Kontakty AK z ACz

[Szumo]

A jaki był efekt tej przeprawy?

Niestety pan Bartoszewski tego nie opisuje, jednak szukając odpowiedzi na to pytanie, znalazłem jeszcze jedną informację. Mianowicie rankiem 15 września na Czerniaków przeprawiają się 3 łodzie wraz z kilkoma żołnierzami z I Dywizji im. Tadeusza Kościuszki, którzy po "zorientowaniu się w sytuacji" wracają na praski brzeg, zabierając ze sobą mjr. Witolda Sztampkego ps. Kmita, który był oficerem łącznikowym od Radosława.

[Don Pedrosso]

A jaki był efekt tej przeprawy?

Oto co pisze Nazarewicz w "Z problematyki politycznej powstania warszawskiego":

Członkini KRN Helena Jaworska- "Janta" i działaczka ZWM Janina Balcerzak- "Ewa" dotarły na Czerniaków, przepłynęły łódką Wisłę i w nocy z 12 na 13 września znalazły się na Saskiej Kępie. Ich przeprawa zbiegła się z natarciem wojsk radzieckich i polskich na Pragę. Idąc w stronę frontu doszły do Grochowa, gdzie natknęły się na czołówki radzieckiej 47 armii. Wkrótce znalazły się w Lublinie.(...) Komunikat agencji prasowej PKWN prośbę o pomoc dla walczącej Warszawy, kończył się słowami: "Pomoc zostanie udzielona"

[Szumo]

Wkrótce znalazły się w Lublinie

No to całkiem daleko zawędrowały. ^^

Komunikat agencji prasowej PKWN prośbę o pomoc dla walczącej Warszawy, kończył się słowami: "Pomoc zostanie udzielona"

Ci też się rozpisali. Ciekawe jaką oni mieli pomoc na myśli, a o jakiej pomocy domyślali się powstańcy po zobaczeniu tego komunikatu.

[Don Pedrosso]

Don Pedrosso napisał/a:

Wkrótce znalazły się w Lublinie

No to całkiem daleko zawędrowały. ^^

Czy ja wiem, czy zawędrowały? Nazarewicz pisze, że natknęły się na 47 radziecką armie i pewnie ktoś od nich przetrasportował je do Lublina.

Don Pedrosso napisał/a:

Komunikat agencji prasowej PKWN prośbę o pomoc dla walczącej Warszawy, kończył się słowami: "Pomoc zostanie udzielona"

Ci też się rozpisali. Ciekawe jaką oni mieli pomoc na myśli, a o jakiej pomocy domyślali się powstańcy po zobaczeniu tego komunikatu.

Niestety nie mam dostępu do całego komunikatu, wiem tylko tyle, że znajduje się on w Rzeczpospolitej, nr 43, wydanej w dniu 14.IX.1944 roku.

[Albinos]

Komunikat agencji prasowej PKWN prośbę o pomoc dla walczącej Warszawy, kończył się słowami: "Pomoc zostanie udzielona"

Ale mi chodziło o wymierny efekt dla Powstańców.

[Szumo]

Znalazłem przed chwilą w książce Zenona Kliszko "Powstanie Warszawskie" takie dwa dokumenty. Jeden z nich jest listem ppłk. Żywiciela do Armii Radzieckiej, który został napisany 15 września, a dostarczony nocą z 16 na 17 września przez kpt. Karola Więckowskiego z AL i Helenę Mocarską ps. "Struga" z AK.

Dowództwo Oddziałów Armii Krajowej na Żoliborzu

15.9.1944 r.

1. Dziękujemy za zrzuty dla nas i prosimy w przyszłości zrzucać szczególnie ciężką broń automatyczną z amunicją przeciwpancerną, działka ppanc., pistolety maszynowe i granaty.

2. Dziękujemy za obronę przeciwlotniczą przed nalotami niemieckimi.

3. Prosimy poddać bombardowaniu "Cytadelę", artylerię przeciwlotniczą w Burakowie (kurier wskaże na planie), Centralny Instytut Wychowania Fizycznego na Bielanach.

4. Prosimy prowadzić ogień artyleryjski przeciwko wyżej wskazanym obiektom w wypadku, gdy usłyszycie, że Niemcy ostrzeliwują nas ogniem artylerii.

5. Zrzucać należy z mniejszych wysokości, uwzględniając wiatr, tak aby zrzuty spadły w rejonie ognisk. Zrzuty z dużych wysokości wpadają w ręce Niemców.

