Kreta

[secesjonista]

Teraz jestem pewien, że powinno być: 500 r. p.n.e., a nie: 5000.

Dzięki za poprawkę.

Oczywiście w podanym tłumaczeniu chodzi o sens a nie dosłowność. Tylko po co wynajmować osobę by coś zapamiętywała skoro może to zapisać i przedstawić (: przeczytać) osobie niepotrafiącej czytać dany tekst w postaci odpowiedniego stylu formułkowego?

[Furiusz]

Bo umiejętność pisania jest na tyle nowa i nieznana ogółowi, ze sporo osób może nie wiedzieć o co chodzi w tym całym czytaniu - dla nas to oczywiste ale czy dla nich?

[secesjonista]

Może tak być, zwłaszcza, że niektórzy badacze przyjmują, że wówczas nawet gdy ktoś czytał: "dla siebie" na ogół czytał na głos.

Przymierzam się do tematu o szeroko pojętej piśmienności w antycznej Grecji i dawnym Rzymie, stąd takie dziwne me drążenie tej kwestii.

[Furiusz]

Poszukaj tekstów na temat czary Nestora - jak dla mnie to jest pole do spekulacji bardziej niż dziwnych. No bo ten zabytek z kolei świadczyłby o tym, że w odniesieniu do elity - umiejętność czytania była już powszechna.

[Furiusz]

Na chwile obecną jakiejś bibliografii to nie zarzucę ale można zajrzeć do Sympozjonu M. Węcowskiego tam trochę tekstów na temat czary Nestora jest. Sama czara datowana na VIII wiek aC - ma napis całkiem długi i wierszowany - Jestem czarą Nestora, z której wygodnie się pije; | kto zaś napije się z tej czary, tego natychmiast ogarnie | pragnienie pięknie wieńczonej Afrodyty. Kilka tekstów: A. P. Hansen, Pithecusan humour. The interpretation of'Nestor's cup reconsidered,

"Glotta" (1976), s. 25-44 C. Faraone, Taking the "Nestor's Cup Inscription" seriously: erotic magic and conditional curses in the earliest inscribed hexameters, "Classical Antiquity" t. 15 (1998), s. 77-112. Sama czara ma duże znaczenie przy studiach nad początkami sympozjonu a więc instytucji typowo arystokratycznej a my tymczasem jesteśmy przyzwyczajeni do takiego scenariusza, ze oto pisaniem zajmuje się wąska grupa, bynajmniej nie aristoi ale jakiś skrybów ewentualnie kupców. Pisanie ma być niezbędne w administracji - czy to pałacowej czy to świątynnej czy wreszcie kupieckiej.

Tymczasem najstarsze znane zabytki języka greckiego spisane w nowym systemie zapisu (bo pomijam tu pismo linearne A i B) to napisy zupełnie niekojarzące się z kulturą kupiecka czy administracją jako taką - oto mamy czarę Nestora i tzw inskrypcję dipylońską (obie z grubsza datowane na 2 połowę VIII wieku aC), a więc pierwszy zabytek związany z kulturą sympozjonu a drugi z agonem tanecznym.

Należy tu też całkowicie pominąć kwestię Cypru i języka oraz zapisu eteocypryjskiego czy cyprominojskiego bo ten funkcjonuje jeszcze w XI-X wieku na Cyprze nic nie mówiąc o sylabariuszu cypryjskim funkcjonującym do IV wieku aC. Gdyby się jeszcze nad tym zastanawiać dojdzie się do pewnie nieogarnianego bałaganu - a to ciekawe bo przez czas jakiś wskazywano Cypr jako miejsce narodzin alfabetu greckiego (idealnie pasuje bo blisko Fenicjan, prawda? Oba ludy zresztą żyły na wyspie). Jeszcze ciekawsza jest uwaga z pracy R.A. Sucharski, Posejdon w świetle tekstów tabliczek w greckim piśmie linearnym B, Warszawa 2000, s. 11 (ale nie mam pewności gdzieś w każdym razie przed s. 16) Istnieją także cztery inne świadectwa, które chociaż nie do końca jasne, to jednak bez wątpienia dokumentują użycie sylabariusza (pismo linearne A oraz być może, linearne B) w I tysiącleciu p.n.e.: trzy inskrypcje pochodzą z Krety a jedna, z Beocji.

O tym ostatnim zabytku - H. Biesantz, Mykenische schriftzeichen auf einer baoitischen schale des 5. jahrhundrets [w:] Minoica. Ein Festschrift zum 80 geburtstag von Johannes Sundwall, Berlin 1958, s. 50-60 choć byłbym akurat tu w tej materii ostrożny. No i nie wiem czy w jakikolwiek sposób jest to Tobie pomocne.

W każdym razie jak dla mnie w początkach alfabetu greckiego mamy dwie fascynujące zagadki:

- jak to się stało, ze na Cyprze gdzie bytowały grupy zarówno fenickie jak i greckie funkcjonował system zapisu oparty o sylabariusze a więc wywodzący się z tradycji epoki brązu?

- jak to się dzieje, że wbrew teorii, najstarsze zabytki piśmienności greckiej (w alfabecie greckim) nijak nie odnoszą się do administracji (w jakiejkolwiek formie)?

Nijak nie przekonuje mnie twierdzenie, że zapisy administracyjne nie zachowały się bo zapisane były na materiale nietrwałym. W Grecji klasycznej i hellenistycznej o części transakcji wiemy bo zachowały się ich zapisy na skorupach naczyń, o administracji mykeńskiej świadczą zapisy na tabliczkach glinianych, czemu więc w epoce ciemnej wszyscy mieli używać papirusów albo drewnianych tabliczek mimo niewątpliwego dostępu do ostrakonów albo gliny do produkcji tabliczek?