Batalion "Czata 49" - OdB i uzbrojenie

[grzegorz]

... W murze cmentarza wybita była dziura i przez nią wchodziło się na cmentarz( ewangelicki ), gdzie była zbiórka. Tu formowały się plutony. Do mego plutonu weszło około 30 żołnierzy dotychczas mi nie znanych...

Wspomnienia por.Czarnego-Marek Szymański wskazują , że do jego plutonu nie weszli żołnierze z Kompanii Warszawskiej. Znależli się więc w plutonie por.Piotra.

Przybliżony skład plutonu por.Piotra w pierwszych dniach sierpnia na Woli:

1. Por. Piotr - Zdzisław Zołociński

2. Ppor.Dziryt - Leszek Oczechowski

3. Pchor. Doman- Stanisław Zołociński

4. Pchor. Kujawiak-Wiesław Knast

5. Pchor.Podkowa- Jan Popowski

6. Pchor. Pokrzywa- Mieczysław Żabicki

7. Pchor. Makina - Stanisław Sommer

8. Kpr. Polak- Kazimierz Fortuński

9. St.strz. Wyżeł- Zbidniew Wyszyński

10. Wachm. pchor. Topór- Jan Oczechowski

11. Strz. Bolek- Bolesław Oczechowski

12. Pchor. Jozue- Jan Dąbrowski

13. Pchor. Nart, Nar- Wojciech Helbich vel Helwich

14. St.strz. Kosek - Jan Kosek

15. Łączn. Xenia- Ludwika Wyszomirska-Trzaska

W Póżniejszym czasie dołączyli m.in.: st.strz. Adam-Adam Roman , st.strz.pchor. Zaporożec-Tadeusz Żurański.

Czerniaków- dalsze wspomnienia M.Szymańskiego

... Z mojego plutonu, z którym wszedłem w Powstanie, został tylko Bolek. Część zginęła w natarciu na Płocką,

gdzie i ja zostałem ranny. Niektórzy trafili do szpitala, część się pogubiła... Teraz w skład plutonu wchodzą różni ludzie. Reszta plutonu Piotra, rannego przy szpitalu św. Łazarza, tochę z innych jednostek i trochę ochotników. Jest wśród nich kilku starych żołnierzy Ruchu Oporu. Niektórzy z nich stawiali pierwsze kroki bojowe w dywersji, a potem byli w partyzantce. Przy nich nabierają doświadczenia ochotnicy...

W wielu książkach autorzy wymieniają Kompanię Warszawską w sile trzech plutonów włączonych do batalionu Czata 49. To kolejny mit w historii tej formacji.

[Albinos]

Mobilizacja baonu w opisie Podlewskiego [Wolność krzyżami się znaczy, Warszawa 1989, s. 115-117]:

<<Czata 49>> mobilizuje się do powstania

Od kilku dni coraz to nowa grupka żołnierzy 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK przyjeżdża do Warszawy na urlop. Po ciężkich walkach z Niemcami, na zapleczu frontu niemiecko-radzieckiego, w bagnach Prypeci, w nocy z 9 na 10 lipca, dywizja na rozkaz Komendy Głównej AK przechodzili w okolicy Włodawy Bug i zapada w okolicznych miasteczkach i wioskach na zasłużony wypoczynek. Po z górą półrocznym pobycie w partyzantce na naszych Kresach chłopcy stęsknili się za swoimi rodzinami i za Warszawą. Jeden z pierwszych zjawił się kpt. "Ostoja" (Tadeusz Klimowski), szef sztabu 27 DP AK, aby poddać się operacji rannej nogi, następnie przybył por. "Motyl" (Zbigniew Rylski), dowódca kompanii <<Błękitni>> i pchor. "Danek". Opowiadają swoim przyjaciołom o przeżyciach i walkach partyzanckich. W kilka dni po nich przyjeżdża pchor. "Makina" (Stanisław Sommer).

20 lipca dwa ciężarowe samochody wyjeżdżają z Warszawy z zaopatrzeniem dla dywizji. Prowadzą je dwaj odważni kierowcy: "Sobek" i "Szczepan". W drodze powrotnej zabiera się z nimi por. "Piotr" (Zdzisław Zołociński), dowódca kompanii warszawskiej, i jego brat, pchor. "Doman" (Stanisław Zołociński), por. "Czarny" (Marek Szymański). Furmanką spod Warszawy dojechali "Podkowa" (Jan Popowski), "Pokrzywa" (Mieczysław Żabicki) i kpr. "Polak". W tym czasie droga do Warszawy jest bardzo trudna i niebezpieczna. Wszystkie drogi i mosty są obstawione i kontrolowane przez patrole żandarmerii polowej, nieustannie przeciągają liczne kolumny taborów, oddziały zmotoryzowane, czołgi, samochody pancerne. Chłopcy, cho mają dobre lewe papiery, swoim wyglądem zwracają od razu uwagę i wzbudzają podejrzenie. Są ubrani na pół wojskowo. Mają tylko cywilne marynarki, albo zbyt kuse, albo za długie płaszcze, a resztę stanowi ubiór wojskowy. Wszyscy są opaleni na brąz. W Warszawie zastają podchorążych "Dziryta" (Leszek Oczechowski) i "Kujawiaka" (Wiesław Knast). Wielka radość. Myśleli, że już nie żyją. W czasie ostatnich ciężkich walk dywizji dostali się do niewoli. Niemcy umieścili ich w szpitalu, choć zwykle mordowali partyzantów. Chłopcy wykorzystali pierwszą lepszą okazję i zwiali ze szpitala do Warszawy.

Przebywający na urlopie w Warszawie utrzymują ścisły kontakt ze swoją dywizją przez bazę zaopatrzeniową w Warszawie. Codziennie cał grupa spotyka się przed południem w gościnnym mieszkaniu pchor. "Makiny"- państwa Sommerów na Hożej.

Pierwszego sierpnia przychodzi tutaj jak zwykle por. "Piotr". Opowiada zebranym o spotkaniu w dniu wczorajszym z kpt. "Sawą" (Mieczysław Kurkowski), zastępcą ppłk. "Radosława", dowódcy Kedywu KG AK. Powiedział on "Piotrowi":

- Prowokują nas do powstania. Nie daj Boże, aby nas pchnęli do walki. Byłaby to nowa tragedia.

Słowa te na chłopcach wywierają duże wrażenie i żywo są komentowane: wszyscy wiedzą, że właśnie cała broń Warszawskiego Okręgu AK znajduje się poza Warszawą w oddziałach partyzanckich. Zdają sobie sprawę, że powstanie wisi w powietrzu, lada chwila może wybuchnąć. Przed kilku dniami otrzymali rozkaz pozostania w Warszawie aż do odwołania. Dało to im wiele do myślenia. Mimo to postanawiają w najbliższych dniach powrócić do dywizji. Nie dadzą się tutaj wciągnąć do żadnej walki bez broni i amunicji. Uważają, że tylko cała 27 Wołyńska Dywizja Piechoty w pełnym uzbrojeniu może wziąć udział w walce.

W pewnej chwili do por. "Piotra" podchodzi pani domu i mówi cicho:

- Panie Piotrze, ktoś do pana przyszedł.

Por. "Piotr" wychodzi do drugiego pokoju. Czeka tam młoda dziewczyna, która zwraca się do niego:

- Ja w sprawie pianina.

- Dobrze. Chce pani nabyć?

- Tak.

Po tych słowach młoda kobieta podaje mu rozkaz.

- Dzisiaj o godzinie 4 po południu pan porucznik stawi się ze wszystkimi ludźmi 27 Dywizji Piechoty w domu przy Pańskiej obok Bagna.

- Dziękuję pani. W porządku.

"Piotr" orientuje się, co znaczy ten rozkaz. Powstanie. Jak chłopcy przyjmą tę wiadomość? Wszyscy zarzekali się, że nie wezmą udziału w powstaniu, powrócą do dywizji.

