Paul von Lettow-Vorbeck i "Niepokonani"

[Don Pedrosso]

Paul von Lettow-Vorbeck urodził się 20 marca 1870 roku w Saarlouis. Niemiecki generał podczas I wojny światowej na terenie Niemieckiej Afryki Wschodniej. W 1900 roku brał udział w tłumieniu powstania bokserów w Chinach. W latach 1904-1908 w Niemieckiej Afryce Wschodniej walczył ze zbuntowanymi plemionami Hererów i Hotentotów. Ranny wówczas w lewe oko poddał się rekonwalescencji podczas której poznał Jana Smutsa, przeciw któremu musiał walczyć w I WŚ. W 1914 roku objął dowodzenie nad małymi siłami w Niemieckiej Afryce Wschodniej- 3 tysięczny niemiecki garnizon oraz 12 kompani tubylców tzw. Askari. Świetnie przygotował obronę przed desantem brytyjskim na miasto Tanga, gdzie rozegrała się jedna z największych bitew w Afryce podczas I WŚ. 18 stycznia 1915 roku odnośni drugi sukces uderzając na posterunek w Jassin. Po tej bitwie zmienia taktykę na partyzancką, atakuje brytyjskie linie kolejowe. Jego plan był prosty, związać jak najwięcej sił brytyjskich w Afryce by odciążyć wojska centralne w Europie. Był mistrzem wojny podjazdowej. W marcu 1916 roku Brytyjczycy rozpoczynają na szeroką skalę ofensywę pod dowództwem Jana Smutsa. Przewaga brytyjczyków zmusiła Vorbeck'a do ustąpienia z części terytorium. Podczas tej przedłużającej się kampanii tropikalny klimat i choroby dały się we znaki żołnierzą Ententy dziesiątkując ich. Największą bitwą tego czasu była bitwa pod Mahiwą, gdzie Niemcy stracili tylko 100 ludzi eliminując 1600 Brytyjczyków. Smuts widząc, że Brytyjczycy nie radzą sobie w tych trudnych warunkach zastąpił ich tubylcami. W rezultacie udało mu się wyprzeć Vorbeck'a z Niemieckiej Afryki Wschodniej do Mozambiku. Tam oddziały niemieckie do końca wojny nieustannie się przemieszczały stosując walkę partyzancką. Generał Paul von Lettow-Vorbeck poddał się dopiero 23 listopada 1918 roku, gdy otrzymał spoźnioną informację o zawarciu rozejmu przez Niemcy.

Co sądzicie o tej postaci, jaki wpływ miała ona na I WŚ?

[Andreas]

W 1914r. generał Paul von Lettow-Vorbeck objął dowodzenie nad małymi siłami (tzw. Schutztruppen) w Niemieckiej Afryce Wschodniej (obecna Tanzania), w skład których wchodził 3-tysięczny niemiecki garnizon oraz 12 kompanii tubylców (tzw. Askarysów). Na początku wojny w sierpniu chcąc przejąć inicjatywę zignorował rozkazy dowództwa z Berlina oraz gubernatora kolonii, dr Heinricha von Schnee i przygotowywał działania ofensywne. Szybko zorganizował desant na miasto Tanga gdzie w dniach od 2 do 5 listopada 1914 rozegrała się jedna z największych bitew w Afryce w czasie wojny. Po wygranej przegrupował swoich ludzi i prawie nieistniejące zapasy aby uderzyć na brytyjskie linie kolejowe. Odniósł wówczas swoje drugie zwycięstwo nad Brytyjczykami w bitwie pod Jassin 18 stycznia 1915r. Dzięki tym zwycięstwom zdobył duże ilości broni i zaopatrzenia, podniosło się także morale. Niemniej jednak stracił dosyc dużo ludzi, co przy jego skąpych siłach miało duże znaczenie, wśród których znalazł się bardzo pomocny angielski renegat Tom von Prince, którego trudno było zastąpić.

Strategia Vorbecka była bardzo prosta, mianowicie wiedząc iż Afryka Wschodnia będzie jedynie peryferyjnym rejonem działań wojennych postanowił związać swoimi działaniami jak najwięcej sił brytyjskich. Miał w ten sposób odciążyć wojska cesarskie w Europie i pozbawić Brytyjczyków dodatkowych odwodów.

Wobec kosztownych strat w ludziach postanowił unikać walnego starcia z Brytyjczykami, a w zamian prowadził wojnę podjazdową i organizował liczne wypady na terytorium przeciwnika, głównie do Kenii i Rodezji. Jego celem stały się forty, koleje oraz linie telegraficzne. Wszystkie te akcje zmierzały do tego aby odwrócić uwagę armii brytyjskiej od Europy oraz aby Anglicy wysłali w ten rejon jak najwięcej swoich sił.

