Stosunki Polski ze Szwecją w XVI i XVII wieku.

[Jarpen Zigrin]

Tym tematem chciałbym wyjść na przeciw oczekiwaniom maturzystów, którzy bardzo często pytają oto jak się powinno napisać tego typu wypracowanie. Jednym z celów portalu i forum historia.org.pl jest właśnie pomoc każdego roku abiturientom, którzy zdają maturę z historii. Mamy nadzieje, ze tematy w tym dziale pomogą im uzyskać lepszy wynik.

Warto wiedzieć, że w ostatnich maturach przewijają się tematy przekrojowe dt. stosunków Polski z sąsiadami. Były tematy m.in. dt. stosunków Polski z Niemcami, Prusami, Węgrami. Jest to tendencja, której wg nas nie można zbagatelizować.

Dlatego proponuję, by w tym temacie dyskutować o stosunkach Polski ze Szwecją, ale pod kątem wypracowania maturalnego. Specyfika wypracowania maturalnego powinna nam narzucić ton rozmowy, a więc najistotniejsze będą wnioski przyczynowo-skutkowe, odwołania do literatury, pomysł na wypracowania, które jest limitowane kilkoma stronami A4.

Zapraszam do dyskusji wszystkich użytkowników.

PS Zachęcam do przejrzenia tego art. https://historia.org.pl/index.php?id=historiaesej

[Jarpen Zigrin]

Mini plan wypracowania:

1. Geopolityka.

- Spór o dominację na Bałtyku.

- Spór o Inflanty.

- Pretensje Wazów do korony Szwedzkiej.

2. Wybór Zygmunta Wazy na króla Polski.

- Tło elekcji.

3. Unia personalna ze Szwecją po śmierci ojca Zygmunta III.

4. Wyprawy Zygmunta III do Szwecji.

5. Detronizacja Zygmunta III przez Riksdag.

- Uprzednio porażka Zygmunta III w bitwie pod Linköping.

6. Karol IX Sudermański królem Szwecji.

7. Decyzja o inkorporacji Inflant przez Zygmunta III.

8. Wojna polsko-szwedzka 1600-1611. (właściwie 1600 - 1629)

9. Zwycięstwa: pod Kokenhausen (1601), pod Białym Kamieniem (1604) i pod Kircholmem (1605).

- Mimo to dość niekorzystny efekt wojny dla Polski.

10. Pokój Szwecji z Rosją.

11.Wojna polsko-szwedzka 1617-1618.

12. Wojna polsko-szwedzka 1621-1626.

- Rozejm w Mitawie.

13. Wojna polsko-szwedzka 1626-1629.

- Niekorzystny pokój w Altmarku.

14. Władysław IV królem Polski.

15. Planowy króla odstąpienia tronu polskiego swemu bratu Janowi Kazimierzowi w zamian za rządy w Szwecji.

16. Rozejm w Sztumskiej Wsi.

17. Srebrny Wiek.

18. Jan Kazimierz królem Polski.

19. Wojna Północna.

20. Podsumowanie.

Literatura:

1. Leszek Podhorodecki, "Rapier i koncerz"

2. Paweł Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny Wiek

3. T. Nowak, Jan Wimmer; Historia oręża polskiego 963?1795.

4. Henryk Wisner, Władysław IV Waza.

[Tofik]

Literatura:

H. Wisner, "Zygmunt III Waza"

L. Podhorodecki, "Wazowie w Polsce"

Z. Anusik, "Gustaw II Adolf"

A. Mączak, "W czasach <<potopu>>"

H. Wisner, "Kircholm 1605"

B. Dybaś (red.), "Wojny północne w XVI - XVII wieku"

Można by jeszcze trochę wymieniać, ale to by było trochę za dużo (zwłaszcza ta ostatnia pozycja... hm...).

[Kadrinazi]

Kilka uwag jeżeli można:

I. Jarpenie, wprowadziłeś trochę dziwną terminologię wojen

Mamy wojny:

- Rzeczypospolitej ze Szwecją 1600-1611

- jak wyżej 1617-1618 (chociaż trudno to nazwać wojną)

- jak wyżej 1621-22 (chociaż w walce brali udział tylko Litwini)

- jak wyżej 1625-1629 (z przerwą dla Litwinow)

--- czasami spotykamy nazwę wojna 1600-1629

- jak wyżej 1655-1660

--- znana też jako II Wojna Połnocna

- Wielką Wojnę Połnocną 1700-1721 (w ktorej Rzeczypospolita oficjalnie nie walczyła )

Nie możemy pisać o wojnach polsko-szwedzkich bo toczyła je Rzeczypospolita a nie sama Korona. Stanowczo bronię litewskiego udziału w walkach!!!

II. Ojcem Zygmunta III był Jan III Waza (tak gwoli informacji )

III. Punktu 17 nie rozumiem - możesz rozwinąć?

[Jarpen Zigrin]

Myślę, że na maturze jeśli pojawi się taki temat to sformułowanie będzie wojny Polsko-Szwedzkie, taka praktyka się utrzymuje.

Punkty 17 to dt. spraw wewnętrznych i tzw. Srebrnego Wieku w Polsce, za panowania Władysława IV. W pracy myślę dobrze jest się odnieść nie tylko do wojen ze Szwecją (to najwięcej i na pierwszym miejscu), ale też tła międzynarodowego i wewnętrznych spraw w Polsce. Dlatego wzmianki o innych wojnach toczonych wówczas przez RON będą na pewno mile widziane w pracy.

To, że oficjalnie nie walczyła nie ma najmniejszego znaczenia, oczywiście należy o tym wspomnieć w pracy, ale pominąć tej wojny w pracy nie można. Do tego trzeba by wspomnieć o tzw. II potopie szwedzkim przy tej okazji.