6. Sytuacja: nasze położenie wskaże kurier na planie. Niemiecka artyleria ciężka prowadzi ogień z Burakowa i z lotniska Wawrzyszew. Moździerz prowadzi ogień z Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego. Na szosie wzdłuż Wisły po naszej stronie patrolują czołgi. Pociągi dochodzą tylko do Dworca Gdańskiego.

7. W sprawie radiostacji kurier porozumie się osobiście.

podpułkownik Żywiciel

Na list odpowiedzieli dowódca i zastępca 2 Dywizji Piechoty im. J. H. Dąbrowskiego - płk Rotkiewicz i kpt. Burgin. Oto co napisali:

Wojsko Polskie

Dowództwo 2 Dywizji Piechoty

im. J. H. Dąbrowskiego

19.9.1944 r.

Do

Dowódcy Obwodu 22

ppłka Żywiciela

Drogi Pułkowniku!

Z szacunkiem i podziwem wysłuchaliśmy meldunku Waszych łączników - ob. ob. (ktoś może mi wyjaśnić te skróty? - dop. Szumo) Strugi i Karola - którzy z Waszego rozkazu przedostali się do nas przez linię nieprzyjaciela i przez Wisłę. Przyjęliśmy ich jak towarzyszy broni we wspólnej walce przeciwko hitlerowskiemu najeźdźcy. Powitaliśmy ich - żołnierza AK i żołnierza AL - jako uosobienie jedności narodu w obliczu odwiecznego naszego wroga w godzinę walki o istnienie nasze, jako narodu i państwa.

Po wyzwoleniu, wespół z Czerwoną Armią, Pragi stanęliśmy nad Wisłą. Naszym najgorętszym życzeniem i naszym zadaniem w tej chwili jest Wisłę sforsować, przyjść Wam z odsieczą i następnie połączonymi siłami uderzyć na Niemca, zniszczyć go i wyzwolić Warszawę. W tych bojach, jak i dotąd Czerwona Armia wesprze nas swym potężnym, a przyjacielskim ramieniem.

W walce o Warszawę uczestniczy cała 1 armia Wojska Polskiego uzbrojona w najnowocześniejszą broń i zaopatrzona we wszystko, co jest niezbędne dla pokonania wroga. Nasi żołnierze i oficerowie pragną nieść Wam pomoc w boju, łakną pomsty na wrogu i oczyszczenia ziemi ojczystej od najeźdźcy niemieckiego. Niektóre nasze oddziały już się przeprawiły na warszawski brzeg i bliska jest chwila ostatecznego wyzwolenia Stolicy.

Uważnie i z podziwem śledzimy Waszą walkę. Jesteśmy dumni z bohaterskich bojowników Warszawy, bowiem w ich niezłomności i poświęceniu widzimy dowody niespożytości polskiego ducha.

Wytrwajcie w walce! Spieszymy Wam z odsieczą! Dowództwo, oficerowie i żołnierze 2 Dywizji Piechoty im. J. H. Dąbrowskiego ślą dowództwu, oficerom i żołnierzom Armii Krajowej i Armii Ludowej gorące braterskie pozdrowienie.

Niech żyje Wolna, Niepodległa, Demokratyczna Polska!

Niech żyje Wolna, Bohaterska Warszawa!

Cześć i chwała bohaterskim bojownikom o wolność Warszawy!

Dowódca

2 DP im. J. H. Dąbrowskiego

Rotkiewicz, płk

Zastępca Dowódcy

2 DP im. J. H. Dąbrowskiego

Burgin, kpt.

Prosimy o zapoznanie z treścią niniejszego listu wszystkich bojowników o wolność Warszawy.

Jak sądzicie, czy ten list nie rzuca innego światła na dowództwo powstania, które przeciągało z każdym dniem walkę, być może czekając na ten desant, o którym tak gorąco zapewnia dowództwo 2 DP?

[dzionga]

Jak sądzicie, czy ten list nie rzuca innego światła na dowództwo powstania, które przeciągało z każdym dniem walkę, być może czekając na ten desant, o którym tak gorąco zapewnia dowództwo 2 DP?

Co masz konkretnie na myśli? To, że byli naiwni wierząc w tak dużą pomoc, aby udało się zmienić los Powstania (chociaż nie wiem czy to było możliwe w tej fazie)?

[Szumo]

Co masz konkretnie na myśli? To, że byli naiwni wierząc w tak dużą pomoc, aby udało się zmienić los Powstania (chociaż nie wiem czy to było możliwe w tej fazie)?

