Służba wojskowa w późnym cesarstwie

[fl0dA]

Jako że to mój pierwszy post to witam wszystkich użytkowników

Mam taką prośbę do was jako do ekspertów;) , otóż potrzebuję bibliografii (źródła, opracowania etc.) dot. Służby Wojskowej w późnym Cesarstwie Rzymskim, mianowicie chodzi mi o to by spróbować przedstawić życie pojedynczego żołnierza rzymskiego od ok 300 roku p.C , potrzebne mi to jest do mojej pracy proseminaryjnej.

Z góry dzięki za pomoc

PS. Posiadam już książkę "Upadek Cesarstwa Rzymskiego" P. Heathera

[jachu]

Spojrzałem na półkę z książkami i odnalazłem tylko jedną pozycję poświęconą jakimkolwiek przejawom wojskowości związanej z okresem późnego cesarstwa rzymskiego. Nic w tym w sumie dziwnego, gdyż mnie osobiście najbardziej "kręci" okres ostatnich 100 lat republiki i ewentualnie wczesnego cesarstwa. Taką więc literaturę kupuję i czytam...

Spróbuj przejrzeć pozycję wydawnictwa Bellona z serii HISTORYCZNE BITWY, autor: Daniel Gazda, Adrianopol 378. Rzeka Frigidus 394. Nie wiem tylko czy znajdziesz tam interesujące cię zagadnienia. Ale spróbuj, może akurat Przykro mi też bardzo, że nie mogę ci bardziej pomóc.

[Antek Antonius]

fl0dA,

Hmm trudno jest znaleźć na polskim rynku dużo dobrych pozycji na ww. temat. Generalnie możesz mieć do czynienia raczej z ogólnymi opracowaniami o cesarstwie niż czymś konkretnym na temat armii. Z podanych wyżej pozycji:

Co do Heathera to znakomita praca, aczkolwiek o armii nie znajdziesz tam wielu informacji (z tego co pamiętam pisze trochę o logistyce, wyżywieniu i liczbie wojsk w armii imperium).

"Kontrpropozycją" dla książki jachu może być "Adrianopol" Tomasza Szeląga wydany przez infort (pozwolę sobie nie zamieszczać pełnych danych bibliograficznych bo to ułatwi mi pisanie). Jest to moim zdaniem praca solidniejsza niż ta autorstwa Gazdy. Jest też rozdział o wojsku. Ww. autor napisał też "Kampanię Galijską Juliana Apostaty", a Gazda "Pola Katalaunijskie 451".

Sięgnij też koniecznie do źródeł. Nie wyobrażam sobie pisania o armii późnego antyku bez korzystania z pracy Ammiana Marcellina "Dzieje rzymskie". Z późnego antyku pochodzi tez traktat o szkoleniu i taktyce Wegecjusza "Zarys wojskowości." Znajdziesz go w którymś z Meandrów (chyba nr 28-29, lata 73-74). Do tej stawki można dorzucić jeszcze np. Żywoty Cezarów od Hadriana do Numeriana, Zosimosa lub Prokopiusza z Cezarei (chociaż to już Belizariusz).

Twarde prace naukowe, które mogą okazać się przydatne to:

Wilczyński M., Germanie w służbie zachodniorzymskiej w V w. n. e

Pawlak M., Aecjusz i barbarzyńcy

Barbarzyńcy u bram Imperium, pod redakcją S. Turleja.

Typowo o wojskowości piszą np.:

Dupuy R. E., Dupuy T. N., Historia Wojskowości. Starożytność-średniowiecze,

Warry J., Armie Świata Antycznego,

Dąbrowa E., Rozwój i organizacja armii rzymskiej: do początku III w. n.e.

O zwyczajach wojsk zgermanizowanych wojsk rzymskich można skrobnąć parę słów np. na podstawie:

Wolfram H., Germanie,

Tacyt, Germania

Jeśli zaś znasz język angielski lub niemiecki to mogę polecić jeszcze coś, w którymś z nich. Jednak cudów nie oczekuj bo późny antyk nie jest moją najmocniejszą stroną.

Pozdrawiam!

[fl0dA]

Dziekuje panowie za pomoc, znam angielski i z angielskich pozycji mam:

"The Roman Army from Hadrian to Constantine" Osprey

"The Complete Roman Army" Adrian Goldsworthy

jednak ta druga jest stosunkowo droga bo kosztuje koło 100PLN i zastanawiam się nad jej zakupem, gdyż w mojej bibliotece na uni jej oczywiście nie znajdę ;/

a czy Wolfram H to nie przypadkiem "Historia Gotów" ?? a nie "Germanie"?

bo tylko taką znalazłem.