Por. "Piotr" mówi do chłopców:

- Robota się zaczęła. Otrzymałem rozkaz, aby cała nasza grupa stawiła się dzisiaj. Rozkaz ten musimy wykonać.

Chłopcy spojrzeli po sobie. Bez słowa podnieśli się z miejsc. Por. "Piotr" jest zdziwiony tak nagłą zmianą postawy i nastrojów.

Wszyscy rozchodzą się do domów, aby jeszcze coś zabrać i pożegnać się z rodziną.

Por. "Piotr" wraz z bratem "Domanem", por. "Czarnym" oaz pchor. "Kujawiakiem" udają się do restauracji "Kuma" na Wilczej, gdzie ich zwykle mile widziano i goszczono, aby zjeść obiad i "wychylić kielicha" za pomyślność powstania.

O wyznaczonej godzinie por. "Piotr" przychodzi do domu na Pańskiej. Obszerne podwórze czynszowego domu jest zatłoczone młodymi ludźmi, ubranymi jak do podróży lub na dłuższą wycieczkę. Przybyli już wszyscy chłopcy z dywizji wołyńskiej. Zdziwieni są tłokiem i zgiełkiem. Zaledwie kilku z tej wielkiej gromady ma jakiś pistolet. Wszyscy oczekują na przyjazd samochodu z bronią. Nie wiedzą, jaki tutaj koncentruje się oddział, kto jest jego dowódcą. Jakiś poważny i groźny pan z filigranową laseczką chodzi wśród chłopców. Dowiadują się, że to mjr "Witold" (Tadeusz Runge).

W niespełna godzinę zajeżdża samochód ciężarowy. Wyładowują z niego paczki z bronią: Błyskawice i Steny toną w wazelinie. W takim stanie broń nie nadaje się do użytku.

Mjr "Witold" słyszał o chłopcach z dywizji wołyńskiej. Por. "Piotr" fasuje dla nich broń. Major organizuje plutony. Poruczników "Motyla", "Czarnego" i "Piotra" wyznacza dowódcami plutonów. W skład plutonu "Piotra" wchodzą chłopcy z 27 Dywizji Piechoty i kilkunastu innych. "Piotr" prowadzi wszystkich na klatkę schodową i nakazuje czyścić broń z wazeliny. Widzi, że wielu chłopców nie umie obchodzić się z bronią, po raz pierwszy mają w ręku peemy. Poleca swoim chłopcom z partyzantki, aby się nimi zajęli i pokazuje, jak się ładuje, jak zakłada magazynki, jak celuje.

Mjr "Witold" wydaje rozkaz, aby dowódcy plutonów, każdy na swoją rękę, wysyłali grupkami ludzi na Cmentarz Żydowski, gdzie koncentrują się Oddziały Kedywi KG AK. Podaje hasło: "Do Brody". Odzew: "Byczo jest".

Co chwila z bramy wychodzi kilku chłopców. Broń mają ukrytą pod płaszczami i marynarkami.

Na cmentarzu dowiadują się, że ich oddział nosi nazwę <<Czata 49>>.

Opis powstał na podstawie relacji Zdzisława Zołocińskiego "Piotra", Stanisława Sommera "Makiny" oraz Marka Szymańskiego "Czarnego".

[Albinos]

Tak ostatnio coś mnie tknęło a propo uzbrojenia i desantu kanałowego. Na początek małe przypomnienie:

Stan na 2 września:

ckm- -

lkm- 5/150

rkm- -

kb- 24/240

pm- 16/480

PIATy- 1/0

pistolety- -

granaty- -

I znowu patrzymy na stan liczbowy "Czaty" za dzień 2 września:

ok. 252 ludzi (21 oficerów, 36 pchor., - chor., 34 podoficerów, 125 szeregowych, 36 kobiet)

Według tego zestawienia [R. Śreniawa-Szypiowski, Batalion "Czata 49" w Powstaniu Warszawskim, "Kronika Warszawy" 1/2 (1994), s. 174; dane za raportem "Radosława" z dnia 2 września] broni wystarczyło dla około 50 ludzi. I tutaj pojawia się wątpliwość. Desant kanałowy liczył około 100 ludzi, niemal wszyscy bardzo dobrze uzbrojeni. Do tego dochodzą resztki baonu, które wyszły ze Starówki kanałami. Oczywiście należy brać pod uwagę fakt, że żandarmeria nie wpuszczała do kanałów wszystkich z bronią. Opisy sytuacji, kiedy to żołnierzy różnych oddziałów kłócili się z ludźmi "Barrego", którzy nie chcieli pozwolić im zabrać broni, nie są rzadkością. Niemniej nie było też tak, żeby nikt tej broni nie zabrał. Tymczasem w Śródmieściu tej broni baon miał zastraszająco mało. Ledwie połowa tego, co powinien mieć sam desant. Wiadomo skąd się to wzięło?

[Albinos]

W czwartek przeżyłem mały szok. Przeglądając I tom WIEPW, nie mogłem nie przeczytać hasła dt. "Czaty". I na co tam trafiłem? Na jedną informację, którą nie do końca rozumiem. Otóż wg tego, co tam napisano, baon stracił w okresie Powstania 100 ludzi (w tym 20 oficerów), plus 390 rannych. Szacuje się, że przez oddział przewinęło się około 400 osób, z czego niespełna połowa miała polec [tak m.in.: B. Nowożycki, Batalion Armii Krajowej "Czata 49" w Powstaniu Warszawskim, Warszawa 2008, s. 122-123; R. Śreniawa-Szypiowski, "Czata 49", "Więź" 10/1961, s. 132]. Zastanawiające, skąd taka informacja w WIEPW... Z drugiej strony, przeglądając teraz jeden z artykułów Śreniawy-Szypiowskiego, trafiłem na kolejny zastanawiający fragment:

Stan batalionu przy wypłacie, łącznie z rannymi w szpitalach będących w ewidencji, wynosił 87 ludzi (bez bat. "Miotła"). Tylu dotrwało do końca z oddziału, który rozpoczynał Powstanie w sile ok. 300 ludzi i miał w czasie tych dwóch miesięcy walk blisko dwukrotne uzupełnienie.

Za: R. Śreniawa-Szypiowski, Batalion "Czata 49" w Powstaniu Warszawskim, "Kronika Warszawy" 1/2 (1994), s. 184.

Interesuje mnie tutaj szczególnie kwestia liczebności oddziału na początku walk. Jak dotąd byłem niemal pewien, że wynosił on około 150 ludzi [s. Wierzyński, W. Chojna, Notatka z przebiegu działań powstańczych Zgrupowania "Radosław", Murnau 1945]. Także jak popatrzymy na proces tworzenia się oddziału przed 1 sierpnia oraz jego liczebność około 5-6 sierpnia, wychodzi nam, że liczba 300 jest mocno wątpliwa. Na początku lipca "Witold" miał mieć do dyspozycji około 120 ludzi, i tego raczej nikt nie podważa. Dołączono do niego jeszcze:

- pluton "Mieczyków" z grupą sanitariuszek i łączniczek;

- drużyna kurierów O.V KG AK;

- przebywający w Warszawie żołnierze 27. DP AK;

- oddział z 30. DP AK i grupa żołnierzy, których miano wysłać do 19. DP AK;

- kilku żołnierzy z działu zaopatrzenia bazy Okręgu Wileńskiego AK;

- sanitariat kierowany przez dra "Bolka" (NN);

- grupa żołnierzy ze "Startu IV".