Dokładnie o tym myślałem. Taka operacja zapewne byłaby możliwa, gdyby ACz uruchomiła artylerię, lotnictwo i wsparła desant na Czerniaków. Gdyby tam udało się utworzyć duży przyczółek (a przy pomocy ww. sił, nie wątpię żeby się nie dało), być może już we wrześniu Rosjanie zaczęli walki na lewym brzegu Wisły.

[dzionga]

Wchodzimy w sferę gdybania, a tu nie ma co gdybać. Jakby Rosjanie chcieli to byśmy nie musieli czekać do końca września na desant, mogliby dużo wcześniej pomóc nam rozprawić się z Niemcami.

No, ale takie gdybanie to OT

[Szumo]

Tak teraz pomyślałem, znajdując odezwę PKWN z 13 września, zapowiadającą pomoc dla powstania, czy czasem list napisany przez dowództwo 2 DP nie rzucało tylu zapewnień celowo? Każde zapewnienie powinno łączyć się z przedłużeniem walk, a więc większą ilością zabitych żołnierzy z tak niewygodnymi dla Sowietów poglądami. Może tego typu listy były po prostu akcją propagandową?

[dzionga]

Zapewne tak było, bo Stalinowi na rękę było czekaż aż Warszawa się wykrwawi.

[Albinos]

Może tego typu listy były po prostu akcją propagandową?

A czym innym mogły być według Ciebie?

Dowództwo 1. Armii WP ani dowództwo rosyjskie tak na dobrą sprawę nie musiały wysyłać żadnych zapewnień. Wystarczyła w zupełności operacja praska aby zwiększyć nadzieję ludności Warszawy i dowództwa AK. Desant na Czerniaków był dla "Montera" wystarczającym do powodem, do ogłoszenia, że walka dobiega końca a cele zostały wypełnione. Oni chwytali się w swojej rozpaczy wszystkiego co dawało szanse na poprawę sytuacji.

[Szumo]

Znalazłem właśnie w książce "Żołnierze łączności walczącej Warszawy" Kazimierza Malinowskiego list, który zaniósł opisywany przeze mnie w pierwszym poście mjr Witold Sztampke ps. "Kmita" z "Radosława". Znalazłem również, jak na treść tego listu zareagowało dowództwo Wojska Polskiego.

Dowódca Wojsk Rosyjskich na Pradze.

Moje zgrupowanie walczy na linii Ludna, Rozbrat, Łazienkowska, brzegiem Wisły, ulica Solec do Ludnej. Wczoraj był koncentryczny nacisk o południa, zachodu i północy. Od rana kontratakuję na kierunku Rozbrat, Czerniakowska, Książęca z małym powodzeniem. Na kierunku ul. Górnośląskiej Niemcy próbują wbić się klinem do Wisły. Ciężka walka w toku. Natarcie na tym odcinku wsparte czołgami. Pomóżcie mojej obronie i skierujcie ogień na stanowiska artylerii niemieckiej w rejonie stadionie, parku Ujazdowskiego, gmachu Sejmu i mostu Poniatowskiego. Zrzućcie lkm-y i amunicję. Zrzutów można dokonać między Czerniakowską, Wilanowską, Zagórną. Położenie na ogół ciężkie, bo mam przerwane połączenie ze Śródmieściem, na skutek zajęcia ul. Książęcej i szpitala Św. Łazarza. Jeśli macie połączenie iskrowe z "Monterem", dowódcą obrony Warszawy, dajcie mu znać o moim położeniu.

14.IX.1944 r.

d-ca Odcinka bliski Czerniaków

ppłk "Radosław"

Autor książki napisał, że rozmowa z gen. Berlingiem i przedstawienie sytuacji Warszawy i listu "Radosława" w dużym stopniu przyczyniła się do decyzji bezzwłocznego forsowania Wisły. Jak to wyszło, sami wiemy.

[Albinos]

Autor książki napisał, że rozmowa z gen. Berlingiem i przedstawienie sytuacji Warszawy i listu "Radosława" w dużym stopniu przyczyniła się do decyzji bezzwłocznego forsowania Wisły. Jak to wyszło, sami wiemy.

A jest może podany przypis, z czego korzystał w tym fragmencie Malinowski?

[Szumo]

A jest może podany przypis, z czego korzystał w tym fragmencie Malinowski?

Adam Borkiewicz, "Powstanie Warszawskie..." s. 573