Struktura organizacyjna armii Jan Sobieskiego - 1683

[Jerzmanowski]

Mam kilka pytań dotyczących organizacji armii polskiej w roku 1683 (odsieczy wiedeńskiej).

1. czy oddziały (chorągwie, regimenty) były zorganizowane w jakieś wyższe jednostki taktyczne? Brygady? Korpusy?

2. Czy istniał sztab armii? Jeśli tak, to kto pełnił funkcje szefa sztabu?

3. Kto dowodził artyleria polska?

4. Z ilu armat i jakiego kalibru składała się artyleria polska w 1683?

pzdr

Jerz

//Vissegerd: Proszę zaczynać zdania z dużej litery. Nie wstawiamy spacji pomiędzy pytajnik a ostatni wyraz. Jeśli to technicznie możliwe, to proszę pamiętać o polskich znakach diakrytycznych.

[Kadrinazi]

1. Piechota podzielona była na brygady (kilka małych regimentow w każdej), jazda narodowa tworzyła pułki (największy był pułk krolewski -10 chorągwi husarii i 10 chorągwi pancernych), dragonia działała w samodzielnych regimentach. W toku bitwy armia była podzielona na skrzydła dowodzone przez hetmanow i centrum dowodzone przez krola.

2. O tyle o ile była to grupa ludzi przy krolu, ale nie ma tam funkcji szefa sztabu (nie te czasy...)

3. Generał artylerii koronnej Marcin Kątski

4. 28 dział, głownei 2-3-4-funtowe regimentowki, kilka 6-funtowek, jednak relacja wspomina też 12-funtowki.

[Jerzmanowski]

Dzieki za odpowiedz.

Piszesz ze kawaleria narodowa tworzyla pulki. Tu mam klopot bo na wikipedii w temacie dotyczacym wojsk polskich w 1683 zupelnie nie ma ich. Sa tylko choragwie.

Tu jest link: http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojsko_I_Rzec...Wiedniem_(1683)

Piszesz "jazda narodowa" - co to znaczy ? Czy tylko chodzi o jazde ciezka i husarie ?

A jazda lekka nie zalicza sie do narodowej ? Sporo jej bylo wg. tego artykulu w wikipedii.

Jesli bylo tak jak piszesz to pulk dragonski byl maciupenki (200-400 ludzi) w porownaniu do pulku tzw. jazdy narodowej (10+10=20 choragwi x srednio 150 ludzi = 3.000 !!!).

Dzieki za info o artylerii.

[Kadrinazi]

Kawaleria narodowa to husaria, pancerni i jazda lekka. Co rozumiesz pod pojęciem jazda ciężka? Przecież za taką robiła husaria. Były jeszcze trzy jednostki arkebuzerii, ale to drobnica

Jazda lekka mogła częściowo wchodzić w skład pułkow, a częsciowo działać samodzielna, dokładna struktura pułkow w tej bitwie nie jest znana.

Regimenty (a nie pułki) dragońskie miały w tej kampanii od 185 do 600 porcji (a nie ludzi!), tak samo chorągwie jazdy mają wartości w koniach a nie ludziach (to rożnica biorąc pod uwage ślepe porcje).

Nie utożsamiaj w armii RON regimentu z pułkiem. Regimenty były tylko w autoramencie cudzoziemskim, pułki zaś to ad hoc formacje jazdy narodowej.

Edytowane 4 Styczeń 2009 przez Kadrinazi

[Jerzmanowski]

"Co rozumiesz pod pojęciem jazda ciężka?"

no ci pancerni (a propo, jak to na angielski przetlumaczyc

Panzer Cavalry ? Heavy Cavalry ?)

"dokładna struktura pułkow w tej bitwie nie jest znana."

ciekawa sprawa

"Nie utożsamiaj w armii RON regimentu z pułkiem"

myslalem ze to jedno i to samo

[Kadrinazi]

Pancerni to jazda średnia (Medium Cavalry - nazwy jako takiej nie powinno się tłumaczyć, w angielskich materiałach funkcjonuje już 'Pancerni cavalry') - kolczugi, kałkany - żadną miarą nie jest jazdą ciężka. Ba, nawet husaria jeżeli ją porownać z kirasjerami z pierwszej połowy XVII wieku jest jazdą średnią

Co do podziału jazdy na pułki - rzadko przetrwały dokładne spisy pułkow z XVII wieku, poza tym ich struktura była płynna i chorągwie często zmieniały przynależność.

W RON regiment to tylko autorament cudzoziemski - rajtaria, dragonia i piechota cudzoziemska. Chorągwie jazdy narodowej łączono w pułki - formacje prowizoryczne.

[Pancerny]

z ilu armat i jakiego kalibru skladala sie artyleria polska w 1683 ?

