Historia Augusta- kontrowersyjne źródło

[Albinos]

Dzieło Scriptores Historiae Augustae jest dzisiaj jednym z najbardziej kontrowersyjnych dzieł starożytnych. Dla okresu późnego antyku nie ma utworu, który posiadałby większą literaturę. Pytań jest sporo. Kiedy dokładnie dzieło powstało? Kto był jej autorem, i przede wszystkim ilu ich było? Co możemy powiedzieć o autorze? Na ile jest to dzieło wiarygodne?

[Jarpen Zigrin]

Według tradycji był ich 6: Aelius Spartianus, Iulius Capitolinus, Vulcatius Gallicanus, Aelius Lampridius, Trebellius Pollio i Flavius Vopiscus.

[Albinos]

Według tradycji był ich 6: Aelius Spartianus, Iulius Capitolinus, Vulcatius Gallicanus, Aelius Lampridius, Trebellius Pollio i Flavius Vopiscus.

Problem w tym, że nie wiemy nic na temat żadnego z nich, a to już jest podejrzane. Dzisiaj już mało kto (jeśli w ogóle ktokolwiek), przyjmuje wersję, iż było ich 6. Z resztą już sama analiza językowa dowodzi, iż autor był jeden. Do biografii Heliogabala wszystkie są pisane w sposób podobny do tekstów Swetoniusza. Jest to efektem korzystania przez autora SHA z biograficznego dzieła Mariusza Maksymusa, który wzorował się właśnie na Swetoniuszu. Kolejne części są już pisane zgodnie z późnoantycznymi gustami.

[Vapnatak]

Na ten temat warto zapoznać się z tekstami H. Szelest, H. Cichockiej, E. Wipszyckiej.

Natomiast co do tego, czy jest to dzieło kontrowersyjne; jak tutaj słusznie ktoś zauważył, podobne jest ono nieco do dzieła Swetoniusza. A zatem kontrowersje będzie budzić styl w jakim dzieło to zostało spisane. Wymienieni wyżej prawdopodobni autorzy SHA w anglosaskiej literaturze określani są mianem "jednego pisarza" - scriptor. Jak u autora „Żywotów cezarów”, podstawową informacją jaka znajdywać się będzie w dziele jest plotka. Owa plotka krąży praktycznie przy okazji omawiania prawie każdego wydarzenia dotyczącego cesarza. Treść scriptora zależna jest od jego punktu widzenia, czy też jego sympatii jaką darzył opisywaną osobę lub jaki miał pogląd na opisywane wydarzenie. Często dochodziło do paradoksalnych sytuacji, gdzie z premedytacją cesarz był oczerniany, ponieważ autor informacji o nim tak sobie to wszystko z góry obmyślał. Sztandarowym przykładem jest tutaj osoba cesarza Galiena, który w mojej opinii został najzwyczajniej źle oceniony i tym sposobem skrzywdzony. Autorów/autora SHA w głównej mierze interesowały pikantne i kontrowersyjne wydarzenia, często albo specjalnie podrasowane i wybujałe oraz przedstawiające wydarzenie lub osobę tylko z jednej płaszczyzny, co w końcowym rezultacie daje przypuszczenie o niekiedy słabej wiarygodności owego źródła.

Oczywiście kwestie związane z np. polityką zagraniczną prowadzoną przez Cesarstwo i tutaj wojny, dyplomacja czy handel ot choćby, winny odnaleźć się raczej w kwestiach wiarygodnych. Więcej, jest to dla nas cenne źródło informacji, niekiedy utwierdzający nas po raz pierwszy o zaistniałych tego typu sytuacjach, innym razem, potwierdzające naszą wiedzę po zestawieniu ze sobą innych źródeł.

SHA jest też dla nas o tyle cennym źródłem, że dzięki jego informacjom w nim zawartych, często zmyślonych, możemy sobie odpowiedzieć na pytanie, jakie nastroje panowały wokół domów cesarskich.

vapnatak