Lettow-Vorbeck skupił pod swoimi rozkazami ok. 12 tys. ludzi, z których większośc stanowili Askarysi, w przeciwieństwie do innych miejscowych oddziałów kolonialnych dobrze wyszkoleni i zdyscyplinowani. Vorbeck był także wzorcowym dowódcą jeżeli chodzi o podtrzymywanie morale w armii i zawsze utrzymywał bliskie kontakty ze swoimi żołnierzami. Problemy z bronią częściowo rozwiązano wykorzystując zasoby niemieckiego okrętu SMS Königsberg, zatopionego w delcie rzeki Rufigi w 1915r., zdemontowaną wówczas artylerię okrętową użyto w działaniach lądowych. Załoga okrętu(ok. 700 ludzi) dołączyła do sił Vorbecka.

W marcu 1916 Brytyjczycy dowodzeni przez Jana Smutsa rozpoczęli zakrojoną na szeroką skalę ofensywę. Von Lettow-Vorbeck umiejętnie wykorzystywał teren oraz klimat i zmuszał Anglików do walki na narzuconych przez siebie warunkach. Jednak olbrzymia przewaga brytyjska zmusiła go do ustąpienia z części terytorium. Niemniej jednak Brytyjczycy zanotowali na swoim koncie kilka bolesnych porażek, największą była bitwa pod Mahiwą gdzie Niemcy przy stracie 100 ludzi wyeliminowali z dalszej walki 1 600 Brytyjczyków.

Pomimo wielkich wysiłków Vorbecka przewaga przeciwnika była przytłaczająca; nie miał on najmniejszych szans na obronę terytorium ze względu na szczupłość sił. Postanowił więc najechać portugalski Mozambik, gdzie zdobył nowych ludzi i zapasy po pokonaniu portugalskich garnizonów. W sierpniu 1918 powrócił do Niemieckiej Afryki Wschodniej tylko po to aby uderzyć na Rodezję, dzięki czemu wymknął się z zastawionej na niego przez Brytyjczyków pułapki. Wygrał 13 listopada bitwę pod Kasamą (było to już dwa dni po zawieszeniu broni w Europie). Kiedy plotki o niemieckiej przegranej w Europie okazały się prawdziwe, dzięki schwytaniu brytyjskiego posłańca przenoszącego wiadomość o zawieszeniu broni. Lettow-Vorbeck poddał się 23 listopada ze swoją niezwyciężoną armią w Abercorn w obecnej Zambii.

Jako ciekawostke dodam, że:

-Po jego śmierci w Niemczech, rząd zadecydował, iż rozdzieli środki pieniężne pomiędzy byłych żołnierzy - Askarich Vorbecka w Tanzanii. Jeśli weterani poprawnie reagowali na niemieckie komendy wojskowe otrzymywali odpowiednie wynagrodzenie.

-Jego nazwiskiem nazwano m.in. koszary w Hamburgu.

I co sądzicie o tym niezwyciężonym? Czy Rommel przy nim był tylko płotką? Dlaczego nie połączył się z oddziałami w Niemieckiej Afryce Zachodniej? Jak go oceniacie?

[Bronek]

Lettow-Vorbeck był niewątpliwie postacią nietuzinkową. Pozytywnymi cechami jego charakteru było dobre odnoszenie się do krajowców (dzięki temu mógł tak długo korzystać z ich usług jako żołnierzy) i niepoddawanie się zwątpieniu wobec przewagi wroga.

Godny uznania jest sposób prowadzenia przez niego wojny partyzanckiej choć przyznać trzeba, że często miał bardzo słabych przeciwników (Portugalczyków i niektóre oddziały hinduskie).

Ale oczywiście na ogólną sytuację militarną wpływu mieć nie mógł, bo kolonie były trzeciorzędnym teatrem wojennym. Nawet gdyby zajął znaczny obszar brytyjskich posiadłości w Afryce to i tak nie wpłynęłoby to na losy wojny, bo decydujący front był w Europie. Niemniej robił co mógł, żeby Niemcy wygrały.

Po wojnie dał się poznać jako prawicowy działacz polityczny ale po dojściu do władzy Hitlera usunął się z życia politycznego. To ostatnie stawiałoby go w sympatycznym świetle, gdyby nie fakt, że...