[Hans Kloss]

Goraco polecam ksiazke w jezyku angielskim:

Pat Southern/Karen Ramsey Dixon "Late Roman Army"

[Antek Antonius]

Dziekuje panowie za pomoc, znam angielski i z angielskich pozycji mam:

"The Roman Army from Hadrian to Constantine" Osprey

"The Complete Roman Army" Adrian Goldsworthy

jednak ta druga jest stosunkowo droga bo kosztuje koło 100PLN i zastanawiam się nad jej zakupem, gdyż w mojej bibliotece na uni jej oczywiście nie znajdę ;/

a czy Wolfram H to nie przypadkiem "Historia Gotów" ?? a nie "Germanie"?

bo tylko taką znalazłem.

Hmmm obie książki, o których mówisz posiadam. Co do "The Complete..." to z tego co pamiętam, jest tam jedynie kilkanaście stron na temat wojskowości. Goldsworthy napisał też "Roman Warfare" to książka bardzo przypominająca w treści "The Complete..." ale nieco tańsza. Nie jestem w stanie powiedzieć ci teraz czy i ile pisał w niej o późnym antyku. Mam ją jednak w domu, więc mogę sprawdzić w weekend. W Polsce dostępna jest też inna pozycja Adriana: Goldsworthy A., W imię Rzymu. Znajdziesz tam rozdział o Julianie Apostacie. Co do Wolframa, to jest tak jak napisałem. Germanie to takie maleństwo, wydane przez krakowski Universitas. Kiedyś ta książeczka kosztowała chyba 5 zł, teraz w internecie znajdziesz ją w drugim obiegu średnio za 50 :] nakład się wyczerpał. Zaś z Ospreyów o wojskowości znajdziesz jeszcze informacje np w :

MacDowall S., Late Roman Infantyryman 236-565 AD, London 1995.

MacDowall S., Late Roman Cavlryman AD 236-565, Oxford 2002.

Ogólne opracowania angielskie dotyczące późnego antyku to np.:

Jones A.H.M., The late Roman empire 284-602, Oxford 1964.

Burns T. S., Barbarians within the gates of Rome, Indiana 1994. (pisze trochę o organizacji obrony limesowej)

Swojego czasu czytałem też Gibbona (zarówno Jones jak i Gibbon powinni być w bibliotece większości uniwersytetów) "Decline of the Roman Empire" katowałem się przez chwilę jakiś czas temu, i jeśli dobrze pamiętam to jest tam trochę o armii, już w I rozdziale pisze chyba o tej z czasów pryncypatu. Niemniej pracy Gibbona bliżej do "źródła" niż opracowania.

PS: Tak sobie jeszcze przypomniałem. Nie żebym chciał robić jakąś reklamę, ale Wanax sprzedaje na swojej stronie od jakiegoś czasu "Studia Historyczno-Wojskowe" znajdziesz tam artykuł o konnicy rzymskiej w dziele Wegecjusza, oraz "Nowego Filomatę" w jednym z numerów jest art. o sztuce oblężniczej w dziele Ammianusa Marcellinusa.

To tyle, trochę chaotycznie ale pisałem co mi do głowy przyszło.

Daniel

[cosiek]

A Renatus Flavius i jego dzieło "O Sztuce Wojskowej"?

Sławne dzieło rzymskiego wojskowego, które opisuje wojskowość Rzymu.

http://www.romanum.historicus.pl/art/Renat...20Wojskowej.pdf

Też najdziesz wiele przydatnych informacji.

[Antek Antonius]

Raczej Flawiusz Renatus z Wegecjusz pomiędzy tymi dwoma... Pisałem o nim już na początku. Odradzam jednak wersję do, której zamieściłeś link. Nie wiem z jakiej innej wersji jest to przekład, ale różni się od przekładu z łaciny. To chyba jakiś przekład, przekładu. Nawet tytuł jakiś nie teges. "Epitomia rei militaris" raczej nie oznacza "O sztuce wojskowej".

Pozdrawiam!

[fl0dA]

Naprawdę wielkie dzięki Panowie, nie spodziewałem się aż takiego odzewu, niektóre pozycje już wypożyczyłem inne kupiłem, a kilka trudniejszych namierzam

[Corbulo]

Epitoma rei militaris A.Komornicka przetłumaczyła jako "Zarys wojskowości". Jej przekład Wegecjusza został zamieszczony w czasopiśmie Meander (28/1974, 29/1974).