Litwa wobec wojny trzynastoletniej

[Bronek]

Wojna 13-letnia mogła całkowicie położyć kres istnieniu państwa zakonnego w Prusach. Gdyby nie wydzielenie Krzyżakom lenna w znacznej części kraju późniejsze kłopoty związane z Hohenzollernami w ogóle nie miałyby miejsca.

Polska dołożyła znacznych starań dla pokonania Krzyżaków (aczkolwiek przy udziale miast pruskich)zaś Litwa ... Kiedy zniknęło zagrożenie ze strony Zakonu dla ziem litewskich, Litwini stracili zainteresowanie dla problemu krzyżackiego. Polska musiała się z nim uporać sama. Długa wojna na wyczerpanie doprowadziła do połowicznego sukcesu. Tymczasem gdyby Litwini zdecydowali się wmieszać w konflikt, los Krzyżaków byłby przesądzony.

Powie ktoś, po co Litwini mieliby zdobywać dla Polski Królewiec. Zgoda, dla Polski mogli nie zdobywać, wystarczyłoby gdyby zabrali go sobie. A przynajmniej Kłajpedę z przyległościami. Pod koniec wojny zarówno Polska jak i Zakon goniły resztką sił, gdyby wówczas Litwa wkroczyła zbrojnie, mogła dyktować warunki jakie chciała zwłaszcza, że koniunktura międzynarodowa była dla niej sprzyjająca. Wyszło jednak inaczej, ze szkodą dla obu krajów.

Zachowanie neutralności w czasie wojny 13-letniej można wręcz określić mianem zdrady ze strony Litwy. Nie zmienia tego nawet fakt, że Żmudzini wdzierali się w głąb Prus (spalili nawet Kłajpedę) a po stronie polskiej walczyły litewskie posiłki. Swoją pasywnością Litwa de facto uratowała Krzyżaków i to jeszcze na długo przed kontrowersyjnym układem krakowskim Zygmunta Starego.

[Konstanthinos XI]

Litwa nie mieszała się w tę wojnę bo była całkowicie zaabsorbowana frontem wschodnim... to właśnie także z powodu braku pomocy Korony Litwa poniosła wtedy tak wielkie strefy terytorialne na rzecz Moskwy. Skoro z jednym państwem sobie nie mogli dać rady, to nie dziwię się że i w drugą wojnę nie wchodzili....

[Bronek]

Niezupełnie, Konstanthinosie. Wojna trzynastoletnia trwała w latach 1454-1466. Akurat na ten okres przypada stabilizacja stosunków z Moskwą. 31 sierpnia 1449 roku pomiędzy Kazimierzem Jagiellończykiem a Wasylem II zawarty został traktat regulujący wzajemne stosunki na zasadzie podziału stref interesów. Dla Moskwy był to czas konsolidowania władzy Kremla na obszarze Wielkorusi, poza jednym wyjątkiem (zawarcie sojuszu militarnego z Twerem w 1454 r.) unikała ona naruszania litewskiej strefy wpływów. Stan pokojowego współistnienia trwał aż do roku 1486 kiedy to zaczął się okres walk podjazdowych na pograniczu. Ale i w tym przypadku nie była to wypowiedziana wojna, lecz ciąg wzajemnych napadów i rozbojów.

Natomiast w czasie wojny trzynastoletniej żadnej wojny przeciwko Moskwie Litwa nie prowadziła. Straty terytorialne Litwy, o których piszesz, miały miejsce dopiero za panowania następnego władcy, Aleksandra.

Problem polegał jednak na czym innym. W zamian za pomoc Litwini oczekiwali rekompensaty terytorialnej w postaci dzierżonego przez Polskę spornego Podola, niektórych włości wołyńskich a wreszcie również księstwa bełskiego, do których to ziem rościli pretensje (uznawali je za należące do Litwy w granicach witoldowych). Odrzucali natomiast polskie propozycje włączenia do Litwy części Prus przyległej do Żmudzi, w tym Kłajpedy. Ostatecznie Litwini przechytrzyli - zostali z pustymi rękami, a przez ich krótkowzroczność Krzyżacy zdołali utrzymać się przynajmniej w części Prus.