Kiedyś czytałem wspomnienia oficera Wehrmachtu o nazwisku Winzer, który miał okazję zetknąć się z Lettowem w czasach III Rzeszy. Lettow wygłaszał prelekcję, czy też może odczyt, dla wojskowych i dawał wyraz swojemu sentymentowi do Afryki. Twierdził, że przed Niemcami stoi zadanie odtworzenia imperium kolonialnego na innych kontynentach, co jednak wyraźnie nie przemawiało do słuchaczy. Uważali, że bez sensu jest dążenie do tworzenia kolonii na drugim końcu świata, skoro pod bokiem są do zdobycia żyzne ziemie Ukrainy.

I być może dlatego właśnie rozeszły się drogi Lettowa i nazistów. Mieli po prostu inne priorytety. Skoro Hitlera i spółkę nie ciągnęło za morza, to Lettow nie miał z nimi o czym rozmawiać. Tkwiła w nim dusza białego kolonizatora. Póki działał w Afryce, był właściwym człowiekiem na właściwym miejscu. Potem jakby nie mógł się odnaleźć.

Był anachronizmem, bardziej pasował do XIX niż XX wieku.

[Don Pedrosso]

Lettow-Vorbeck był niewątpliwie postacią nietuzinkową.

Zgadzam się, a idać w ślady Andrea$a spytam, czy można go porównywać z inną wielką postacią Rzeszy- Erwinem Rommelem?

[amon]

Zgadzam się, a idać w ślady Andrea$a spytam, czy można go porównywać z inną wielką postacią Rzeszy- Erwinem Rommelem?

Rommlem , jeżeli już Czy można porównywać dwa tak odległe od siebie charaktery?

Myślę że jest to grube nadużycie , z jednej strony Lettow - Vorbeck człowiek olbrzymiego hartu ducha , niespożytej energii walczący na z góry przegranej pozycji , a z drugiej Rommel , karierowicz, kunktator , gwiazda propagandy III Rzeszy , typowy pruski zupak , dbający o medale , splendor i awanse . Nie na miejscu jest to porównanie , jedyne co tych panów łączy to Afryka .

[Krzysztof M.]

Zgadzam się, a idać w ślady Andrea$a spytam, czy można go porównywać z inną wielką postacią Rzeszy- Erwinem Rommelem?

Rommlem , jeżeli już Czy można porównywać dwa tak odległe od siebie charaktery?

Myślę że jest to grube nadużycie , z jednej strony Lettow - Vorbeck człowiek olbrzymiego hartu ducha , niespożytej energii walczący na z góry przegranej pozycji , a z drugiej Rommel , karierowicz, kunktator , gwiazda propagandy III Rzeszy , typowy pruski zupak , dbający o medale , splendor i awanse . Nie na miejscu jest to porównanie , jedyne co tych panów łączy to Afryka .

Myślę że kolega upraszcza. Lettow-Vorbeck - rycerz bez zmazy i skazy a Rommel - pupilek Hitlera. W obu przypadkach na budowaniu legendy maczali swoje paluchy spece od propagandy i w obu przypadkach dorzucili się do tej legendy Brytyjczycy - głównie przez swoją nieudolność. Z jednym się zgadzam nie można porównywać obu dowódców tylko dlatego że oboje byli Niemcami i walczyli w Afryce. Rommel specjalizował się w wojnie manewrowej, Lettow-Vorbeck - w wojnie partyzanckiej. To dwa zupełnie różne światy. Lettov-Vorbeck był tylko "Gerylasem", uciekał, szarpał bo miał gdzie. Można by go porównać np. z Pancho Villą, Vo Nguyem Giapem albo Kowpakiem. Gdyby trafił na front zachodni - historia w ogóle by go nie zapamiętała.

PS Rommel nie był Prusakiem - był Szwabem (Wirtemberczykiem).

[Andreas]

Rommel walczyl dobrze, ponieważ mial duże siły pod swoim kierunkiem, Lettow-Vorbeck mial bardzo małe siły. Rommel jednak walczył z wieloma dobrymi dowódcami alianckimi, lub przynajmniej mających opinię dobrych. Vorbeck nie posiadał czołgów, samolotów i jednostek zmotoryzowanych. Rommel potrafił wykorzystac to co miał pod ręką, nawet gdy wiedział, że przegra. Był dobrym strategiem- w przełęczy Kasserine zadał ciężkie straty Amerykanom, rozbudowywał Wał Atlantycki i doskonale zdawał sobie sprawę z tego, że wroga można pokonac wyłącznie na plaży. Vorbeck również potrafił wykorzystac to, czym dysponował. Manewrował, jego strategia polegała na walce niespodziewanej, błyskawicznej, na partyzantce. Rommel walczył liniowo. Dwa różne typy dowódców. Vorbecka porównywałbym raczej do Witziga-dowódcy niemieckich spadochroniarzy z ataku na Eben-Emael. Rommla zaś do Hindenburga.

