Etos rycerski - stereotyp czy prawda?

[Mienta89]

Czy rzeczywiście rycerze byli tak wierni wyznaczonemu etosowi?

Litertura piękna przepełniona jest wykreowanymi bohaterami bez skazy np. Roland, Zbyszko z Krzyżaków itp.

Mieli jakieś "grzeszki" czy byli idealni, uczciwi względem władcy, kobiet i chłopów?

[Narya]

Etos rycerski niewątpliwie był. Czyli w ogólnym zarysie jak rycerz miał się zachowywać i jaki miał być. W kronikach zazwyczaj ukazuje się rycerza idealnego. Wiadomo jest, że rycerzem był tylko człowiek i w pełni indywidualnie takim idealnym nie był. Podczas studiowania "Pouczenia" Wł. Monomacha (to był taki książę i rycerz w jednej osobie) dostrzegłem bardzo wiele cech wspólnych dla etosu rycerskiego (tego modelu w Europie Łacińskiej), ale, jak stwierdził prof. A. Kijas, są różnice z powodu położenia geopolitycznego. W "Pouczeniu" widzimy model idealnego księcia-rycerza, ale jednocześnie autor-książę pisze (raz w swoim uniżeniu, ale to był schemat literacki) o swoich błędach, których "naturalnie" żałował, w swoim życiu, aby jego adresaci nie popełniali (tak sądzę) tych samych błędów, albo być może podobnych. Zresztą "Pouczenie" jest interesującym źródłem również do badań nad etosem rycerskim.

Taki przykład:

W "Liście do Olega" Włodzimierz pisze najpierw, że chce pojednania (a przyczyną konfliktu było zabójstwo syna Włodzimierza przez Olega) i pierwszy wyciąga rękę (wiadomo.. propaganda książęca i takie tam) na znak pokoju między krewnymi. List jest tak skonstruowany aby pokazać że Włodzimierz zamiast unieść się zemstą, "wspaniałomyślnie" przebaczył Olegowi i zaproponował pokój, a natomiast pokazać Olega w negatywnym świetle. Czy nie jest tu czasami ukazana cnota rycerska?

PS: Ależ się rozpisałem o Wł. Monomachu. ;P

[Peterman]

W rzeczywistości pewnie mało było rycerzy bliskich ideałom. Często dbali tylko o siebie iswój dobrobyt. Szli na wojne, bo chcieli nie tylko bronić kraju i swoich ziem, ale może coś splądrować, ukraść trochę i zdobyć chwałę.

"małe" rzeczy jak książka były czasem warte tyle co jakaś wieś.

Nie jest to moja opinia o wszystkich, ale prawdopodobnie tacy byli niektórzy ludzie. Mówli że szanują i pomagają biednym, a tak w rzeczywistości nie było.

[Narya]

Wiadomo wszędzie jest 20% tych "dobrych", a reszta to lepiej nie pisać. ;P

[widiowy7]

Z wikipedii o rycerstwie:

1.Bądź zawsze oddany Bogu, Ojczyźnie, Panu.

2.Nigdy nie bądź tchórzliwy.

3.Bądź ambitny i podążaj do celu.

4.Przegrane bitwy znoś z honorem.

5.Bądź wzorem dla innych.

6.Szanuj ludzi wokół siebie.

7.Dobro i prawość przed niesprawiedliwością broń.

8.Bądź hojny dla ludzi w potrzebie.

9.Bądź wierny swym zasadom i ideałom.

10.Nie krzywdź słabszych.

Zasady piękne a jak do tego maję się raubritterzy ze Śląska i Łuzyc?[/code]

U schyłku średniowiecza rycerze-rabusie (tzw. raubritterzy) stali się powodem poważnych problemów społecznych m.in. na obszarze Śląska i Łużyc. Odstępując od rycerskich ideałów oraz wykorzystując swoje wojskowe umiejętności, rycerze-rabusie zdecydowali się zbić fortunę na drodze rozbojów, kradzieży, a nierzadko również mordów. Zajęcie to było na tyle intratne i względnie bezpieczne, że procederem trudniły się całe rody, a profesja przechodziła z ojca na syna. Sieć zamków i zameczków, która gęsto oplatała cały obszar Sudetów i Pogórza Sudeckiego, stanowiła dla nich doskonałą bazę wypadową. Wiele z nich zostało przez raubritterów zagarniętych siłą, a następnie zamienionych w prawdziwe zbójeckie gniazda. Poszczególne bandy liczyły od kilku do kilkudziesięciu osób. Wyczyny raubritterów były na tyle zuchwałe, że aż do dziś są one tematem licznych legend i zatrważających opowieści.

