Nastroje Powstańców w trakcie Powstania

[Albinos]

Dzionga i Andrea$ poruszyli w temacie o artykule L. Millera nt. Powstania, bardzo ciekawy problem nastrojów wśród Powstańców. Te rzecz oczywista zmieniały się. Jak kształtowały się przed rozpoczęciem walk, jak tuż po ich wybuchu? Kiedy zmieniały się najbardziej? Jakie były w momencie podpisania aktu kapitulacji?

[dzionga]

Jak kształtowały się przed rozpoczęciem walk

Tu bym powiedziała, że to była euforia- nareszcie otwarta walka z Niemcami, chociaż podejrzewam, że u Tych bardziej przyszłościowych to nie była taka pełna radość.

Kiedy zmieniały się najbardziej?

Pewnie wtedy jak ginęli koledzy, dowódcy, musieli patrzeć na cierpienia cywilów, dowiadywali się o śmierci najbliższych, moż także, gdy cywile wyrzucali im, że to przez nich tak cierpią, jak się jakaś akcja nie udawała.

Jakie były w momencie podpisania aktu kapitulacji?

No i tutaj to pewnie były skrajności- ulga, radość może nie w takim stopniu, ale zapewne rozpacz, że to poświęcenie, ogromne poświęcenie kończy się kapitulacją, słyszałam o przypadkach płaczących powstańców, rozżalenie, a może również złość, że wszystko na marne.

[Don Pedrosso]

jak tuż po ich wybuchu?

Radość, ogromna radość.

Kiedy zmieniały się najbardziej?

Trudno się nie zgodzić z Dziongą, śmierć kolegów, najbliższych, czy też niewinnych ludzi potrafi uderzyć najbardziej. Opuszcenie Starego Miasta- rozpacz, żal. Desant na Czerniakowie- nadzieja na lepsze.

Jakie były w momencie podpisania aktu kapitulacji?

Złość, radość, niedosyt, istna mieszanka wszystkich uczuć.

[Albinos]

Desant na Czerniakowie- nadzieja na lepsze.

Szczególnie dowództwu udzielił się entuzjazm związany z lądowaniem berlingowców... Kompletnie nie jestem w stanie zrozumieć reakcji KG AK na to wydarzenie.

Tak się ostatnio zastanawiałem nad tym, czy oficerowie KG, a przynajmniej część z nich, nie reagowali zbyt optymistycznie podczas Powstania?

[Don Pedrosso]

Tak się ostatnio zastanawiałem nad tym, czy oficerowie KG, a przynajmniej część z nich, nie reagowali zbyt optymistycznie podczas Powstania?

Zbyt optymistyczni to oni byli wydając sam rozkaz o powstaniu.

[Albinos]

To jeszcze od biedy jestem w stanie zrozumieć, ale rozkazy "Bora" i "Montera" z bodajże 20 września, to dla mnie coś absolutnie niezrozumiałego.

Oto co pisał w swoich wspomnieniach Eugeniusz Tyrajski "Sęk" z "Baszty":

Nareszcie powstanie.

Po blisko dwuletnim udziale w wykonywanych skrycie akcjach małego sabotażu w hufcu Mokotów Górny Szarych Szeregów i półtorarocznym intensywnym szkoleniu w kompanii najpierw "Howerla", a później K-2 batalionu "Karpaty" pułku "Baszta" Armii Krajowej przystępujemy do otwartej walki.

A to Wiesław Cieślak "Wacek" kompania B-2 z "Baszty":

W przedostatnim dniu rozejmu zostaliśmy odkomenderowani do ewakuacji rannych. Wynosiliśmy ich bądź odprowadzaliśmy do szpitala przez barykadę na ulicy Śniadeckich. Szpital znajdował się po stronie niemieckiej. Były to bardzo przykre chwile. Byliśmy jeszcze pod bronią. Przekraczając barykadę z rannymi, patrzyliśmy prosto w oczy Niemcom. Zdawaliśmy sobie sprawę, że jutro będziemy bezbronni i na ich łasce.

