Literatura - Powstanie Warszawskie

[Albinos]

Na forum mamy już kilka tematów dotyczących literatury na temat danego okresu historycznego, przydałby się też taki z literaturą dotyczącą Powstania Warszawskiego. Jakie pozycje uważacie za szczególnie warte uwagi, dlaczego akurat te?

Tak na dobry początek seria "Warszawskie Termopile":

"Wola: Warszawskie Termopile 1944" Karol Mórawski, Krzysztof Oktabiński, Lidia Świerczek

"Żoliborz, Bielany: Warszawskie Termopile 1944" Karol Mórawski

"Starówka: Warszawskie Termopile 1944" Juliusz Kulesza

"Ochota, Okęcie: Warszawskie Termopile 1944" Józef Wroniszewski

"Nad Warszawą: Warszawskie Termopile 1939 i 1944" Jerzy Pawlak

"Wyrok na miasto: Warszawskie Termopile 1944-1945" Stanisław Kopf

"Powiśle: Warszawskie Termopile 1944" Stanisław Kopf

"Praga: Warszawskie Termopile 1944" Lesław M. Bartelski

"Muzy tamtych dni: Warszawskie Termopile 1944" Stanisław Kopf

"Obroża: Warszawskie Termopile 1944" Juliusz Kulesza

"Czerniaków: Warszawskie Termopile 1944" Karol Mórawski, Lidia Świerczek

Książki te stanowią naprawdę bardzo porządną całość. Zawierają opisy walk niemalże na każdej ulicy, sporo relacji świadków, opisujących zbrodnie hitlerowskie popełniane podczas powstania a także w okresie poprzedzającym jego wybuch. Naprawdę bardzo porządna seria warta uwagi, teraz niestety trudno dostępna.

"Bitwa o Warszawę '44: Militarne aspekty Powstania Warszawskiego" Krzysztof Komorowski, dobrze napisana pozycja dotycząca strony stricte militarnej powstania. Autor zawarł w książce sporo naprawdę interesujących danych, dokumentów, zdjęć, mapek.

"Powstanie '44" Norman Davies, książka chyba najlepiej znana ze wszystkich opisujących powstanie, warta przeczytania choćby dla samej przyjemności czytania, bo co jak co, ale Davies pisać umie, jak mało który historyk. Jednak jest wiele znacznie bardziej wartościowych pozycji.

"Lotnicy '44: Na pomoc Warszawie" Neil Orpen, bardzo interesująca, choć jak dla mnie zdecydowanie za krótka pozycja, opisująca udział lotników RAF, PAF i SAAF w operacji "Warsaw Concerto".

To tak na dobry początek, jakieś propozycje co do dalszej listy?

[Granat]

"Praga: Warszawskie Termopile 1944" Lesław M. Bartelski

Dostanę takową książkę w Empiku czy Traffic Clubie ?

[Albinos]

Dostanę takową książkę w Empiku czy Traffic Clubie ?

Co do Trafficu to nie wiem, jednak ku mojemu zaskoczeniu niedawno w Empiku w Galerii Centrum zobaczyłem sporą kolekcję książek z tej serii. Nie wiem jak teraz, ale warto tam zajrzeć. Jeśli nie tam, to proponuję wybrać się siedziby Bellony, naprzeciwko Muzeum Powstania Warszawskiego (swoją drogą można też w księgarni w Muzeum sprawdzić). Tam w księgarni na parterze jest osobna "półka" poświęcona powstaniu, z czego część to właśnie seria WT. Albo zamów w księgarni Prusa, tam powinna być. Ostatnio seria została chyba wznowiona, więc powinieneś w końcu ją znaleźć (mi się udało ostatnio znaleźć "Stare Miasto" Kuleszy i "Wolę" Mórawskiego, Oktabińskiego i Świerczek, a to już zakrawa na cud:). Do Pragi polecam też książki Komorowskiego, Borkiewicza bądź Kirchmayera. Co prawda opisują one całość działań, zagadnień powstańczych, ale o Pradze zawsze coś się znajdzie.

Od siebie dodam jeszcze trzy pozycje:

"Jan Mazurkiewicz: "Radosław", "Sęp", "Zagłoba"" Stanisław Mazurkiewicz, biografia legendarnego dowódcy Kedywu autorstwa jego syna. Co prawda o powstaniu można poczytać dopiero w ostatniej części (jakieś 120-140 stron), ale jest to świetny opis działań Zgrupowania "Radosław". Świetne pióro autora, liczne cytatu autorstwa samego Jana Mazurkiewicza, sporo danych, prawdziwa perełka. Jednak jest to pozycja bardzo trudna do dostania.

"Powołanie i przeznaczenie: Wspomnienia oficera Komendy Głównej AK" Kazimierz Iranek-Osmecki, podobnie jak w książce o "Radosławie", także wspomnienia "Hellera" zaledwie w części dotyczą powstania (ok. 80 stron), ale są o tyle cenne, że opisują je ze strony oficera, który był przeciwny rozpoczynaniu walk. Książka napisana w sposób bardzo miły, lekki, godna polecenia.