Fakt, mało to nie jest. Ale też chyba 180 osób z tego wszystkiego, ciężko byłoby zebrać. Dodatkowo przypominam, że około 5-6.08 oddział liczył około 230 ludzi. A przecież w międzyczasie zasilały go najprawdopodobniej mniejsze grupki [Mazurkiewicz S., Jan Mazurkiewicz "Radosław", "Sęp", "Zagłoba", Warszawa 1994, s. 235]. Więc teoretycznie w ciągu tych kilku dni, musiałoby zginąć/odejść prawie 100 żołnierzy baonu. Tyle, że taki ubytek zostałby zauważony. Więc może rację tutaj mają z kolei autorzy hasła dt. baonu w WIEPW, którzy liczebność oddziału określają na 1 sierpnia na około 200 ludzi?

[Albinos]

Co o uzbrojeniu baonu pisał Zygmunt Jędrzejewski "Jędras" [Od września do września, Warszawa 1989, s. 101, 104]:

Nasz batalion "Czata 49" wyszedł do Powstania uzbrojony stosunkowo dobrze. Z Pańskiej przywieźliśmy resztę broni, którą na miejscu koncentracji rozdawaliśmy zgłaszającym się ochotnikom. Sporo broni zdobyliśmy pierwszego dnia na ul. Okopowej. Praktycznie więc w "Czacie 49" każdy był uzbrojony w karabin lub pistolet maszynowy i parę granatów. Ponadto w każdym pododdziale znajdował się co najmniej jeden lekki karabin maszynowy, a w niektórych kompaniach lub plutonach było ich nawet trzy-cztery. Rozporządzaliśmy też małymi zapasami granatów i amunicji. Nie posiadaliśmy jednak broni przeciwpancernej. Broń i amunicja były przeważnie pochodzenia niemieckiego. Częściowo była produktem konspiracyjnym. Granaty mieliśmy różne- polskie sprzed 1939 r., niemieckie, konspiracyjne i angielskie (tzw. gamony albo kałamarze z "plastikiem", który to materiał dawał się ugniatać i wyglądem przypominał kit).

(...)

Następnego dnia dozbroiliśmy nasze oddziały w broń i amunicję otrzymaną w wyniku podziału zrzutu. Wysoko cenionym przydziałem były piaty, gdyż właściwie stanowiły one jedyną broń przeciwpancerną w rękach powstańców. W batalionie rozprowadziliśmy je tak, żeby każdy, nawet najmniejszy pododdział miał na swym uzbrojeniu co najmniej jednego piata. Równocześnie, przez cichociemnych, których mieliśmy w batalionie, w błyskawicznym tempie przeszkolone zostały załogi obsługujące piaty.

Fragmentów o uzbrojeniu jest we wspomnieniach "Jędrasa" znacznie więcej, ale te dwa wydają się być szczególnie interesujące i na swój sposób istotne. Na początku mamy mowę o rozdawaniu broni. Pokrywa się to z informacjami, które podawał w biografii "Radosława" Stanisław Mazurkiewicz. Jeśli faktycznie tak było, i odbywało się to na w miarę dużą skalę, to wtedy tak szybki rozrost oddziału znajduje swoje proste wytłumaczenie. Ale to zmusza do postawienia kolejnego pytania: jak duża ilość ochotników zgłosiła się do oddziału i czy były to grupki zorganizowane czy też pojedyncze osoby? I druga sprawa, obsługa PIAT-ów a konkretnie nauka ich obsługiwania, którą prowadzili "cichociemni" z baonu "Witolda". Jest to kolejny opis tego typu, odnoszący się do "Czaty". W zamieszczanym wyżej fragmencie z Podlewskiego widać, jak "wołyniacy" uczyli swoich nowych kolegów z oddziału obsługi broni. I tutaj powstaje pytanie: na ile obraz "Czaty", jako oddziału o wysokim stopniu profesjonalizacji i doświadczenia zdobytego w walkach już przed 1 sierpnia '44, jest zgodny z prawdą, a na ile jest to efekt patrzenia na oddział przez pryzmat właśnie "cichociemnych" i "wołyniaków", którzy szkolili resztę oddziału? Dysponuje ktoś danymi odnoszącymi się do tego, jaki procent "Czaty" miał za sobą wcześniejsze prowadzenie walki zbrojnej?

A niedługo słów kilka o kwatermistrzostwie...

[Albinos]

Tak jak obiecałem [Z. Jędrzejewski, Od września do września, Warszawa 1989, s. 106]:

Posłałem gońca z meldunkiem do mjr. "Witolda". Otrzymałem polecenie, aby zabezpieczyć magazyny do czasu zajęcia się nimi przez por. "Jagodę". W tym samym czasie rozpoczął się już napór na magazyny ludności cywilnej z pobliskiego Muranowa oraz patroli z różnych oddziałów. Na szczęście wkrótce zjawiła się grupa por. "Jagody", który zajął się zagospodarowaniem tych zapasów na rzecz batalionu i chyba całego Zgrupowania. Oddziały zaopatrywano przede wszystkim w bluzy, którym powstańcy nadali nazwę "Panterek". Por. "Jagoda" wykorzystując transport uruchomiony przez "Douglasa" (kierowcą samochód ciężarowego był Staszek Langner, młodszy brat Antka), wywoził żywność do kilku magazynów, które rozmieścił na Woli, na Muranowie i w kilku punktach Starego Miasta. Nie wiem, czyim pomysłem było założenie magazynów batalionu w wielu punktach - pewnie "Jagody" - ale w przyszłości bardzo nam się ta sieć magazynów przysłużyła. Niszczenie przez Niemców kolejnych magazynów powodowało stratę tylko części zapasów. Do końca walk na Starym Mieście nie było problemu żywności, a por. "Jagoda" dbał nawet o urozmaicanie naszych przydziałów na drodze wymiany przeprowadzanej z innymi oddziałami. Dzięki temu otrzymywaliśmy również papierosy, a czasem i wino. W pewnym okresie przydziały były tak duże, że ich poziom m lepiej zlustruje przykład. Kiedy na Starówce, po opuszczeniu Muranowa, strz. "Jędrek" (Zbigniew Stefaniak) poprosił mnie o przepustkę w celu odwiedzenia rodziny (byliśmy wycofani z linii na wypoczynek), udzieliłem mu jej na 4 godziny. Dałem mu także kartkę do por. Jagody", żeby zaopatrzył "Jędrka" w prezenty żywnościowe dla rodziny. Skutek był taki, że wyczyszczony, wygolony i odprasowany "Jędrek" zameldował się ponownie z prośbą, żeby mógł z nim pójść na tę przepustkę strz. "Konrad" (Jerzy Koźniewski). Motywował prośbę tym, że nie był w stanie sam przenieść otrzymanej żywności.

Opis absolutnie niezwykły. Normą jest raczej, że spotykamy się z sytuacjami, kiedy ludzie na Starówce nie mieli co jeść. Tymczasem tutaj okazuje się, jakoby "Czata" miała bardzo dobre zapasy do samego końca walk w kotle. Orientuje się ktoś, jak to było? Czy faktycznie opis "Jędrasa" odpowiada prawdzie? I druga rzecz, kto wpadł na pomysł rozrzucenia magazynów (istotnie bardzo rozsądne), oraz ile ich było i gdzie dokładnie?

[Albinos]

Przed godziną W w skład oddziału "Zgody" wchodzili:

1. Sierż. pchor. Wojciech Szczepański "Marian", zginął w wypadku z bronią jeszcze przed rozpoczęciem Powstania

2. Plut. Bronisław Sianoszek "Bronek"

3. Plut. "Wiktor" (NN)

4. Kpr. pchor. Ludwik Foremski "Mirek I"

5. Strz. "Staszek" (?)

6. Kpr. pchor. "Janusz" (?)

7. Kpr. "Zbyszek" (?)

8. Kpr. pchor. "Mirek II" (NN)

9. Strz. "Zenek" (?)

10. Pchor. "Niszczyciel" (?)

11. Plut. pchor. Leszek Jan Wójcicki "Leszek"

Wliczając w to samego T. Wierzejskiego, mamy łącznie 12 ludzi. Ich stan uzbrojenia wynosił 10 peemów (tutaj dziwna sprawa, L. J. Wójcicki pisząc o tym podaje 2 Steny, 2 Bergmanny i 5 MP-40, razem 9 sztuk... co z tą 10?), 1 kb i 6 pistoletów oraz rewolwerów. Tak więc uzbrojenie bardzo dobre. Pytanie, jak oddział "Zgody" miał się do reszty baonu? Przypominam, że w dniu 5 sierpnia "Zgoda" miał mieć pod rozkazami już łącznie 40 ludzi. Tak więc albo napływ broni był tak duży, albo oddział posiadał własne zbiory na tyle spore, że mógł pozwolić sobie na rozbudowanie poszczególnych oddziałów. Bardzo ciekawą sprawą byłoby zapewne poznanie stanów osobowych wszystkich elementów składowych baonu mjra Runge na dzień 1 sierpnia. Ale żeby nie było tak łatwo:

Kilku młodych chce przystąpić do naszego oddziału, lecz brak broni na to nie pozwala.

