Prasa Powstania Warszawskiego

[Albinos]

Władysław Bartoszewski w swoim zarysie historyczno-bibliograficznym pt. "Prasa Powstania Warszawskiego", jaki ukazał się w "Roczniku Warszawskim" w 1972 roku, naliczył dokładnie 134 tytuły gazet i biuletynów, jakie ukazywały się w Warszawie podczas powstania. Z tego 15 tytułów znamy jedynie z relacji, nie zachowały się bowiem żadne ich egzemplarze.

Jakie tytuły były szczególnie popularne? O czym pisano? Kto zajmował się redagowaniem tych gazet? Jak duże były nakłady i objętość gazet i biuletynów, pokazujących się w okresie powstania w Warszawie?

[dzionga]

Jakie tytuły były szczególnie popularne?

Według mnie jedno z najbardziej popularnych pism to "Brzask"- pismo młodych, czyli pismo harcerskich oddziałów AK, redagowane jeszcze przed wybuchem Powstania.

[Albinos]

Na początek pytanie do osób, które znają się na temacie prasy powstańczej: ile było dokładnie tytułów? Bartoszewski w swoim opracowaniu "Prasa Powstania Warszawskiego" z "Rocznika Warszawskiego" z roku '72 podaje wspominane już 134 tytuły. Z kolei ostatnio czytając opracowanie pułkownika Ryszarda Bzinkowskiego, natknąłem się na liczbę 167 tytułów. Czy ktoś jest w stanie zweryfikować te dane?

Natomiast co do najpopularniejszych, oto krótkie zestawienie najpopularniejszych pism informacyjnych:

"Biuletyn Informacyjny": 20-28 tys.*

"Rzeczpospolita Polska": 5-10 tys.

"Robotnik": 5-10 tys.

"Walka": 6 tys.

"Barykada Powiśla": 3-5 tys.

*Wszystkie dane dotyczą jednorazowego nakładu.

[Darnikiewicz]

Witam wszystkich czytelników tego fora.

Jest sporo "krzyku" wokół digitalizacji prasy z powstania. Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa zaczęła publikować na swoich stronach niektóre pozycje, a sygnalizuje że będzie dostępnych prawie 95 tytułów. W moim posiadaniu jest kolekcja prasy (głównie gazet) zgromadzona przez Wande Kraszewską-Ancerewic. Kolekcja zawiera ponad 40 tytułów i opiewa w ponad 470 pozycji. Kolekcja ma wiele braków. Poszukuje osoby, lub muzea, która pomogły by mnie uzupełnić brakujące numer(w wersji cyfrowej – np. w formacie PDF). W tej chwili prowadzę pertraktacje z Muzeum AK celem opublikowania tej kolekcji w internecie i zdeponowania zbioru w celu uchronienia go przed zniszczeniem i zapomnieniem.

Tytułu gazet i publikacji ze zbioru :Agencja Prasowa, Armia Ludowa, Barykada, Barykada Warszawa Walczy, Barykada Powiśla, Barykada Wolności, Biuletyn Centralnego Komitetu Ludowego, Biuletyn Informacyjny, Brzask, Demokrata, Departament Informacji_Biuletyn, Dzień Warszawy, Głos Warszawy, Kurier Stołeczny, Komunikat Specjalny, Naród Walczy, Nowy Dzień, Nowy Świat, Polska Ilustrowana, Polska Zwycięży, Rejonówka, Robotnik, Rzeczypospolita Polska, Szaniec, Walka, Walka_Warszawski Głos Narodowy, Warszawa Walczy, Warszawski Głos Narodowy, Wiadomości Radiowe, Wielka Polska, WIP_ADZ, Wojsko Polskie, Wolna Polska, Z Pierwszej Linii Frontu, Kobieta Na Barykadzie. Zbiór zawiera też kilka przypadkowych tytułów.

Proszę o kontakt piotrhenryk3@wp.pl , lub na łamach fora.

Edytowane 14 Lipiec 2012 przez Darnikiewicz

[secesjonista]

Chyba był jeden tytuł co był najpopularniejszy, choć nie miał największego nakładu.

Gdzie umieszczano zawiadomienia o poszukiwaniach danych osób?

[Darnikiewicz]

Nie chodzi o przetarg który tytuł jest ważniejszy, ale pokazać zainteresowanym że taka prasa istniała, historykom ułatwić dostęp do "scalonego" i kompletnego zbioru gazet i dokumentów z tego okresu. Przedstawienie w internecie zeskanowanych oryginalnych dokumentów uchroni je przed zapomnieniem, zniszczeniem i ułatwi dostęp osobom zainteresowanych tematem.

Od kilku lat staram się zainteresować różne jednostki muzealne bez skutku.

[secesjonista]

Ja o ówczesnej popularności, pan o swej kolekcji...

Wydaje się, że niezależnie od nakładów to właśnie "Biuletyn Zaginionych" mógł się cieszyć największą popularnością.

Myśl o jego wydawaniu powstać miała w Dziale Poszukiwań Zaginionych, w lokalu kontaktowym wicedyrektora DIiP Zbigniewa Kunickiego "Leon Brzeski" na ul. Wareckiej 9.

Zmieniająca się redakcja "Biuletynu..." rozpoczęła pracę w składzie: Ludwik Wichrowski (red. nacz.), Jan Nagórski i Józef Wardas.

Pierwszy numer wyszedł 16 sierpnia, a ostatni 25 września, ten pierwszy odbito na powielaczu w podziemiach gmachu PKO na Jasnej. Kolejne numery (z drukarni pedałowej) drukowano na tejże samej ulicy ale w gmachu Banku Towarzystwa Spółdzielczego, w domu "Pod Orłami".

