie pod Austerlitz (a może źle kojarzę? ). Nie wiem jednak, czym było to spowodowane w owym roku - pułki piechoty nie mogły przecież wtedy mieć tylu batalionów.

Dziwią jednak jednopułkowe brygady jazdy ciężkiej - a czym to było u licha spowodowane???

[adam1234]

Nie wiem jednak, czym było to spowodowane w owym roku - pułki piechoty nie mogły przecież wtedy mieć tylu batalionów.

W każdej dywizji Wielkiej Armii biorącej udział w bitwie pod Austerlitz występowała jedna brygada jednopułkowa, czasem były do niej dodawane pojedyncze kompanie. Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą być trzy:

- prozaiczna, czyli straty

- praktyczna; bez sensu byłoby tworzenie większej ilości, ale słabszych dywizji, które byłyby wtedy de facto wzmocnionymi brygadami. Pod Austerlitz dywizje liczyły 5-10 tys. ludzi, odebranie im 1-1,5 tys. żołnierzy spowodowałoby właśnie to co napisałem zdanie wcześniej. Trzeba jeszcze pamiętac w jakim celu został stworzony system dywizyjny - wzmocnione brygady nie podołałyby tym zadaniom. Natomiast przyłączenie tego jednego pułku do którejś z pozostałych brygad spowodowałoby ogromne problemy organizacyjne - wszak liczba żołnierzy w brygadzie zwiększyłaby się o 20-30%.

- moralna; Wielka Armia i jej organizacja była dla żołnierzy symbolem, wystarczy tylko zobaczyć jak wielkie wrażenie na wszystkich żołnierzach zrobiło rozwiązanie korpusu Augerau po bitwie pod Iławą

Dziwią jednak jednopułkowe brygady jazdy ciężkiej - a czym to było u licha spowodowane???

W czerwcu 1812 brygada kirasjerska składała się zarówno z kirasjerów jak i ze szwoleżerów-lansjerów. Z czasem ułani byli odłączani od brygad, aby pełnić inne funkcje. Zapewne z myślą, że nie będzie to stan wieczny nie rozwiązywano całej tej sieci administracyjnej.

[bavarsky]

Główna mapa działań pod Szewardinem, skan pochodzi z książki: Borisa Jolina, Bitwa pod Borodino, Eksmo, 2009.

Pozdr.

B.

[bavarsky]

Też tak na marginesie chciałbym zaznaczyć że tłumaczenia rosyjskich oficerów na polski mogą być miejscami niepoprawne. Wiąże się to z kwestią, tłumaczenia z francuskiego/niemieckiego/angielskiego [tak tak, niektóre książki rosyjskie mam tylko w tłumaczeniu francuskim, bądź niemieckim a rzadziej angielskim].

Pozdr.

B.