Za: L. J. Wójcicki, Życie na stos. Pamiętnik z Powstania Warszawskiego 1944 r., Londyn 1985, s. 27.

Przyjęto dwóch: "Gwiazdę" i "Karolka". Sytuacja miała miejsce w dniu 6 sierpnia (niedziela), a więc krótko po pierwszych zrzutach na Wolę. Można się teraz zastanowić, jaka część zrzutów (co konkretnie?) trafiła do ludzi "Witolda" i do kiedy batalion się rozrastał (mowa cały czas o pierwszych dniach sierpnia). Opierając się na tym jednym zdaniu można by wywnioskować, że broni w oddziale wystarczyło dla około 220-230 ludzi, skoro rozbudowywano go od dnia 1 sierpnia właśnie do tego poziomu.

[Albinos]

Jedną z cech charakterystycznych oddziału było posiadanie stosunkowo dużej ilości oficerów [Gabinet Rękopisów BUW, Archiwum Roberta Bieleckiego, sygn. 2919, k. 123 - artykuł R. Śreniawy-Szypiowskiego z '59]:

Liczna kadra oficerska w batalionie nadawała ton i stwarzała wspaniałą atmosferę zgranej, bojowej rodziny wojskowej. Młodzi powstańcy patrząc się na zahartowanych w walkach dowódców, przechodząc samemu krwawy chrzest bojowy, stawali się niezmiernie szybko wyszkolonymi żołnierzami. Byli jednak w rękach doskonałych d-ców. Choćby wymienić samego mjr. Witolda, zawsze opanowanego i trzeźwo patrzącego na sytuację, czy kpt. Zgodę, niskiego, z długimi wąsami, ruchliwego a odważnego, który w czasie ostrzału kazał się żołnierzom kłaść a sam chodził wyprostowany aby dodać otuchy, por. Cedrę odważnego do szaleństwa, por. Jędrasa - rozważnego d-cę, i pozostałych jak kpt. Piotr, Motyl i Rolicz, por. Głóg, Mały, Czarny, Marek, Ruski, Drzewica, Lechnowski i inni.

Przeglądając ostatnio stany osobowe baonu za okres 18-20 sierpnia, zauważyłem dziwną sprawę. Otóż na dzień 18 sierpnia na linii batalion mjra "Witolda" miał 22 oficerów i 4 na kwaterach. Brak informacji nt. pobytu kogoś w szpitalu, choć ogólne zestawienie całego zgrupowania podaje jedynie 2 oficerów w szpitalu. Już następnego dnia stan oficerów na linii to 24 ludzi, 4 na kwaterach i 11 w szpitalu (sic!). Dzień później na linii jest tylko 20 oficerów, na kwaterach ciągle pozostaje 4 a w szpitalu znowu mamy 11. I teraz pytanie, skąd wzięło się tamtych dwóch oficerów więcej 19 sierpnia (czyżby powrót ze szpitala?) i co się stało z aż czterema w dniu 20 sierpnia? O tym, aby zginęło ich aż tylu jednego dnia nie słyszałem. Ale żeby było zabawniej, zajrzyjmy do dalszych rubryk. I tak, podchorążych na linii 18 sierpnia było 37 na linii i 4 na kwaterach. Dzień później już odpowiednio 24 i 4 plus 4 w szpitalu. Co z brakującą 9-tką? Można by założyć, że trafili do szpitala, albo zginęli. Ale tak, stan tych w szpitalach na 18 sierpnia, to 40 ludzi, dzień później 24 (w tym aż 20 z "Brody). Czyli ze szpitali zniknęło 16 ludzi. Wrócili do oddziałów, czy zmarli? Ale tak czy inaczej, za te dwa dni nie mam informacji o aż takich stratach baonu w poległych. Więcej, straty całego "Radosława" za 19 sierpnia, to 6 zabitych i 11 rannych. Dzień później batalion ma na linii 20 pchor., 4 na kwaterach i 4 w szpitalu. Czyli znowu gdzieś znika 4 ludzi. Polegli? Możliwe, ale znowu nie mam żadnych informacji nt. tak dużych strat. A teraz podoficerowie. Stan za 18 sierpnia to odpowiednio 36 i 2, dzień później 30 i 2 plus 2 a 20 sierpnia 22, 2 i 4. Czyli w dwa dni oddział traci 10 poległych ludzi, jeśli mowa o samych podoficerach. A i to przy założeniu, że 18 sierpnia żaden z nich nie był w szpitalu. Tak czy inaczej, zaledwie 2 mniej, niż całe zgrupowanie miało stracić razem (straty za 20 sierpnia to 6 zabitych i 12 rannych). W tych trzech grupach "Czata" traci więcej ludzi, niż całe zgrupowanie. Coś tu jest nie tak. Teraz szeregowcy. Za dzień 18 sierpnia jest ich odpowiednio 132 i 12, dzień później 121, 12 i 32 a następnego dnia już 158, 12 i 40. Dla większego zamieszania 18 sierpnia w całym zgrupowaniu miało być 17 szeregowców w szpitalach, 19 już 91 a 20 jeszcze więcej, bo aż 99, czyli przybyło ich tam 82. Ubyli z "Brody", pierwsza moja myśl. A gdzie tam. Akurat "Broda" zyskała ich blisko 50 na linii i ok. 30 na kwaterach. Tak więc na linii najpierw baon mjra "Witolda" traci 11 ludzi aby następnego dnia zyskać całe 37 więcej. Skąd? Skoro nawet w szpitalu pojawiło się kolejnych 8 rannych. Jedyne większe uzupełnienia baonu, jakie kojarzę, to detaszowanie "Miotły" po walkach na Stawkach oraz nabór uzupełnień w Dyonie Motorowym. Ale to w obu przypadkach połowa sierpnia, "Miotła" to 12 a Dyon najpóźniej 18. A tutaj mamy już po 18. Najmniejszy problem, a właściwie jego brak, jest z kobietami w baonie. Bowiem 18 sierpnia mamy ich 17 (w tym 15 na linii i 2 na kwaterze) a przez dwa następne dni 19 (17 na linii i 2 na kwaterze). Orientuje się ktoś, jak to było w końcu?

