Szare Szeregi, Hufce Polskie i inni

[Albinos]

Gdy dzisiaj mówi się o harcerstwie w dobie II WŚ, myśli się przede wszystkim o Szarych Szeregach. Jak mówi w jednym z wywiadów profesor Strzembosz, absolutnie niesłusznie. Przecież Hufce Polskie też zasługują na uwagę i pamięć. Jak oceniacie koncepcje walki podziemnej tych ugrupowań, jak oceniacie wykorzystanie harcerzy przez wojsko? Dobre układy za "Nila", gorsze za "Radosława". Skąd się to brało?

[Vissegerd]

W Gdyni działała podczas wojny (i nie tylko w Gdyni, ale ogólnie na Wybrzeżu) organizacja pod nazwą "Tajny Hufiec Harcerzy" - THH.

Nie była powiązana z Szarymi Szeregami i między innymi dzięki temu, nigdy nie dowiedzieli się o niej Niemcy. Jednym z bardziej znanych akcji było uratowanie pomnika Żeromskiego (albo Sienkiewicza, nie mogę sobie jakoś przypomnieć), a najbardziej spektakularne było niedopuszczenie do wysadzenia gdyńskich ulic w centrum przez Niemców w powietrze w 1945 roku. Niemcy zamieścili ładunki wybuchowe w drzewach (oraz na) przy głównych ulicach miasta, które miały być eksplodowane w chwili wkraczania Sowietów do Gdyni. Harcerze z THH unieszkodliwili w pięknej akcji wszystkie ładunki. Z tego co pamiętam, jeździli wozem konnym z węglem.

Jeszcze przekazali jakieś plany aliantom, ale dobrze nie pamiętam, czy wyrzutni V2, czy tajnej bazy łodzi podwodnych. Współpracowali z organizacją wojskową "Gryf Pomorski".

Pozdrawiam.

[Albinos]

Nie była powiązana z Szarymi Szeregami i między innymi dzięki temu, nigdy nie dowiedzieli się o niej Niemcy.

Wiesz może czemu nie powiązała się z Szarymi Szeregami? Czy może były to kwestie ideologiczne czy też zwyczajnie inna koncepcja walki? A może coś zupełnie innego?

[Vissegerd]

Z tego co pamiętam, to nie było żadnych, obiektywnych przyczyn. Nie powiązana, nie oznacza, że nie współpracowała. Zdaje się, że nawet niektórzy członkowie THH byli jednocześnie, członkami Szarych Szeregów. Mogło to się też wiązać z problemem komunikacyjnym. Wybrzeże, było włączone do Rzeszy, dodatkowo, ze względu na bliskość morza, wyjątkowo silnie pilnowane. Mogły to być też względy historyczne, zanimi Szare Szeregi dotarły na północ, THH już istniało, po prostu wypełniało próżnię. Ale to sobie tylko gdybam, nie pamiętam niestety żadnych dat. Interesowałem się tym jak miałem 12 lat i już niewiele mi w głowie zostało...

Może jest jakiś harcerz z Trójmiasta na Forum i nam coś więcej powie?

Pozdrawiam.

[Albinos]

Nie powiązana, nie oznacza, że nie współpracowała.

A czy przypadkiem THH nie zostało jakoś tak w 1942/43 podporządkowane Szarym Szeregom? Tak mi się coś po głowie kołacze.

Sprawa współpracy Szarych Szeregów chociażby z Hufcami Polskimi jest dość ciekawa. Czasem mówi się o różnicach ideologicznych. Natomiast wydaje mi się, że chodziło tutaj raczej o koncepcję walki (walczyć dziś jak chciały Szare Szeregi, czy też czekać jak robiły Hufce), inne widzenie harcerstwa (chociażby sprawa nacisku na religię, która była znacznie ważniejsza w Hufcach) czy też zwyczajne animozje personalne, jak mówi profesor Strzembosz. Tutaj warto przytoczyć historię 16. Warszawskiej Drużyny Harcerzy, która przez długi okres czasu wahała się pomiędzy przystąpieniem do Szarych Szeregów (do których ciągnęła młodych ich legenda), czy też do Hufców Polskich (do których skłaniało się kierownictwo, związane z NOW). A była to silna grupa, którą i jedna i druga strona chętnie widziałyby w swoich szeregach. W końcu wybór padł na Szare Szeregi.

