Wojsko miasta Gdańska w wojnie 1626-29

[Kadrinazi]

Szukam informacji dotyczących organizacji i ilości sił wojskowych wystawionych przez Gdańsk do walki ze Szwedami w toku wojny 1626-29. Mam bardzo ogolne dane (często sprzeczne) z ktorych ciężko wywnioskować czy dany oddział był najemny czy złożony z milicji miejskiej.

Byłbym wdzięczny za wszelką pomoc.

[Pancerny]

Proszę o przeniesienie tematu do RON -u.

[Kadrinazi]

No dobrze, trzeba by coś zacząć pisać w tym temacie jak już zacząłem. Gdańsk miał jakoby wystawić ok. 10 000 ludzi w toku kampanii 1626-29. Napisałem jakoby, gdyż aż 5000 z nich miało być niemieckimi najemnikami. Wydaje się to o tyle mało prawdopodobne, że rynek najemnikow niemieckich był w tym okresie bardzo wąski - zaciągi Tilly'ego, Wallensteina, Mansfelda czy Chrystiana IV sprawiły, że inne kraje miały poważne problemy z zaciągami (vide akcja Streiffa i Taufella w 1627 roku). Wiadomo że Gdańsk miał pieniądze, ale ściągnięcie 5000 najemnikow w tak krotkim czasie wydaje się mało prawdopodobne.

Oddziały z Gdańska brały udział w oblężeniu Pucka i broniły przeprawy pod Kiezmarkiem (w maju 1627 roku z sukcesem, w lipcu/sierpniu już z o wiele gorszym skutkiem).

Problem sprawia zawsze stwierdzenie, czy gdańscy żołnierze to najemnicy czy milicja miejska. Na przykład szwedzki opis potyczki z Gdańszczanami ze stycznia 1629 roku podaje siły miejskie na:

- 80 kawalerzystow z miejskiej kompanii (milicja?)

- 250-300 kawalerzystow z kompanii ppłk. Behma (najemnicy?)

- 500 muszkieterow z 'kompanii miejskich' (milicja?)

[mariuszdragula]

ale ściągnięcie 5000 najemnikow w tak krotkim czasie wydaje się mało prawdopodobne.

Trochę nie mój temat, ale być może ci niemieccy najemnicy to po prostu mieszkańcy Gdańska.

[Kadrinazi]

Co w sumie czyniłoby z nich milicję miejską a nie typowych najemnikow. Na pewno Gdańsk miał na swojej służbie najemnikow (np. po kapitulacji Pucka przejęto nieco ex-szwedzkich 'varvade'), tylko pytanie w jakiej proporcjo do milicji miejskiej?

W szwedzkich źrodłach czasami myli się wojska gdańskie z zaciężnikami polskimi. Np. Oxenstierna pisząc w liście do Gustawa II Adolfa o walkach pod Kiezmarkiem wspomniał że atak na obsadzoną przez Gdańszczan redutę miał na celu 'zniszczenie najlepszej piechoty przeciwnika'. Tyle tylko że 1200 piechoty gdańskiej (milicja?) pod Lisemanem dało dyla 15 lipca zostawiając 400 piechoty zaciężniej (koronnej) pod Arturem Astonem i Fryderykiem Denhofem, by sama walczyła ze Szwedami. Finał walki był łatwy do przewidzenia - siły koronne skapitulowały.

[mariuszdragula]

dało dyla 15 lipca zostawiając 400 piechoty zaciężniej

oraz 12 dział, amunicję i żywność.

Można jeszcze wspomnieć w tym temacie, że w 1627r pod Puckiem w sukurs wojsk koronnym przyszli gdańszczanie z ciężką artylerią. Od strony zatoki ostrzeliwało miasto sześć polskich okrętów.

Jeśli chodzi o tą niemiecką piechotę to natknąłem się tylko na zdawkową informację, iż gdańszczanie dysponowali 5 tysiącami zaciężnej piechoty niemieckiej obsadzając nimi wszystkie przeprawy na Wiśle.

[Kadrinazi]

Jeśli chodzi o tą niemiecką piechotę to natknąłem się tylko na zdawkową informację, iż gdańszczanie dysponowali 5 tysiącami zaciężnej piechoty niemieckiej obsadzając nimi wszystkie przeprawy na Wiśle.

To też znalazłem, z tym że te 5000 to rownie dobrze mogła być milicja miejska. Długotrwałe utrzymywanie tak poważnych sił najemnych mogłoby bardzo szybko nadszarpnąć możliwościami finansowymi miasta.

[Kadrinazi]

Jerzy Teodorczyk w 'Wyprawie szwedzkiej z Meklemburgii...' podał nieco ciekawych informacji o armii gdańskiej, głownie za XIX-wieczną pracą Gustava Kohlera. Liczba najemników miała faktycznie sięgnąć ok. 5000, do tego ok. 6000 milicji miejskiej, z której jednak służbę jednorazowo pełniło 1500 milicjantów, użytych jako wartownicy na murach miejskich. D-ca sił gdańskich (niestety znany nam z blamażu pod Kiezmarkiem) to holenderski płk. Liesemann (Liseman), oficer z niezłym stażem z armii ks. Maurycego z Nassau.

Brakuje jednak dokładniejszych danych o owych zaciągach. Pierwsze duże zaciągi Gdańsk poczynił już w kwietniu 1624 roku - 2000 żołnierzy. W maju i czerwcu 1625 roku miano zaciągnąć jeszcze 1000 żołnierzy. Werbunek z 1626 roku (na Śląsku i Brandenburgii) przyniósł zaledwie 105 żołnierzy.