Redakcja zresztą często musiała zmieniać swe lokale: ul. Moniuszki, hotel "Royal" na Chmielnej, Sienna 47, przy ul. Wareckiej 9 i 11, na koniec w zakładzie fryzjerskim przy ul. Szpitalnej (róg Przeskok) na przeciw sklepu "Wedla".

Co do pańskiej kolekcji - najlepiej nieodpłatnie przekazać je jakiejś instytucji z zastrzeżeniem digitalizacji i upublicznienia.

Edytowane 15 Lipiec 2012 przez secesjonista

[Darnikiewicz]

Wspomina Pan o tytule „Biuletyn Zaginionych”- w posiadaym zbiorze nie mam takiej pozycji, ale za to widzę że 15 sierpnia w „Biuletyn Informacyjny – wydanie codzienne” nr. 52-260 dołączył dodatek „Poszukiwania Zaginionych” – jest to ponad 100 annonsów i stał się stałym dodatkiem do gazety. Po zmniejszeniu wymiarów numery nie był kontynuowany (7 wrzesień).

„Co do pańskiej kolekcji - najlepiej nieodpłatnie przekazać je jakiejś instytucji z zastrzeżeniem digitalizacji i upublicznienia”.

Takie starania poczynił mój tata w 1995 roku i nie przyniosło to najmniejszych efektów. Były wielkie obietnice, a efekty zerowe. Jedynie Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa zaczęła coś w tym kierunku robić. – cytat ze strony biblioteki:

(Poszukujemy wolontariuszy

16.04.2012

Poszukujemy wolontariuszy do wspierania naszych działań digitalizacyjnych. Jeśli chcesz poznać działanie Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej, nabyć umiejętności w zakresie digitalizacji i obróbki cyfrowej plików napisz do nas na adres mbc@koszykowa.pl

Prasa Powstania Warszawskiego

01.08.2011

Od poniedziałku (1.VIII.2011) w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej udostępniamy część kolekcji Prasy Powstania Warszawskiego.)

Zaoferowałem im moje zdigitalizowane materiały i co … ? - sam się Pan może domyśleć dalszej opowieści.

[secesjonista]

MPW nie jest też zainteresowane przejęciem zbiorów?

A by nie było prywatnej li tylko dysputy...

"Pierwszy" przed powstaniem numer "Biuletynu Informacyjnego" który miał być w nakładzie 100 tys. egzemplarzy drukowany był w całkiem legalnej drukarni na Chmielnej "Bracia Wierzbiccy", nocny druk nadzorował Modest Dobrzyński a zecerem był Stefan Ryske, a cały nakład omal nie dotarł na punkt rozdzielczy kolportażu przy ul. Boduena 2.

[secesjonista]

Wspomina Pan o tytule „Biuletyn Zaginionych”- w posiadaym zbiorze nie mam takiej pozycji, ale za to widzę że 15 sierpnia w „Biuletyn Informacyjny – wydanie codzienne” nr. 52-260 dołączył dodatek „Poszukiwania Zaginionych” – jest to ponad 100 annonsów i stał się stałym dodatkiem do gazety. Po zmniejszeniu wymiarów numery nie był kontynuowany (7 wrzesień).

(...)

Nie tyle dodatek co nowa rubryka.

Początkowo "Biuletyn..." drukowano w drukarni "Polskiej" przy ul. Szpitalnej 12 (Placówka nr 1) na maszynach płaskich.

Potem mechanik i drukarz Henryk Krzeczkowski "Henryk" (były pracownik firmy "Berent", a po wojnie szef rotacji w Domu Słowa Polskiego) wraz z maszynistą Józefem Bujakiem "Bolek" uruchomili maszynę rotacyjną, był to MANN, 32-stronicowy, formatu 63 tzw. berlińskiego.

Problem w tym, że zapasy papieru gazetowego w rolach nie pasowały do rotacji, po przeróbkach wreszcie uruchomiono produkcję. Efektem było jednak uzyskanie paska niezadrukowanego papieru mniej więcej szerokości 13 cm.

Wedle relacji Michała Wojewódzkiego wpadł on wtedy na pomysł wykorzystania go do zamieszczania anonsów o poszukiwanych i zaginionych.

Gdzieś od 22 sierpnia aby zwiększyć liczbę ogłoszeń zrezygnowano z akapitów i drukowano je w ciągu, oddzielając je czarnymi punktami.

Nie był to wtedy odrębny dodatek, co zresztą logiczne - zmiana formatu pisma nie wpływa na możliwości wydrukowania odrębnego dodatku czy kolejnej strony.

Ma jednak znaczenie kiedy anons pojawiał się na marginesie.

W całości wyglądało to tak jak w numerze 55 (263):

http://cyfrowa.chbp.chelm.pl/dlibra/docmetadata?id=4143&dirds=1&tab=3

"Biuletynu Zaginionych" faktycznie zachowało się niezbyt wiele egzemplarzy, były to afisze naklejane na murach co siłą rzeczy uczyniło zeń druk nader ulotny. W Zakładzie Historii Partii przy KC PZPR np. mieli jedynie jeden egzemplarz, bezbarwny nr 11 z 28 sierpnia sierpnia.

Samo pismo wychodziło nieregularnie, miało 5 szpalt na których zmieszczono około 60-63 ogłoszeń.

http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=2458&from=FBC

Edytowane 23 Lipiec 2012 przez secesjonista

[secesjonista]

Ciekawostką jest prasa dziecięca, dodatek do "Żywii" (pisma dla kobiet wydawanego przez Ludowy Związek Kobiet)) pod nazwą "Jawnutka", wychodzący potem pod tytułem "Dziennik Dziecięcy. Codzienna gazetka dla starszych dzieci".

Czy były inne tytuły skierowane do najmłodszego odbiorcy?