[mch90]

Rommel walczyl dobrze, ponieważ mial duże siły pod swoim kierunkiem

Czy aby na pewno? Nie przypominam sobie w którym momencie wojny w Afryce Północnej Rommel posiadał przewagę liczebną nad Brytyjczykami i spółką. Pierwszą ofensywę wiosenną z marca 1941 roku Rommel rozpoczął z jedną tylko 5. Dywizją Lekką i dopiero w toku walk dosyłane były na Czarny Ląd oddziały 15. DPanc.

Rommel walczył liniowo

Co rozumiesz przez to sformułowanie? Zarówno Rommel, jak i jego przeciwnicy brytyjscy, jak Cunningham i Auchinleck walczyli liniowo- a przy tym ich style dowodzenia się skrajnie różniły.

Vorbecka porównywałbym raczej do Witziga-dowódcy niemieckich spadochroniarzy z ataku na Eben-Emael.

Nie wiem czy to dobre porównanie, zważywszy, że Witzig nie dowodził większym związkiem taktycznym niż pułk.

[Andreas]

Ale Rommel miał większe siły niż Vorbeck, jego siły były o wiele większe w 1943r. niż siły Vorbecka w szczytowym okresie. Po drugie, jeśli chodzi o porownanie Witziga i Vorbecka, chodzilo o taktykę: niespodziewane ataki, blyskawiczna akcja, zadanie strat nieprzyjacielowi i odejście.

[mch90]

Ale Rommel miał większe siły niż Vorbeck, jego siły były o wiele większe w 1943r. niż siły Vorbecka w szczytowym okresie.

Nie potrafię tego zweryfikować, dlatego prosiłbym, czy ktoś mógłby się pokusić o przedstawienie na forum OdB sił Vorbecka w szczytowym okresie?

[Andreas]

Proszę:

14 kompanii

410 Niemców i 2600 tubylców(Askarysi), kolejni dołączali do Niemców.

marynarze z SMS ''Konigsberg''

Łącznie: 12 tysięcy ludzi

[mch90]

I tak skromnymi siłami (przecież to niepełna dywizja) Vorbeck miał zamiar zawojować Afrykę Wschodnią? Przepraszam, jestem nieobeznany z I wojną światową, dlatego byłbym wdzięczny za jakieś szersze informacje na temat tej kampanii, o co walczono itd?

[Don Pedrosso]

I tak skromnymi siłami (przecież to niepełna dywizja) Vorbeck miał zamiar zawojować Afrykę Wschodnią? Przepraszam, jestem nieobeznany z I wojną światową, dlatego byłbym wdzięczny za jakieś szersze informacje na temat tej kampanii, o co walczono itd?

Chciał skoncentrować na sobie jak najwięcej sił aliantów, przez co odciążał front zachodni.

[Andreas]

Miał zamiar utrzymywac się do czasu przybycia jakiegoś wsparcia lub wycofania się na pokladach okrętów. Ironią losu jest to, że mając tak skromne siły, poddał sie jako ostatni.

[Leuthen]

Kiedyś czytałem wspomnienia oficera Wehrmachtu o nazwisku Winzer, który miał okazję zetknąć się z Lettowem w czasach III Rzeszy. Lettow wygłaszał prelekcję, czy też może odczyt, dla wojskowych i dawał wyraz swojemu sentymentowi do Afryki. Twierdził, że przed Niemcami stoi zadanie odtworzenia imperium kolonialnego na innych kontynentach, co jednak wyraźnie nie przemawiało do słuchaczy. Uważali, że bez sensu jest dążenie do tworzenia kolonii na drugim końcu świata, skoro pod bokiem są do zdobycia żyzne ziemie Ukrainy.

Te wspomnienia, na które powołuje się Bronek, noszą tytuł: Żołnierz trzech armii. Autor - Bruno Winzer. Jak dla mnie świetna książka (gdy się odrzuci "czerwoną" retorykę - pozycja wydana w PRL-u, a autor zwiał z RFN do NRD, bo jak wiadomo Bundeswehra, w której służył, szykowała III wojnę światową, a NRD miłowało pokój :mrgreen: ), ukazująca DWS z pozycji niższego rangą oficera Wehrmachtu. Ja również pamiętam ten fragment wspomnień Winzera z przemową bohatera tego wątku, aczkolwiek mam wrażenie, że wtedy Winzer nie był jeszcze wojskowym. Pewien jednak nie jestem, a teraz sprawdzić nie mogę bo jestem na wakacjach u rodzinki :wink: