Zdrowie psychiczne żołnierzy francuskich oraz wojsk koalicji

[Estera]

Jak w dobie wojen napoleońskich wyglądało zdrowie psychiczne żołnierzy zarówno francuskich, jak i wojsk koalicji? Zapraszam do dyskusji.

[bavarsky]

Traumatyczne przeżycia, były niestety dla zwykłego żołnierza codziennością. Urwane kończyny, śmierć bliskich przyjaciół, czy wreszcie przegrana w danej bitwie, potyczce etc. powodowało przygnębienie, odrętwienie na ludzkie cierpienie i krzywdy.

Każda wojna determinuje bardzo wiele różnych zachowań, a w Wojnach Napoleońskich zauważamy preludium do wojny totalnej, tej znanej z pod Verdun czy Sommy, lub wielu bitew i kampanii II wojny św.

Głównym środkiem poprawiającym morale zwykłych żołnierzy poza zwycięstwem w bitwie czy kampanii , było budowanie esprit de corps (czyli ducha koleżeństwa/przyjaźni) w oddziale. Przy czym zaznaczam tutaj, że w zbiorowości takiej jak pułk, gdzie służyło i parę tysięcy żołnierzy, tą wzajemną przyjazną sobie atmosferę, żołnierze budowali w oddziale nie większym jak drużyna/pluton/kompania, gdzie wszyscy się znali i rozumieli, a na wyższych szczeblach jak batalion/pułk rolę łącznika „naszych” spełniali oficerowie tegoż pułku.

Do tego ważną kwestią podnoszącą morale a zatem poprawienie zdrowia psychicznego żołnierzy, było przyznawanie odznaczeń za osiągnięcia w boju, czy celebrowanie świąt pułku.

Podam przykład:

84 pułk liniowy z dywizji jenerała Broussiera w kampanii 1809 roku wstąpił do panteonu najlepszych jednostek Armii Francuskiej.

Dwa bataliony tegoż pułku zostały pozostawione do obrony Grazu, Austriacy napierali na tą małą jednostkę w sile około 10 tysięcznego korpusu jenerała Gyulaya von Maros-Nemetha und Rudaska.

Te dwa bataliony wytrzymały napór przez 14 godzin, bijąc się heroicznie, biorąc około 500 jeńców, jak i 2 sztandary wroga!!!

Z nadejściem posiłków Francuskich, Austriacy zostali odparci.

W nagrodę Cesarz Napoleon nadał pułkowi dewizę „Un contre dix” (jeden przeciw wszystkim, a w wolnym tłumaczeniu jeden przeciw dziesięciu )

Ci wspaniali żołnierze zachowali się jak zawodowcy, i takie jednostki nawet jak źle się wiodło trzymały fason do ostatka, a żołnierze walcząc ramię w ramię, często sami pomagali sobie znosić ciężkie znoje bojów.

[Estera]

Traumatyczne przeżycia, były niestety dla zwykłego żołnierza codziennością. Urwane kończyny, śmierć bliskich przyjaciół, czy wreszcie przegrana w danej bitwie, potyczce etc. powodowało przygnębienie, odrętwienie na ludzkie cierpienie i krzywdy.

Każda wojna determinuje bardzo wiele różnych zachowań, a w Wojnach Napoleońskich zauważamy preludium do wojny totalnej, tej znanej z pod Verdun czy Sommy, lub wielu bitew i kampanii II wojny św.

Zgadam się. Mam wrażenie, że psychiką żołnierzy zajęto się tak właściwie przez I Wś. Mówiło się wówczas o szoku bitewnym (jeśli moja pamięć nie zawodzi). Opracowane wówczas pojęcia, śmiało można stosować do wojen z czasów Napoleona. Myślę, że pewne analogie są na miejscu.

Chciałam poruszyć sprawę samobójstw w armii. Zdarzały się w Egipcie. Miały być ucieczką przed morderczą wędrówką...Takie przypadki zdarzyły się w armii Napoleona również na Mazowszu w 1806 r. Strzelec konny Joseph-Thomas Aubry zauważył: "liczne przypadki samobójstw skrajnie wyczerpanych żołnierzy, w tym nawet Gwardii...Czuliśmy się na końcu świata".

[Owca.von.Kozic]

Pierwsze badania stresu bojowego od strony medycznej pojawiły się jeszcze w czasie wojny secesyjnej.

Ja osobiście jestem zdania, że początek powszechnych kłopotów psychicznych (pod wszelakimi postaciami - zmęczenie,s tres, załamanie nerwowe etc.) to właśnie wojna domowa w Stanach a w Europie I wojna światowa. Moim zdaniem jest to powiązane nie tylko z postępem nauki (tzn. że wreszcie rozpoznano i można było leczyć tego typu zagrożenia), ale też ze zmianami cywilizacyjnymi. Społeczeństwo europejskie początków XX wieku było znacznie bardzie "cywilizowane" i jednocześnie "wydelikacone" niż to samo społeczeństwo początków XIX. Jednocześnie w 1914 roku spotkało się z poziomem okrucieństwa i śmierci dotychczas niespotykanego. Z kolei w przypadku Stanów Zjednoczonych wczesne w stosunku do Europy pojawienie się tego typu problemów wiązałbym z różnicami mentalności społeczeństw europejskiego i amerykańskiego. W Europie wojna i powiązane z nią straty były znacznie bardziej oczywiste, niż w odzwyczajonym od dużych, ciężkich konfliktów (wojna 1848 roku objęła stosunkowo małą grupę ludzi, poza granicami USA), społeczeństwie amerykańskim. Sytuacja ta z pewnością wpływała na morale rekruta.

Od razu zaznaczam, że nie neguję istnienia wcześniej tego typu zaburzeń - odnoszę jednak wrażenie, że społeczeństwo, a więc i żołnierze w epoce byli bardziej odporni. I nie chodzi tu o brak odpowiednich źródeł medycznych, bowiem symptomy występowania "stresu pola bitwy" są tam, podobno, rozpoznawalne. Raczej o to, że narastanie problemu było wypadkową odzwyczajenia się społeczeństwa od powszechności śmierci przy jednoczesnym skoku możliwości zabijania.

Co do samobójstw - to zwróćcie uwagę, że nie dotyczą one sytuacji strachu, ucieczki przed walką, a skrajnego wyczerpania psychofizycznego sytuacją pozabojową. Jednostki, które w Egipcie czy Polsce notowały przypadki samobójstw, dawały się potem nieraz wystrzelać w obronie swych orłów.

[Adam Zwoiński]

Ja zaakcentuje bardzo trafną myśl Kozica, że ówczesne społeczeństwa i armie były odporniejsze psychicznie od pokoleń współczesnych, tutaj mam na myśli min. pewien składny system wartości lub poglądu na świat i życie, ludzie mieli o wiele prostszy obraz rzeczywistości i pewne rzeczy uważali na coś powszedniego, życie,smierć, cierpienie.. zabijanie, inna była psychika ludzi, oczywiście nie idealizuje ówczesnych ludzi ale generalnie uważam, że tak się sprawy miały w ogólnym spojrzeniu