Kto wie czy nie wyszli na tym lepiej, niż gdyby zdecydowali się na Hufce. Szare Szeregi związane z AK (a konkretnie z KeDywem), przez okres okupacji miały niemalże stały kontakt z akcjami bojowymi. Dzięki temu nabrali większego doświadczenia, opanowania, byli bardziej ostrzelani. Walka w okresie okupacji miała być dla nich znacznie bardziej stresująca niż Powstanie Warszawskie. Z tym wiążą się stosunki harcerzy z wojskowymi. Za "Nila" układały się ponoć całkiem poprawnie, pogorszeniu uległy za "Radosława", ale kto wie, czy "Radosław" nie uratował wielu tym ludziom życia, wymagając od nich tak dużo. Po akcji "Wilanów" z nocy 26/27 września '43, gdy zginęło 5 harcerzy (phm. pchor. Józef Pleszczyński "Ziutek", kpr. Kazimierz Chruściński "Kazik", plut. Tadeusz Wejrzanowski "Smukły", plut. "Gruby" NN i kpr. "Boy" NN), 4-5 zostało ciężko rannych a kilkunastu lżej, harcerze byli ponoć zszokowani. Zdziwiony "Radosław" miał powiedzieć: Czy oni powariowali? Zginęli jak tysiące ludzi. A od czego oni są? Od tego, żeby walczyli i ginęli, przecież to naturalne. Przyjdzie powstanie, to będą ginąć kopami...

Z kolei "Orszy" zależało na jak najmniejszych stratach (i jak największych zasługach, jak zauważył profesor Strzembosz). Inaczej podchodził do tego "Pług", który miał powiedzieć przed akcją likwidacji Stamma: Panowie, nie przyszliście tu po to, żeby przeżyć wojnę, tylko po to, żeby wykonać zadanie. Tak jak "Radosław" był zdania, że zadania muszą być wykonane. Bez względu na ryzyko. Podczas powstania ci od "Zośki" i "Parasola" byli dobrze wyszkoleni i uzbrojeni. Natomiast ci z Hufców Polskich skupieni w Batalionie "Gustaw", słabo wyszkoleni i uzbrojeni. Ponieśli naprawdę duże straty (baon z ogólnej liczby około 750 na 1.VIII stracił około 450 ludzi). I choć "Radosław" także stracił ogromną ilość żołnierzy (około 70%), to kto wie, czy bez tego przygotowania, jakie zafundowano im przed 1 sierpnia '44, nie zginęło by ich jeszcze więcej, i to znacznie szybciej.

[Wolf]

Gdy dzisiaj mówi się o harcerstwie w dobie II WŚ' date=' myśli się przede wszystkim o Szarych Szeregach. Jak mówi w jednym z wywiadów profesor Strzembosz, absolutnie niesłusznie. Przecież Hufce Polskie też zasługują na uwagę i pamięć. [/quote']

Owszem-jak każda podziemna organizacja a one(HP) były II co do wielkosci podziemną organizacją młodzieżową i harcerską acz kilkakroć mniejszą od Szarych Szeregów

Jak oceniacie koncepcje walki podziemnej tych ugrupowań,

Był dylemat walczyc czy wychowywać-HP stawiały na wychowywać

jak oceniacie wykorzystanie harcerzy przez wojsko?

HP -niewielkie w NOW i AK-harcerska kompania Grażyna batalionu Gustaw to ich największa formacja.

HP były polityczną przybudówką endecji-Stronnictwa Narodowego

[Albinos]

Owszem-jak każda podziemna organizacja a one(HP) były II co do wielkosci podziemną organizacją młodzieżową i harcerską acz kilkakroć mniejszą od Szarych Szeregów

Jednak nie miały swojego Kamińskiego, który rozsławiłby je.

[Wolf]

Owszem-jak każda podziemna organizacja a one(HP) były II co do wielkosci podziemną organizacją młodzieżową i harcerską acz kilkakroć mniejszą od Szarych Szeregów

Jednak nie miały swojego Kamińskiego, który rozsławiłby je.

Były kilkakrotnie słabsze,Nie miały też oddziałow bojowych i (poza harcerzami wcielonymi do AK )nie dokonywały akcji zbrojnych.

[Albinos]

Były kilkakrotnie słabsze,Nie miały też oddziałow bojowych i (poza harcerzami wcielonymi do AK )nie dokonywały akcji zbrojnych.

