Struktura jednostek autoramentu cudzoziemskiego

[Kadrinazi]

Poniżej możecie znaleźć nieco (jak sądzę interesujących) informacji o strukturach jednostek autoramentu cudzoziemskiego, na przykładzie wojsk koronnych w drugiej połowie XVII wieku. Dobrze widać, ile to 'ślepych porcji' produkował każdy oddział, łatwo można więc zrozumieć, czemu szefowanie takim jednostkom było nader opłacalne

Struktury oddziałow autoramentu cudzoziemskiego w XVII wieku.

[Jan Wimmer, Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1965, str.276, 291-292]

I. Samodzielny kornet rajtarski

[Rolla kornetu rajtarskiego S.Schlichtinga z 1653 r., rolla rajtarii S.Czarnieckiego z 1658 r.]

- rotmistrz – 12 stawek żołdu (koni, dalej jako sż)

- porucznik – 4 sż

- kornet (chorąży) – 3 sż

- wachmistrz – 2 sż

- kwatermistrz – 2sż

- kilku (?) kaprali – 2sż każdy

- furier – 1 sż

- dobosz – 1 sż

- 3-4 kapralstwa po ok. 30 szeregowców

II. Regiment rajtarii J.Lubomirskiego – 1659-1661

a) sztab regimentu:

- oberszter – 18 sż

- oberszterlejtnant – 6 sż

- major -5 sż

- kwatermistrz regimentu – 4 sż

- audytor – 3 sż

- adiutant – 3 sż

- sekretarz – 3 sż

- kapelan – 3 sż

- felczer – 3 sż

- pauker (dobosz) – 2 sż

- profos – 2 sż

- kołodziej – 2 sż

- kowal – 1 sż

Oberszter, oberszterlejtnant i major byli też szefami trzech pierwszych kompanii regimentu, pobierali zatem i żołd rotmistrza kompanii.

B) 10 kompanii, w składzie:

- rotmistrz – 10-12 sż

- porucznik – 6 sż

- kornet (chorąży) – 4 sż

- wachmistrz – 3 sż

- kwatermistrz – 3sż

- 3 kaprali – 2sż każdy

- podchorąży – 2 sż

- cyrulik – 1 sż

- trębacz – 1 sż

- pisarz – 2 sż

- kowal - 1sż

- 3 kapralstwa, każde 3-4 roty po 6 szeregowców na rotę

III. Regiment pieszy

[rolla Reg. Gwardii JKM pod F. von Ludingshausenem Wolffem z 1653 r., rolla sztabowa Reg. W.Butlera z 1656 r., rolla Reg. Ł.Opalińskiego z 1662 r., rolla Reg. W.Denhoffa z 1665 r.]

a) Duża primaplana (sztab regimentu):

- oberszter – 12 sż

- oberszterlejtnant – 6 sż

- major - 4 sż

- kwatermistrz regimentu – 2 sż

- audytor – 2 sż

- sekretarz – 2 sż

- kapelan – 2 sż

- felczer – 2 sż

- wachmistrz (szef wart) – 2 sż

- d-ca taboru – 2 sż

- dobosz regimentu – 1 sż

- profos – 2 sż

+ dodatkowi po 1 sż (muzykanci, pomocnicy profosa, etc)

B ) 8-10 kompanii w dużym regimencie, 6 k. w małym – okres 1648-1667

5-6 w dużym, 3-4 w małym - po 1667 roku

Oberszter, oberszterlejtnant i major byli też szefami trzech pierwszych kompanii regimentu, pobierali zatem i żołd kapitana kompanii.

Mała primaplana (sztab kompanii):

- kapitan – 4 sż

- porucznik – 3 sż

- kornet (chorąży) – 2 sż

- zbrojmistrz – 2 sż

- felczer – 1 sż

- 2 sierżantow – po 1 sż

- 3 kaprali – 1sż każdy

- furier – 1 sż

- 2-3 doboszy – po 1 sż

+ czasami dodatkowi po 1 sż – podchorąży, pisarz kompanijny, muzykanci, pomocnicy furiera

Szeregowi -najczęściej 3 kapralstwa po 6-7 rot, 6 szeregowych na rotę.

[maxgall]

Dobrze widać, ile to 'ślepych porcji' produkował każdy oddział,

Bardzo dobrą ilustracją tego zjawiska jest struktura organizacyjna regimentów dragońskich z początku XVIIIw. (za K. Górski):

Regiment – 500 porcji. Kompanii w regimencie – 6.

Organizacja i płaca:

Sztab: szef 25 porcji, pułkownik 15, oberstleitnant 10, major 6, 2 kapitanów agreges po 6, regimentskwatermistrz 5.5, adiutant 4, 3 podchorążych po 1.5, paukier 1.5, 6 oboistów po 1.5, profos 1.

Kompania: kapitan 9.5, porucznik 4.5, chorąży 3.5, wachmistrz 2, furyer 1.5, felczer 1.5, 2 kaprali po 1.5, 2 doboszy po 2, gejmanów 40 po 1.

Sumując:

– liczba porcji dla kadry (sztab + 6 „sztabów” w kompaniach) 93.5 + 67.5 = 161

- liczba porcji dla „szeregowych” (6 x 40) = 240

W sumie liczba ludzi w regimencie wynosiła 264 głowy (a to na skutek sprawowania przez oficerów sztabowych również funkcji w kompaniach). Tak więc liczba „martwych” porcji wynosiła prawie 50%!

Po 1717 roku sytuacja uległa dalszemu pogorszeniu gdyż liczbę gejmanów w kompaniach zmniejszono do 29. Tak więc w regimencie który miał „oficjalnie” 500 porcji znajdowało się 258 żołnierzy: 174 dragonów, a do dowodzenia nimi 84 osoby kadry!!!

pozdr