[Albinos]

Czas na kolejne wątpliwości. Ostatnio zacząłem się zastanawiać nad kwestią dowodzenia baonem, od końca Czerniakowa aż po wyjście w Śródmieściu Południowym w ostatnich dniach września. Od 16 września ostatnią kompanią batalionu dowodził por. Janusz Stolarski "Mały". W tym samym czasie mjr "Witold" był dowódcą odcinka obrony na Czerniakowie, po przejściu na Mokotów leczył się (choroba wrzodowa żołądka). Jak wyglądała sprawa z innymi oficerami? Od dawna nie było w oddziale już "Zgody", "Piotr" i "Jędras" ranni, "Motyl" został wysłany nad Wisłę (Śreniawa-Szypiowski datuje to jeszcze na 15 września), aby odbierać desantujących się berlingowców i wysyłać ich na nowe stanowiska. Są jeszcze "Bończa", "Miecz", "Grabowski" i "Głóg", chociaż ten z racji swojego urazu pozostaje poza pierwszą linią (na Mokotów już nie idzie, próbuje przepłynąć Wisłę, lecz najprawdopodobniej nie udaje mu się i tonie, choć mówi się też, że mógł dostać się w ręce NKWD). Śreniawa-Szypiowski, a za nim Bartosz Nowożycki, podaje, iż był wśród tej grupy jeszcze por. Marek Szymański "Czarny" (tak, ten od "Hubala"), ale on akurat na Mokotów nie trafił, został przetransportowany na drugi brzeg Wisły, gdzie trafił do szpitala. I teraz moje wątpliwości. Czemu na d-cę ostatniego oddziału bojowego "Czaty" wybrany został "Mały" (choć bez wątpliwości oficerem był wspaniałym, co chociażby właśnie na Mokotowie potwierdził nie raz), skoro był jeszcze zdrowy "Motyl"? Przecież według opinii mjra "Bolka", wystawionej jeszcze w połowie sierpnia, kpt. Ścibor-Rylski miał być jedynym pełnowartościowym zastępcą dla "Witolda". Tymczasem kieruje się go do kierowania desantem. Czy roli tutaj nie grało przypadkiem to, że "Motyl" po zakończeniu Powstania miał wyjść z Warszawy z cywilami, aby kontynuować działalność podziemną? Czy też może chodziło zwyczajnie właśnie o te jego umiejętności i wagę zadania, jakie dostał? Przecież wcześniej to on zastępował w dowodzeniu mjra Runge, kiedy ten leczył się.

[Albinos]

Spisałem już w sierpniu roku ubiegłego, ale jakoś kompletnie o tym zapomniałem. Wykaz żołnierzy batalionu wedle pracy R. Śreniawa-Szypiowskiego z roku '59 [Gabinet Rękopisów BUW, sygn. 2919, k. 173-187] oraz listy sporządzonej przez Marka Stroka [k. 207-209], uzupełniany i poprawiany w kilku innych źródłach. Oczywiście - jak zawsze - pytania, uwagi, poprawki (te szczególnie), sugestie... mile widziane. Sam będę starał się na bieżąco wprowadzać drobne erraty:

1. Ppor. Kazimierz Augustowski „Jagoda”, kwatermistrz

2. Jerzy Baczyński „Harry”, kwatermistrzostwo

3. Henryk Banasik „Gruszka”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

4. Kpr. Wiesław Bełza „Beza”, „Bernard”, kolumna samochodowa

5. Kpr. pchor. Feliks Bernas „Ryszard”, „Faber”, drużyna „Andrzeja”, drużyna łączników

6. Plut. Leon Betlin „Leon”, pluton „Cedry”

7. Ppor. Jan Bienias „Osterba”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

8. Strz. Ryszard Borkowski „Gerard”, kolumna samochodowa

9. Strz. Jerzy Borkowski „Piguła”

10. Kpr. pchor. Tadeusz Ireneusz Bolkowski „Ireneusz”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

11. Adam Brzozowski

12. Strz. Marek Buczyński „Bocian”, pluton „Mieczyki”

13. Por. Jan Byczkowski „Cedro”, d-ca plutonu, pluton „Motyla”

14. Strz. Ryszard Chmielewski „Jaskółka”, pluton „Mieczyki”

15. Ppor. Jan Ciecierski „Grabowski”, pluton „Drzewicy”

16. St. strz. Edward Czajkowski „Dziuniek”, pluton „Mieczyki”

17. Ppor. Marian Włodzimierz Czarnecki „Ruski”, d-ca plutonu

18. Kpr. Ryszard Czarnecki „Pływak”

19. Strz. Zygmunt Jerzy Czerwiński „Wicher II”, pluton „Drzewicy” i „Grabowskiego”

20. Plut. pchor. Jan Dąbrowski „Mohort”, kwatermistrzostwo

21. Kpr. pchor. Jerzy Dębkowski „Jozue”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

22. Strz. Tadeusz Dąbrowski „Patek”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

23. Ppor. Alan Stefan Downarowicz „Mech”, adiutant d-cy baonu

24. Kpr. pchor. Jerzy Joachim Downarowicz „Marek”, pluton „Drzewicy” i „Grabowskiego”

25. Kpr. pchor. Lucjan Drzewiecki „Jurek”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

26. Strz. Tadeusz Dybicz

27. Strz. Leon Dziwiszek „Ursus”, „Wisus”

28. Strz. Robert Drzewiecki „Andrzej”, pluton „Cedry”, pluton „Motyla”

29. Strz. Maciej Ryszard Figiel „Łoś”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

30. Strz. Czesław Ignacy Filek „Żbik”

31. Kpr. pchor. Ludomir Foremski „Mirek”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

32. St. strz. z cenz. Kazimierz Fortuński „Polak”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

33. Plut. pchor. Marek Gadomski „Roman”, pluton „Cedry”, pluton „Motyla”

34. Strz. z cenz. Edmund Gayny „Mocny”, pluton „Motyla”

35. Sierż. Sebastian Gordowski „Alan”, kwatermistrzostwo

36. Kpr. Mieczysław Graczyk „Dąb”, pluton „Jędrasa”

37. Por. Franciszek Gramza „Franek”, d-ca drużyny, pluton „Motyla”

38. Strz. Ryszard Grochowski „Zimny”

39. Łączn. Wiesław Grochowski „Wąsik”, kompania „Rolicza”