Chodź to różnie bywało( kiedyś tę rolę powierzano piechocie wybranieckiej), ale był jeszcze taki niepisany zwyczaj, że generał artylerii, był szefem regimentu piechoty, który służył jako pomoc i ochrona artylerii.

[Kadrinazi]

Regiment pieszy szefostwa generała Kątskiego (pod obersztem Henrykiem Henrykowskim) brał udział w wyprawie - w czasie marszu osłaniał działa, w toku bitwy walczył na lewym skrzydle w brygadzie J. Butlera.

W toku samej bitwy artylerię ubezpieczała freikompania dragońska Kątskiego (90 porcji).

BTW - może tak temat przerzucimy do RON?

Edytowane 4 Styczeń 2009 przez Kadrinazi

[Kadrinazi]

Tu mam klopot bo na wikipedii w temacie dotyczacym wojsk polskich w 1683 zupelnie nie ma ich. Sa tylko choragwie.

Tu jest link: http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojsko_I_Rzec...Wiedniem_(1683)

List na Wiki jest niepełna - nie ma tam wszystkich chorągwi wystawionych w 1683 roku, poza tym nie zaznaczono, ktore poszły do Austrii a ktore zostały w Koronie.

[Pancerny]

Jan Wimmer w "Odsiecz wiedeńska 1683 roku", wyszczególnia wszystkie jednostki z formowane na wyprawę( ilościowo dany rodzaj broni, nie wyszczególnia pojedynczych oddziałów), potem opisuje, które poszły pod Wiedeń, a które zostały w kraju.

[Kadrinazi]

Oj wyszczegolnia wszystkie pojedyncze oddziały, tak stan etatowy jak i stan w momencie zebrania wojsk pod Krakowem. A co ciekawe to właśnie ta praca prof. Wimmera jest wymieniona jako bibliografia spisu na Wiki - komuś nie do końca chciało się pisać?

Edytowane 6 Styczeń 2009 przez Kadrinazi

[Pancerny]

To chyba mówimy o dwóch różnych książkach, tego samego autora... .

[Kadrinazi]

Ja mowię o pracy Wimmera z 1983 roku, jest też praca z 1957 roku, ta jest mniej dokładna.

[mariuszdragula]

Poszerzając trochę temat można by tu wspomnieć o dywersji, o jaką zatroszczył się Sobieski tuż przed wyprawą.

Wyznaczył on Stefana Kunickiego na kozackiego hetmana i pod jego wodzą wypuścił zagon w tatarskie ziemie.

Orda stała pod Wiedniem, więc kozacy urządzali prawdziwą rzeź na tatarskich cywilach i co jakiś czas znosili z pola mniejsze watahy ordyńców. Uwalniając jasyr i przyjmując w swe szeregi ochotników jego siła szybko rosła, że "już tam chodził sobie marsem, nikogo się nie obawiając".

Niebawem z Węgier powrócił chan z ocalałą ordą, z zamiarem odsieczy. Kunicki przyjął bitwę pod Kilią "zbił, zniósł i zdobycz co mieli, otrzymał i wrócił się szczęśliwie za granicę".

Zagon ten można śmiało uznać za nierozerwalną część kampani z 1683r., dywersja jest jednym z elementów struktury zbrojnego wystąpienia.

Pracę na ten temat napisał Marek Wagner, "Stefan Kunicki-nieznany hetman kozacki na prawobrzeżu w latach 1683-84"

[Kadrinazi]

Kunicki przyjął bitwę pod Kilią "zbił, zniósł i zdobycz co mieli, otrzymał i wrócił się szczęśliwie za granicę".

Zagon ten można śmiało uznać za nierozerwalną część kampani z 1683r., dywersja jest jednym z elementów struktury zbrojnego wystąpienia.

Prof. Wimmer umiejscawia bitwę pod Kickaniami (5 grudnia) - rozbito tam siły tatarskie Jala paszy, w bitwie zginął Ali Gerej, wodz ordy budziackiej.

Wyprawa Kunickiego faktycznie zasłynęła masakrami osad tatarskich - ze szczegolnym okruciestwem traktowano Lipkow.

Zapomniałeś jednak napisać o smutnym epilogu - w bitwie pod Tobakiem (30 grudnia) kozacko-mołdawska armia Kunickiego została pokonana przez tatarsko-tureckie siły Hadży Gereja, sam Kunicki z kawalerię uciekł z pola bitwy, zostawiając osamotniony tabor.

Samego Kunickiego spotkał smutny los - w marcu 1684 roku został zamordowany przez swych Kozakow, ktorzy wybrali na jego miejsce Andrzeja Mohyłę (to on wyprowadził resztki armii spod Tobaku).