Teodor Wierzbowski

[Tofik]

Żył w latach 1853 - 1923, człowiek niepozbawiony nauki, ale ohydny karierowicz jak pisał o nim Stanisław Krzemiński. Zasłynął z tego, że od roku 1882 wykładał na uniwersytecie warszawskim historię literatury polskiej po rosyjsku (ponoć taki system wyśmiał sam car Aleksander II, ale Wierzbowskiego i władze Królestwa Polskiego to nie obchodziło). Próbę swego usprawiedliwienia ten wykładowca podjął na początku wieku XX (na zamieszczenie usprawiedliwienia nie zgodziła się wcześniej żadna z wielu gazet), pisząc, że nauczanie po polsku spowoduje albo całkowite zaniechanie wykładów o literaturze albo objęcie tej posady przez Rosjanina. Nie przeszkodziło mu to, w dalszym wspinaniu się po szczeblach kariery - został dyrektorem Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie. W końcu w 1898 r. został również członkiem komisji ds. nauczania polskiego języka i literatury, w 1905 r. domagał się prowadzenia wykładów z historii, literatury polskiej i prawa po polsku. Był też uznanym przez współczesnych naukowcem (od 1902 r. członek Akademii Umiejętności). W 1906 r. powołano (co było też po części jego zasługą) katedry języka i literatury polskiej z wykładami po polsku, a w 1908 r. został jej kierownikiem (pierwszy wykład 13 lutego 1909 r. poświęcony był Bogurodzicy). Nie znalazł się na liście wykładowców na uniwersytecie w 1915 r. (przede wszystkim mając w pamięci jego postawę w 1882 r.). Popadł w konflikt ze Stefanem Ehrenkreutzem, który pogłębił się, gdy Ehrenkreutz objął stanowisko kierownika wydziału archiwów Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Wierzbowski nie uznał go za swojego zwierzchnika, co skończyło się jego dymisją 21 czerwca 1919 r. 1 września tego samego roku przeniósł się na emeryturę, którą otrzymywał dopiero od roku 1922 (w międzyczasie żył ze sprzedaży swej kolekcji numizmatycznej i biblioteczki). Zmarł 19 grudnia 1923 r., w opinii wielu, nadal jako zdrajca i sprzedawczyk. Co o nim sądzicie? Wg mnie to postać nieco skrzywdzona, jak widać po niektórych jego czynach i decyzjach nie należał do zbytnio ugodowych względem cara naukowców.