40. Dr med. Jerzy Hagmayer „Kiejstut”

41. Strz. Henryk Halicki „Sikora”

42. Por. Stanisław Wacław Harasymowicz „Lalka”, d-ca drużyny w kompanii „Zgody”, d-ca plutonu „Mieczyki”

43. Plut. pchor. Wojciech Helbich „Nar”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

44. Kpr. pchor. Jan Hulimka „Jaś”, pluton „Motyla”

45. St. strz. z cenz. Stanisław Hulimka „Wiesław”, pluton „Motyla”

46. St. strz. z cenz. Bohdan Jaxa-Dębiński „Danek”, „Gryf”, adiutant szefa sztabu

47. Strz. Tadeusz Izdebski-Malinowski „Pomian”

48. Strz. Teofil Jachowicz-Wróblewski „Lubomirski”, pluton „Mieczyki”

49. Strz. Eugeniusz Jagodziński „Kubuś”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

50. Strz. Tadeusz Janik „Tadeusz”, pluton „Drzewicy”

51. Plut. Tadeusz Janowski „Sereda”

52. Strz. Julian Janowski „Słoń”

53. Strz. Michał Mieczysław Jasiński „Wiarus”, pluton „Mieczyki”

54. Strz. Antoni Jastrzębski „Śliwka”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

55. Ryszard Jaźwiński „Wiesiek”, pluton „Motyla”

56. Ppor. Zygmunt Jędrzejewski „Jędras”, d-ca plutonu

57. Strz. Tadeusz Kabaciński „Kuba”, pluton „Cedry”

58. Por. Józef Kaczmarek „Rolicz”, pluton „Motyla”

59. Ppor. Paweł Kaden-Bandrowski „Tadeusz”, pluton „Drzewicy”

60. Plut. z cenz. Marian Jakub Kamiński „Pionek”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

61. St. strz. Benedykt Karczewski „Janek”

62. Kpt. Włodzimierz Kisser „Ir”, pluton „Pionka”

63. Strz. Tadeusz Klimaszewski „Góral”, pluton „Drzewicy”

64. Kpr. pchor. Leszek Klimczak „Leoch”, pluton „Cedry”, pluton „Motyla”

65. Kpr. pchor. Zdzisław Klimczak „Zdzich”, pluton „Cedry”, pluton „Motyla”

66. Strz. Antoni Kłopocki „Dąbek”, pluton „Motyla”

67. Strz. Jerzy Kmicik „Jurek”,pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

68. St. strz. Wiesław Knast „Kujawiak”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

69. St. strz. Zbigniew Jan Kobendza „Zawadzki”, pluton „Mieczyki”

70. Strz. Stanisław Adam Kolbuch „Staszek”

71. Strz. Jan Kondratowicz „Węglik”, pluton „Mieczyki”

72. Ppor. Antoni Kończal „Gram”, adiutant d-cy baonu

73. Strz. Zbigniew Kornas „Rembert”, pluton „Mieczyki”

74. Ppor. Andrzej Zygmunt Korsak „Bończa”

75. Strz. Zbigniew Kozłowski „Pogonowski”, pluton „Mieczyki”

76. Strz. Jan Jerzy Koźniewski „Konrad”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

77. Kpr. pchor. Zbigniew Krasucki „Sylwek”, pluton „Cedry”, pluton „Motyla”

78. Strz. Zygmunt Król „Waza”, pluton „Cedry”, pluton „Motyla”

79. Plut. pchor. Jerzy Juliusz Krukowski „Grzegorz”, pluton „Cedry”, pluton „Motyla”

80. Strz. Edward Janusz Krzyżewski „Blacharz”, „Janusz”, pluton „Drzewicy”

81. Kpr. pchor. Mieczysław Kurzyna „Miecz”, pluton „Mieczyki”

82. Tadeusz Kurzyna „Zygmunt”, pluton „Mieczyki”

83. Kpr. Antoni Langner „Douglas”, „Wujek”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

84. Strz. Stanisław Langner „Zawada”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

85. Ppor. Ledóchowski „Lechnowski”, pluton „Mieczyki”, kwatermistrzostwo

86. Strz. Stanisław Lejman „Rycerz”

87. Eugeniusz Lenarczyk „Emilianowicz”

88. Pchor. Jerzy Leszczyński

89. Tadeusz Lewandowski „Błyskawica”

90. Strz. Adam Lis „Lis”

91. Pchor. Stanisław Łempicki

92. Ppor. Zbigniew Marczyk „Marek”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

93. Pchor. Andrzej Maringe „Andrzej”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

94. Kpr. Stefan Marszałek „Wielki”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

95. Kpt. Zygmunt Milewicz „Róg”

96. Kpr. Jerzy Mond „Alina”, pluton „Cedry”, pluton „Motyla”

97. Strz. Sławomir Multański „Sławek”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

98. Por. dr med. Włodzimierz Nakwaski „Wodołaz”, sanitariat

99. Ppor. Arkadiusz Nawrocki „Zygmunt”, pluton „Drzewicy”

100. Strz. Witold Noiński „Witold”

101. Por. Cezary Nowodworski „Głóg”, d-ca plutonu i kompanii

102. Kpr. Czesław Olos „Jastrzębiec”, pluton „Jędrasa”

103. Strz. Stanisław Olos „Gruby”, „Staszek”, pluton „Jędrasa”

104. Strz. Włodzimierz Edward Olszewski „Giert”

105. Pchor. Bolesław Oczechowski „Bolek”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

106. Pchor. Leszek Oczechowski „Dziryt”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

107. Wachm. Jan Oczechowski „Topór”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

108. Sierż. pchor. Stanisław Orlikowski „Bocheński”, pluton „Mieczyki”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

