Znaczenie Mantzikert dla Bizancjum

[Narya]

Bitwa pod Mantzikert

-nie doceniania przez ówczesną historiografię, faktycznie odmieniła los Bizancjum na zawsze, skazując go na powolną agonię. Klęska w tej bitwie przyczyniła się do utraty wpływów w Anatolii przez Bizancjum i ostateczną utratę odzyskania wpływów w Syrii i Egipcie. Czy można było uniknąć tej katastrofy?

Sama bitwa miała ciekawy przebieg. Na polu wokół jeziora siły bizantyjskie zostały stłamszone przez wroga w kupę. Wróg okrążył Bizancjum i dokonał szturmu. Błędem było ze strony basileusa to, że wydał rozkaz szturmu na wroga. Dokonała się rzeź. Gdyby pozostał w szyku obronnym, może by przeżyli..

[Regulus]

Czy agonię? Dyskutowałbym, za sprawą mądrych rządów Aleksego i Jana Komnenów Bizancjum zdołało zregenerować siły (dużym kosztem co prawda - np. przywileje dla Wenecji) dając po raz kolejny, już ostatni raz w swej długiej historii, dowód niesamowitej witalności. Prawdziwym gwoździem do trumny była klęska pod Myriokefalonem, gdzie zagładzie uległ kwiat bizantyjskiej armii, a z nią wysiłki poprzednich Komnenów. Manuel popadł w zwątpienie i wkrótce zmarł. Po nim nastąpiły miernoty, a cesarstwo pogrążyło się w całkowitym upadku. W takiej sytuacji, aż się prosiło o obcą interwencję.

Klęska pod Mantzikertem sama w sobie jeszcze nie stanowiła poważnego ciosu dla Bizancjum. Sułtan narzucił wyjątkowo łagodne warunki pokoju po czym powrócił do Persji. To co zadecydowało o późniejszym, dramatycznym dla Konstantynopola, obrocie wydarzeń nie było skutkiem militarnej słabości, ale politycznego chaosu, jaki wywowało wzięcie basileusa do niewoli. Przez cały okres od klęski pod Mantzikeretem aż po objęcie władzy przez Aleksego cesarstwo było pogrążone w brutalnych walkach o władzę, podczas ktorych nikt specjalnie się nie przejmował Anatolią. Turcy nie podbili Azji Mniejszej, oni zostali do niej wpuszczeni na zaproszenie Bizantyjczyków.

Tak naprawdę Mantzikert był jednym z elementów lawiny przyczynowo-skutkowej, a nie jednym potężnym ciosem, który powalił Bizancjum. Jak to zwykle bywa, proces upadku rozpoczął się już w okresie największej świetności, czyli po śmierci Bazylego II. Państwo osłabiały walki o władzę dwóch potężnych obozów: dworaków Konstantynopola trzymających w swych rękach potężną machine biurokratyczną z rosnącą w siłę arystokrację wojskową, która z kolei kontrolowała armie.

[Narya]

A czy nie było tak, że Mantzikert był dowodem na to, że bizantyjska armia z poboru (z okręgów administracyjno-wojskowych) była źle przygotowana i zorganizowana?

[Regulus]

Pod Mantzikeretem walczyli głównie najemnicy - Frankowie, Normanowie, wszelakiej maści Turcy. Ci ostatni zresztą przeszli na stronę wroga. To już nie była zdyscyplinowana armia bizantyjska z czasów Bazylego II, a przypadkowa zbieranina, którą sprawnie dowodzić było nie sposób.

[Fassr ad-Din]

Starcie pod Manzikert objawiło słabość systemu wojskowego Bizancjum. Poleganie na wojskach najemnych, które w obliczu zagrożenia dezerterowało prowadziło do licznych porażek. Także system opłacania wojsk najemnych stwarzał wiele problemów. Żołd wojsk najemnych był stoisunkowo niski, a reszte wynagrodzenia żołnierze ,,dorabiali" łupiac i grabiac wrogów i pustosząc tereny kampanii. Oczywiście za przyzwoleniem cesarskim. Manzikert jest bitwa przecenianą. Rządy Komnenów nieco podreperowały kondycję Bizancjum.