Cyt. za: Warszawskie Termopile 1944: Wspomnienia Powstańców, Heroizm Ludzi i Miasta, Warszawa 2004, pod red. Troński B.

[dzionga]

Warto jeszcze poruszyć wątek nastrojów wiele lat po Powstaniu (czyli teraz;)). Niektórzy z nich uważają, że to były najpiękniejsze przeżycia w ich życiu (reportaż widziałam w sierpniu).

[Albinos]

Przez przypadek natrafiłem dzisiaj na pewną ciekawą wzmiankę, w meldunku Grupy Bojowej "Rohr" z dnia 8 września '44. Odnosi się ona właśnie do nastrojów wśród Powstańców:

AK planuje zamach na Komorowskiego, ponieważ ponoć przeciwdziała [on] przysłaniu przez Rosję pomocy.

Za: Powstanie Warszawskie w dokumentach z archiwów służb specjalnych, pod red. Mierecki P., Christoforow W., Warszawa-Moskwa 2007., s. 159.

I teraz pojawia się pytanie, czy rzeczywiście takie nastroje pojawiały się wśród Powstańców, a co więcej, czy rzeczywiście planowano zamach na "Bora", czy też jest to wymysł Niemców?

[dzionga]

I teraz pojawia się pytanie, czy rzeczywiście takie nastroje pojawiały się wśród Powstańców, a co więcej, czy rzeczywiście planowano zamach na "Bora", czy też jest to wymysł Niemców?

Jakoś nie chce mi się w to wierzyć...

[Albinos]

Jakoś nie chce mi się w to wierzyć...

Jeśli mam być szczery, to mi podobnie nie bardzo chce się w to wierzyć. Z drugiej strony jest pytanie, jaki interes mieliby Niemcy w umieszczaniu takiej informacji w swoim meldunku, czyli czymś co szło tylko i wyłącznie do wiedzy ich zwierzchników, gdyby to była informacja kompletnie zmyślona? Jakieś podstawy więc musieli mieć. Tylko czy to było coś solidnego, czy też nadinterpretacja faktów?

[Wolf]

Jeśli mam być szczery, to mi podobnie nie bardzo chce się w to wierzyć. Z drugiej strony jest pytanie, jaki interes mieliby Niemcy w umieszczaniu takiej informacji w swoim meldunku, czyli czymś co szło tylko i wyłącznie do wiedzy ich zwierzchników, gdyby to była informacja kompletnie zmyślona? Jakieś podstawy więc musieli mieć. Tylko czy to było coś solidnego, czy też nadinterpretacja faktów?

Niemcy starali się przekazywać co wiedzieli ale nie fałszować raporty.

We wrześniu 1944 w drugim miesiącu powstania po upadku Woli,Ochoty i Starówki oraz Powiśla ?Owszem wśród części oficerów mogły takie nastroje być.Przeciez w minionym okresie(tzn latach 60 i 70)niektórzy autorzy np Załuski podawali że wśród części oficerów AK powstał plan(nigdy nie zrealizowany)obalenia/odsunięcia "Bora" wezwania na pomoc Żymierskiego i uznania PKWN.Komorowski miał byc internowany.Wiele do myślenia daje też odezwa oficerów AL,KB ,PAL ale i NSZ(!)z owego okresu-wzywająca do wezwania na pomoc wojsk radzieckich.

Mogło to być echo(raport niemiecki)rzeczywistych nastrojów wśród czesci powstańców i kadry.Przeciez pod koniec września tak zdyscyplinowani i wysokiej rangi dowódcy "Monter" wraz z szefem sztabu "Weberem" oraz zastepcą "Wachnowskim" planowali de facto niesubordynację wobec poleceń KG choc nie było mowy o internowaniu KG.

Edytowane 25 Grudzień 2008 przez Wolf