Pozwolę sobie zacytować fragment wypowiedzi profesora Strzembosza:

Mówienie o Szarych Szeregach jako najważniejszej, a nawet jedynej organizacji harcerskiej czasu okupacji jest pomyłką. A skąd się to wzięło? Z literatury, która czasem tworzy historię. Gdyby nie "Kamienie na szaniec", nie byłoby tej miary zjawiska, którym stały się Szare Szeregi. Powstał legenda "Wawra", Małego Sabotażu, akcji pod Arsenałem, która przyciągała ludzi. Hufce Polskie i organizacje na ziemiach wschodnich nie miały swojego Aleksandra Kamińskiego. Dlatego dopiero teraz przebijają się do szerszej świadomości.

[Wolf]

Były kilkakrotnie słabsze' date='Nie miały też oddziałow bojowych i (poza harcerzami wcielonymi do AK )nie dokonywały akcji zbrojnych.[/quote']

Pozwolę sobie zacytować fragment wypowiedzi profesora Strzembosza:

Mówienie o Szarych Szeregach jako najważniejszej,

Były najwazniejszą organizacją młodzieżową i najsilniejszą harcerską -zdecydowanie dominującą

a nawet jedynej organizacji harcerskiej czasu okupacji

Pretendowały do tego by być jedyną-wchłonęła lub podporządkowała (oprócz HP) pozostałe a rola HP jest drugorzędna.

jest pomyłką.

Według Strzembosza

A skąd się to wzięło?

Z dominującej roli Szarych Szeregów w konspiracyjnym harcerstwie i upolitycznienia HP związanych silnie z endecją oraz brakiem w jego strukturach oddziałów zbrojnych.

Z literatury, która czasem tworzy historię. Gdyby nie "Kamienie na szaniec", nie byłoby tej miary zjawiska, którym stały się Szare Szeregi. Powstał legenda "Wawra", Małego Sabotażu, akcji pod Arsenałem, która przyciągała ludzi.

Jakie akcje zbrojne wykonały HP?Jakie miała organizacje na wzór "Wawra"?Jakie formacje zbrojne wystawiły w okresie okupacji(poza kompanią "Grażyna" w PW?Jaka była jego odpowiedz na kluczowe pytanie okresu okupacji -walczyć czy wychowywać jakie cytuje Broniewski-naczelnik Szarych Szeregów?

Hufce Polskie i organizacje na ziemiach wschodnich

Organizacje harcerskie na ziemiach wschodnich podporządkowały się Szarym Szeregom i weszły w ich skład będąc trzonem okregów zabuzańskich -związane organizacyjnie i politycznie ze Stronnictwem Narodowym HP zjednoczenie odrzuciły.

[Albinos]

Pretendowały do tego by być jedyną-wchłonęła lub podporządkowała (oprócz HP) pozostałe a rola HP jest drugorzędna.

To że drugorzędna, nikt nie neguje. Jednak coś mi się nie wydaje, aby dzisiaj zbyt dużo osób pamiętało o Hufcach Polskich. Za to Szare Szeregi są nazwą doskonale znaną. A to chyba jednak nie do końca tak powinno być.

Według Strzembosza

Badacza dziejów konspiracji warszawskiej i konspiracji obszarów okupowanych przez ZSRS do '41, którego jednak należy brać pod uwagę.

Z dominującej roli Szarych Szeregów w konspiracyjnym harcerstwie i upolitycznienia HP związanych silnie z endecją oraz brakiem w jego strukturach oddziałów zbrojnych.

Jesteś pewien że tylko? Bo ja nie do końca. Ile osób słyszało dzisiaj o "Czacie 49" i "Miotle" a ile o "Zośce" czy "Parasolu"? Różnica jest i to spora, jak na moje oko.

Jaka była jego odpowiedz na kluczowe pytanie okresu okupacji -walczyć czy wychowywać jakie cytuje Broniewski-naczelnik Szarych Szeregów?

Czy inne podejście do tej kwestii ma oznaczać, że dzisiaj prawie nikt o nich nie pamięta?

[marcin29]

Osobną organizacją starszoharcerską były "Wigry" do 1943 roku,później połączyli się z Szarymi Szeregami,mieli dobrą kadre oficerską,przejeli kierowanie Agrikoli.Bat.Wigry miał duże straty ,zwłaszcza na Starówce

Wielu członków przedwojennego Czerwonego Harcerstwa związanego z OM TUR i PPS było twórcami organizacji Polska Ludowa Akcja Niepodległościowa i Socjalistyczna Organizacja Bojowa

[Albinos]

Tutaj co nieco na temat Hufców Polskich: http://www.169.zhr.pl/historia_harcerstwa/hufce_polskie.htm .