[chaemuaset]

Taki przykład:

W "Liście do Olega" Włodzimierz pisze najpierw, że chce pojednania (a przyczyną konfliktu było zabójstwo syna Włodzimierza przez Olega) i pierwszy wyciąga rękę (wiadomo.. propaganda książęca i takie tam) na znak pokoju między krewnymi. List jest tak skonstruowany aby pokazać że Włodzimierz zamiast unieść się zemstą, "wspaniałomyślnie" przebaczył Olegowi i zaproponował pokój, a natomiast pokazać Olega w negatywnym świetle. Czy nie jest tu czasami ukazana cnota rycerska?

Ten przykład można by prędzej uznać za przypadkową zbieżność niż przykład, potwierdzenie jakiegoś zjawiska.

Cóż, trudno mówić o ideałach rycerskich na Rusi. Można się ich tam doszukiwać, ale zawsze będzie to szukanie na siłę, ponieważ takowe nie istniały. Może inaczej. Nie istniał etos rycerski, ale ideały zawarte w tym etosie, są ideami znanymi nie tylko w Europie Zachodniej, więc nie należy się dziwić, że się pojawiają, gdzie indziej.

[Narya]

Etos rycerski istniał w literaturze, a rycerze do niego dążyli, co nie oznacza, że go osiągnęli. :]

[lurtz88]

Etos Rycerski poprostu opierał się na ustalony zasadach nie był on rodzajem prawa lecz wskazywał jak powinien zachowywać się rycerz... Nie musiał się do nich stosować lecz mógł.

[Narya]

lurtz88, dokładnie! :wink: Z tym etosem było podobnie jak z dzisiejszymi normami obyczajowymi i tradycją [w pełnym tego słowa znaczeniu]. Odpowiedzieć na pytanie, czy etos rycerski był rzeczywistością czy zbiorem norm lub praw jest tak trudno, jak odpowiedzieć na pytanie w jakim stopniu i czy, i jak stosuje się do kanonu obyczajów dzisiaj. :]

[Aleksandra]

Na pewno jednak żył rycerz, który kierował się etosem. I to nawet Polak był. Mowa oczywiście o Zawiszy Czarnym. Był wręcz rzeczywistym odzwierciedleniem wszystkich tych bajecznych rycerzy z pieśni.

[Narya]

Nie mamy pewności. Kronikarze mogli stworzyć legendę o Zawiszu Czarnym. To była normalna praktyka w tamtych czasach. Ubarwiać życie rycerzy by pasowało do etosu.

[widiowy7]

Nie mamy pewności. Kronikarze mogli stworzyć legendę o Zawiszu Czarnym

Mogli, jak najbardziej. Ale mi osobiście chce się wierzyć, że najlepszym rycerzem średniowiecznej Europy był Polak. Ale postać jest historyczna jak najbardziej, jego czyny były opisywane, kronikarsko to co najwyżej zrobiono z Zawiszy "ideał".

[Kadrinazi]

My mieliśmy Zawiszę, kraje zachodnie np. Pierre'a Terrail de Seigneur Bayard'a - taki 'ideał' na pewno poprawiał samopoczucie ludziom, ktorzy chcieli wierzyć, że rycerze mogą być prawi, walczyć tylko w słusznej sprawie i nie krzywdzić niewinnych. Dobrze jest mieć taki utopijny ideał niezależnie od epoki

[Aleksandra]

Nawet jeśli czyny Zawiszy były trochę "upiększane", to na pewno były ku temu jakieś powody, tzn. Zawisza Czarny tak bardzo wyróżniał się wśród rycerstwa, że prawie objęto go kultem.

[lurtz88]

Tak tylko wydaje mi się że raczej wyróżniał się swoją siła i skutecznością w pojedynkach niż rzeczywistym stosowaniem się do kodeksu