109. Strz. Jan Orszagh „Krajewski”, pluton „Mieczyki”

110. Strz. z cenz. Stanisław Ożóg „Filip”, pluton „Motyla”

111. Strz. Waldemar Zenon Papiński „Pancerz”

112. Kpr. z cenz. Tadeusz Pawelec „Dox”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

113. Ppor. Karol Pawełek „Karol”

114. Sierż. pchor. Wojciech Perzyński „Winnicki”, pluton „Motyla”

115. Kpr. pchor. Kazimierz Mieczysław Perzyński „Kawecki”, pluton „Motyla”

116. Strz. Zdzisław Piasecki „Stawiński”, pluton „Mieczyki”

117. Kpr. pchor. Włodzimierz Pietrzak „Balk”, pluton „Mieczyki”

118. Strz. Tadeusz Pietrzak „Mewa”

119. Strz. Marian Pill „Rębacz”, pluton „Mieczyki”

120. St. strz. Leszek Połotnicki „Chrzanowski”, pluton „Mieczyki”

121. Strz. Krzysztof Pogonowski „Cis”, pluton „Mieczyki”

122. Plut. pchor. Janusz Polkowski „Jastrzębiec”, pluton „Mieczyki”

123. Por. Witold Popławski „Drzewica”, d-ca plutonu

124. Sierż. pchor. Jan Popowski „Podkowa”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

125. Kpr. pchor. Stanisław Potworowski „Potwór”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

126. Strz. Zbigniew Prażko „Zbylut”, pluton „Mieczyki”

127. St. strz. Józef Prokop „Ziuk”

128. Strz. Zdzisław Pyzalski „Łokietek”, pluton „Motyla”

129. Ppor. Robert Jan Rachmielowski „Rob”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

130. Strz. Zdzisław Lein[...] „Rawicz”, „Ramicz” ?

131. Strz. Adam Roman „Adam”, pluton „Motyla”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

132. Kpr. Tadeusz Roman „Kowalski”, pluton „Mieczyki”

133. Strz. Michał Stefan Rothenburg-Rościszewski „Miś”, pluton „Pionka”

134. Kazimierz Róziewicz, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

135. Mjr Tadeusz Maciej Runge „Witold”, d-ca batalionu

136. Strz. Ryszard Rydel „Dick”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

137. Sierż. pchor. Zygmunt Sachanowski „Łoś”

138. Strz. Ireneusz Sagan, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

139. Por. Julian Sawicki „Rafał”, pluton „Motyla”

140. Kpr./plut. pchor. Bronisław Sianoszek „Bronek”

141. Strz. Ryszard Siarek „Romanek”

142. Kpr. pchor. Jan Siemiaszko „Rokita”, „Fajczarz”, rusznikarz

143. Por. Antoni Sławski „Andrzej”

144. Kpr. Tadeusz Sobolewski „Beyzym”

145. Kpr. pchor. Stanisław Sommer „Makina”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

146. Strz. Stefan Sot „Stefan”

147. St. strz. pchor. Tadeusz Stachowiak „Bogdan”, pluton „Cedry”, pluton „Motyla”

148. St. strz. Remigiusz Stańczyk „Zagłoba”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

149. Strz. Zbigniew Stefaniak „Jędrek”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

150. Strz. Henryk Stefański „Ryś”, pluton „Mieczyki”

151. Por. Janusz Ireneusz Stolarski „Mały”, d-ca plutonu i kompanii

152. Strz. Alfred Suck „Teczes”

153. Strz. Jerzy Szafrański „Czapla”, pluton „Mieczyki”

154. Strz. Wiktor Szczepaniak „Gigant”

155. Kpr. Bronisław Szczepański „Bolek”

156. Plut. pchor. Wojciech Szczepański „Marian”

157. Ppor. Sergiusz Szoryn „Bończa”, pluton „Drzewicy”

158. Strz. Kazimierz Szymański „Pegaz”

159. Por. Marek Szymański „Czarny”, d-ca plutonu

160. Lucjan Szynolek

161. Kpt. Zbigniew Ścibor-Rylski „Motyl”, d-ca plutonu, z-ca d-cy baonu, szef sztabu

162. Strz. Maksymilian Ślęzak „Warszawiak II”, „Maks”

163. Strz. Romuald Śreniawa-Szypiowski „Roman”, „Wapniak”, pluton „Mieczyki”

164. Strz. Zbigniew Świderski „Szczygieł”

165. Strz. Leon Tarasiewicz „Sułkowski”, pluton „Mieczyki”

166. St. strz. z cenz. Michał Tomaszewski „Szwagier”, kwatermistrzostwo

167. Ppor. Tadeusz Stanisław Tomaszewski „Wąwóz”

168. Strz. Tadeusz Trzciński „Trzcina”, kwatermistrzostwo, kucharz

169. Plut. Jan Urbas „Bogdan”

170. Ppor. Henryk Walewski „Bronek”, d-ca drużyny, pluton „Motyla”

171. Ryszard Wallich „Rych”, pluton „Motyla”

172. Strz. Andrzej Wegenko „Zapaleniec”, pluton „Mieczyki”

173. Strz. Jan Welt „Ulatowski”, pluton „Mieczyki”

174. Strz. Henryk Wencel „Grójec”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

175. Strz. Marcin Wiecierzyński „Ryś II”, łącznik

176. Kpt. Tomasz Jan Wierzejski „Zgoda”, d-ca kompanii

177. Ppor. Henryk Wilczkowiak „Ret”, d-ca drużyny, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

178. Kpr. pchor. Tadeusz Wolak „Gryf”, pluton „Małego”

179. St. strz. Zbigniew Marek Wolak „Szczupak”

180. Kpr. pchor. Ryszard Woliński „Dąb”, „Rych”, pluton „Cedry”, pluton „Motyla”

181. Strz. Stanisław Wojtasik „Józek”, pluton „Andrzeja”

182. St. strz. Kazimierz Wolski „Kazik”, pluton „Małego”

183. Kpr. pchor. Leszek Jan Wójcicki „Leszek”, „Jeleń”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

184. Strz. Władysław Wróbel „Nosek”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

185. St. strz. Z cenz. Marian Zbigniew Wyszyński „Wyżeł”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

186. Strz. Zygmunt Zabrzeski „Zyg”, pluton „Drzewicy”

187. Ppor. Zenon Ziemba „Stanisław”, pluton „Motyla”

188. Kpt. Zdzisław Zołociński „Piotr”, d-ca plutonu

189. Sierż. pchor. Stanisław Zołociński „Doman”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

190. Strz. Tadeusz Zubel „Orzeł I”

191. Sierż. pchor. Józef Zychowicz „Józek”, d-ca drużyny, pluton „Motyla”

192. Sierż. pchor. Mieczysław Żabicki „Pokrzywa”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

193. Plut. pchor. Edward Żbikowski „Żbik”, „Andrzej”

194. Plut. Jan Żmiejko

195. Strz. Żongołowicz „Olgierd”, pluton „Motyla”

196. Ppor. Jan Lipski „Roman”

197. Feliks Stępniewski „Wujek”

198. Pchor. „Adam”

199. Strz. z cenz. „Adam”

200. Strz. „Bernard”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

201. Strz. „Blondyn”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

202. Dr „Bolek”, sanitariat

203. Kpr. pchor. „Blatkiewicz”

204. Strz. „Bystry”

205. Strz. „Cygan”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

206. Strz. „Czarny”, pluton „Motyla”

207. Kpr. pchor. „Długi”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”), pluton „Piotra” i „Czarnego”

208. „Faterek”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

209. Strz. „Feliks”

210. Strz. „Finek”

211. Strz. „Flap”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

212. Strz. „Flip”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

213. Kpr. „Grom”, pluton „Motyla”

214. Kpr. „Gwóźdź”, pluton „Drzewicy”

215. „Hrabia”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

216. Kpr. „Hun”

217. Strz. „Goliat”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

218. Strz. „Jadzia”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

219. Strz. z cenz. Jakub Czochowski „Jakób” ?, pluton „Niedźwiedzie”

220. Strz. „Janek”

221. Strz. „Jantar”

222. Kpr. pchor. „Janusz”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

223. Strz. „Jastrząb”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

224. Kpr. „Ignac”

225. Strz. „Kanka”, pluton „Drzewicy”

226. Strz. „Kazik”

227. „Kapelusznik”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

228. Strz. „Komar”

229. St. strz. „Konrad”

230. Strz. „Konrad”

231. Plut. „Kosek”

232. Strz. „Lalek”

233. Kpr. „Leon”, pluton „Motyla”

234. Kpr. „Lew”

235. Strz. „Lis”

236. Kpr. pchor. „Lot”

237. Plut. „Lotnik”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

238. Kpr. pchor. Stefan „Łopata”

239. Ppor. „Łoś”, d-ca drużyny, pluton „Motyla”

240. Strz. „Nałęcz”

241. Strz. „Napoleon”

242. Strz. „Mat”, pluton „Motyla”

243. Strz. „Mirek II”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

244. Strz. Edmund Welke „Mułek”, pluton „Motyla”

245. „Marynarz”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

246. St. strz. „Mały”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

247. Strz. „Mucha”

248. Ppor. „Oskar”

249. Strz. „Orzeł”

250. Strz. „Orzeł II”

251. St. strz. „Otwocki”, pluton „Drzewicy”

252. Strz. „Pająk”

253. Kpr. „Pętelka”

254. Strz. „Piotr”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

255. „Robak”

256. „Robot”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

257. Plut. „Rudolf”

258. Strz. „Różycki”

259. Pchor. „Ryszard”, d-ca drużyny łączników

260. Zofia Adamkiewicz-Fiszińska „Zośka”, pluton „Ruskiego”

261. Ppor. Halina Klementyna Andrzejewska „Dalicka”, pluton „Mieczyki”

262. San. Alina Irena Barszczewska „Szpilka”

263. Łączn. Czesława Borkowska „Czecha”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

264. Łączn. Zofia Dąbrowska „Myszka”, „Zośka”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

265. Sanit. Jadwiga Falbowska „Iga”, kompania „Zgody”

266. Sanit. Krystyna Maria Frankowska-Henryś „Krystyna”, pluton „Cedry”

267. Cezaria Iljin-Szymańska „Kaja”

268. Sanit. Wiktoria Bronisława Ilin „Wika”

269. Sanit. Elżbieta Jasińska „Marta”, „Elżbieta”, sanitariat

270. Sanit. Zofia Kamińska „s. Róża”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

271. Sanit. Maria Nowakowska „Mała”

272. Sierż. pchor. Barbara Kolendo-Piasecka „Basia”

273. Sanit. Teresa Kornacka „Żabka”, pluton „Cedry”

274. Sanit. Zofia Kostkowska-Chmielewska „Zofia”, pluton „Mieczyki”

275. Sanit. Violetta Krokowska „Violetta”, pluton „Mieczyki”

276. Sanit. Maria Kruszewska „Maria Rzecka”, pluton „Mieczyki”

277. Łaczn. Wanda Kujawa „Zofia”

278. Łączn. Zdzisława Łempicka „Zdzicha”, pluton „Cedry”

279. Sanit. Wanda Krystyna Mackiewicz „Wanda”, pluton „Mieczyki”

280. Łączn. Halina Matysiak-Grabowska „Zośka”, „Mała Halinka”, szpital św. Jana Bożego, pluton „Jędrasa”

281. Sanit. Krystyna Nowocień „Kalina”, sanitariat

282. Sierż. Zofia Piotrowska „Zofia”, „Brzoza”

283. Sanit. Maria Peczanowska-Koskowska „Marysia”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

284. Strz. Jan Dybicz

285. Barbara Sękowska-Szulczewska „Horpyna”, „Skierka”

286. Łączn. Halina Smoleńska-Polkowska „Hala Olszewska”

287. Sanit. Wacława Słowikowska „Wawa”

288. Sanit. Maria Sztark-Sobieniecka „Zuza”

289. Sanit. Izabela Łucja Wilbik „Iza”, pluton „Mieczyki”

290. Łączn. Anna Wyganowska-Eriksson „Ewa”, „Ania”, kolumna samochodowa

291. Sanit. Teresa Wyleżyńska-Hagmayer „Maja”, szpital Wolski

292. Sanit. Ludwika Wyszomirska-Trzaska „Xenia”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

293. Sanit. Halina Zielińska „Rylska”, punkt sanitarny batalionu

294. Łączn. Helena Ziółek „Helena”

295. Sanit. Irena Żabicka „Puszek”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

296. Łączn. „Zdzisia”, pluton „Motyla”

297. „Kwiatek”

298. „Teresa”

299. „Sawa”, kwatermistrzostwo

300. „Źródełko”

301. Plut. „Szczurek”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

302. Kpr. pchor. Tadeusz „Sewer”, d-ca drużyny, pluton „Motyla”

303. Strz. „Skrzetuski”, pluton „Drzewicy”

304. Strz. „Skóra”, pluton „Motyla”

305. St. strz. „Smok”

306. Strz. „Sowiński”

307. Strz. „Stach”

308. Strz. „Szyszka”, pluton „Motyla”

309. St. strz. „Tyczka”

310. Wachm. „Topór”

311. Plut. „Wiktor”

312. Strz. „Władysław”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

313. St. strz. „Wrona”

314. St. strz. „Wiktor”, kompania „Zgody” (plut. „Głoga” i „Małego”)

315. Kpr. „Wilk”, pluton „Piotra” i „Czarnego”

316. Strz. „Witek”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

317. Strz. „Wiecki”

318. Plut. Stanisław Syga „Wodniak”

319. St. strz. Tadeusz Żurański „Zaporożec”, pluton „Czarnego”

320. Kpr. „Wydra”, pluton „Ruskiego” i „Jędrasa”

321. Strz. „Zenek”, celowniczy lkm, pluton „Piotra” i „Czarnego”

322. Kpr. z cenz. „Zbyszek”

323. Strz. „Żbik”

324. Strz. „Żuk”

325. Kpr. „Nun”

326. St. strz. z cenz. Tadeusz Sikorski „Ryk”

326. Strz. Kazimierz Wrzesiński „Wrzos”

327. St. strz. „Danet”

328. Strz. Adam Gosnykowski „Jaskółka”

329. Kpr. Jerzy Litwińczuk „Jur”

330. Strz. Bronisław Ruchowski „Bratek”

331. Strz. Mirosław Śniegórowski „Hyk”

332. Kpr. Tadeusz Zaborowski „Tadek”

333. Eugeniusz Baranowicz „Kuksza”

334. Maria Kohutiak „Marysia”

335. Por. Stanislaw Lipień „Ryś”, pluton „Motyla”

336. Strz. Jadwiga Stolarska-Lenartowicz „Jaga”

337. Strz. Stanisław Fibich „Wacek”

[Albinos]

Jakiś czas temu pytałem o coś takiego:

I druga rzecz, kto wpadł na pomysł rozrzucenia magazynów (istotnie bardzo rozsądne), oraz ile ich było i gdzie dokładnie?

Chodzi rzecz jasna o magazyny na Starym Mieście, gdzie trzymano zapasy ze Stawek i nie tylko. Wczoraj przeglądając pracę "Wapniaka" z '59 trafiłem na dwa adresy: Podwale 19 i Franciszkańska 12. Oba miały funkcjonować jeszcze około 20 sierpnia.

[Albinos]

Na sam początek jeszcze co nieco o uzbrojeniu "Czaty" na samym początku Powstania:

W międzyczasie, na Karolkowej, pdch. Rokita /Jan Siemaszko/ wyznaczony oficerem broni, organizuje na polecenie por. Drzewicy, na przydzielonym samoch. ciężar. magazyn amunicji wraz z resztką nie wydanej broni. Stan amunicji w magazynie batalionu wynosił w nocy z 1 na 2 sierpnia - 1.200 szt. amunicji pistoletowej i kilkaset sztuk karabinowej. W następnych dniach stan ten wzrósł dzięki zdobyczom i zrzutom alianckim.

Za: R. Śreniawa-Szypiowski, Działania bojowe bat. "Czata 49" w czasie Powstania Warszawskiego, Warszawa 1959, s. 15 [Gabinet Rękopisów BUW, sygn. 2919, k. 84].

Nawet zakładając, że pierwsze zdobycze w broni nie były małe (a mamy chociażby to, co zdobył plut. "Ruskiego", "Motyl" w PMT na Dzielnej czy w końcu "Mały" w nocy z 1/2 sierpnia), to i tak widzimy rzecz, która w innych oddziałach nie miała raczej prawa mieć miejsca - nadwyżkę broni i amunicji.

I kolejna sprawa, tym razem umieszczona w opisie z 3 sierpnia:

Na Karolkowej, pdch. Rokita organizuje na rozkaz por. Drzewicy, ruchomą rusznikarnię. Otrzymuje kilka samochodów ciężarowych - ropniaków, i kilku ludzi: 3 marynarzy z flotylli pińskiej /2 braci/, oraz Popławski - ojciec por. Drzewicy. Razem stan rusznikarni wynosił do 8 osób. Na jednym samochodzie była zainstalowana ślusarnia, na drugim miały być ulokowane maszyny.

Za: tamże, s. 18 [k. 87].

Rusznikarnia też nie była czymś powszechnie spotykanym w innych oddziałach, a przynajmniej ja nie miałem okazji natykać się specjalnie często na opisy tychże czytając o innych jednostkach.

I jeszcze kilka zdjęć wzmiankowanej rusznikarni:

http://old.1944.pl/album1944/displayimage.php?album=5&pos=31

http://old.1944.pl/album1944/displayimage.php?album=5&pos=33

http://old.1944.pl/album1944/displayimage.php?album=5&pos=35

[Pluton Sad]

Witam.

Zofia Kamińska poz. 270 i Zofia Rościszewska poz. 284 to ta sama osoba. Z domu Rościszewska, po mężu Kamińska (Pionek?)

Pozdrawiam

[Albinos]

No tego nie wiedziałem, dziękuję za uzupełnienie

[Pluton Sad]

Trochę danych z moich notatek (głównie z WIEPW oraz z rozkazów o odznaczeniach i awansach Grupy "Północ").

Najpierw parę sprostowań (mam nadzieję):

ppor. Grabowski - Jan Ciecierski a nie odwrotnie

strz. Satch to chyba literówka - Stach

poz. 244 strz. Mułek - Edmund Welke

poz. 190+249 może to jeden i ten sam strz. Orzeł - Tadeusz Zubel

poz. 20 Andrzej ale i inne pseuda: Pagórek, Jur, Jerzy (może się zrobić czterech)

poz. 62 kpr. Ir - Włodzimierz Kisser - z plutonu (drużyny) Pionka

poz 133 Michał Stefan Rothenburg-Rościszewski - może także od Pionka?

Oraz nowi do apelu:

kpr. Nun - NN

st.strz. z cenz. Ryk - Tadeusz Sikorski

strz. Wrzos - Kazimierz Wrzesiński

strz. Alan - Sebastian Cardowski(Gordowski)

st.strz. Danet - NN

strz. Jaskółka - Adam Gosnykowski

strz. Sikora - Henryk Halicki

kpr. Jur - Jerzy Litwińczuk - może od Pionka?

strz. Bratek - Bronisław Ruchowski

kpr. Wodniak - Stanisław Syga

strz. Hyk - Mirosław Śniegórowski

kpr. Tadek - Tadeusz Zaborowski

st.strz. pchor. Zaporozec - Tadeusz Żurański- od Czarnego

strz. Stefan - stefan Szot

plut. Bogdan - Jan Urbas

... Kuksza - Eugeniusz Baranowicz

strz. Patek - Tadeusz Dąbrowski

Marysia - Maria Kohutiak

por. Ryś - Stanislaw Lipień - od Motyla

sanit. Mała - Maria Nowakowska-Koczwarska

A co z listą plutonu policyjnego Pionka z "Przeciw konfidentom i czołgom"?. Po za wymienionymi wyżej oraz Różą i Pionkiem pasuje co najmniej kilka pseudonimów i ich stopni wojskowych:

Miś

Żbik

Dąb

Pozdrawiam