"Pamięć Powstania '44" specjalne wydanie Rzeczpospolitej przygotowane we współpracy z Muzeum Powstania Warszawskiego, kilkadziesiąt zdjęć, duża liczba wspomnień powstańców, artykuły uznanych historyków, bardzo interesująca rzecz.

[widiowy7]

Adolf Pilch "Partyzanci trzech puszcz"

Mimo że książka traktuje bardziej o losach walk partyzanckich, ma jednak ciekawe opsy z okresu Powstania Warszawskiego w Puszczy Kampinowskiej.

Sułowska-Dmochowska Maria - II Batalion Szturmowy "Odwet"

Dzieje powstania i walk w powstaniu. Powstanie zaczęli na "Kolonii Staszica" . Jest to teren ograniczony odpołudnia Polem Mokotowskim, od północy terenem Filtrów, od wschodu Al. Niepodległości.

Mieli udeżyć na koszary Flaku. Ale tuż przed Powstaniem stracili magazyny uzbrojeni, mieli tylko kilkanaście sztuk broni. Podjęli atak, ale zostali zmasakrowanii. Resztki oddziału ukrewała się na terenie "Kolonii" przez dziesięć dni, stopniowo, nocami przechodząc przez Al.Niepodległości. Zostali wcieleni do zgrupowania "Golski"

[ Dodano: 2007-12-02, 17:56 ]

Stanisław Podlewski "Wolność krzyżami się znaczy"- bodajże opis pierwszych dni Powstania. Nie jest to praca naukowa, ale są tam zawarte wspomnienia żołnierzy.

Wojciechowski- "W powstaniu na Mokotowie"

[Albinos]

Kolejna dawka pozycji na temat PW:

"Od września do września" Stanisław Jędrzejewski "Jędras", wspomnienia dowódcy jednego z plutonów (początkowo plutonem tym dowodził por. Marian Czarnecki "Ruski") batalionu "Czata 49". Co prawda na temat walk "C49" jest dopiero ostatnia część książki (wcześniejsze opisują m.in. wrzesień '39 czy też działalność "Wachlarza"), jednak jeśli weźmiemy pod uwagę, iż jest to zaledwie jedna z kilku pozycji na temat tegoż batalionu (polecane przez znawców są prace Romualda Śreniawy-Szypiowskiego, również żołnierza "Czaty") to od razu staje się jasne, jak duża jest dla zainteresowanych tematem wartość tej książki. Trzeba jednak przyznać, że mimo wszystko pewien niedosyt pozostaje po zakończeniu lektury.

Małe uzupełnienie serii "Warszawskie Termopile":

"Poczta Powstańczej Warszawy: Warszawskie Termopile 1944" Stanisław F. Ozimek

"Powstańcze Służby Sanitarne: Warszawskie Termopile 1944" Stanisław Kopf

"Kanały: Warszawskie Termopile 1944" Bolesław M. Bartelski

"Powstańcy w obozach jenieckich: Warszawskie Termopile 1944" Stanisław Kopf

"Getto: Warszawskie Termopile 1943" Lesław M. Bartelski

"Śródmieście Północne: Warszawskie Termopile 1944" Izabella i Stanisław Maliszewski

"Śródmieście Południowe: Warszawskie Termopile 1944" Izabella i Stanisław Maliszewski

"Wspomnienia Powstańców, Heroizm Ludzi i Miasta: Warszawskie Termopile 1944" red. Bronisław Troński

[widiowy7]

Stanisław Komornicki "Na barykadach Warszawy"-opis walk 104 kompanii związku syndykalistów polskich. Początkowo w ramach Zgrupowania "Róg na Starówce, później Powiśle i Czerniaków. Nawiasem mówiąc, panterka podchorążego "Nałęcza" eksponowana jest w Muzeum Wojska Polskiego.

Tegoż autora "Oddziały Powstania Warszawskiego"

[Albinos]

Trzecia już errata do serii WT:

"Wojsko Powstania Warszawskiego: Warszawskie Termopile 1944" Piotr Rozwadowski

"Broń konspiracyjna: Warszawskie Termopile" Juliusz Powałkiewicz

"Droga powrotna: Warszawskie Termopile" Irena Łukaszewska-Bułat

"Virtuti na habitach: Warszawskie Termopile" Maria Machowska

[Albinos]

"Powstanie Warszawskie '1944 w dokumentach z archiwów służb specjalnych" praca zbiorowa wydana przez IPN. Zbiór 142 dokumentów dotyczących Powstania Warszawskiego, plus aneks zawierający 7 dokumentów, w tym m.in. relacja Ryszarda Białousa "Jerzego" z walk na Woli. Dokumenty zostały podzielone na trzy grupy. Pierwsza z nich to: Dokumenty operacyjne Wehrmachtu i niemieckich służb specjalnych dotyczące przebiegu powstania; wśród nich znaleźć możemy sprawozdania Grupy Bojowej "Reck" czy też telegram generała Smilo von Luttwitza do generała Hansa Krebsa w sprawie zniszczenia Warszawy z dnia 9 października '44. W tej części znajdują się 44 dokumenty. Część druga: Dokumenty operacyjne Wehrmachtu i niemieckich służb specjalnych oraz dane agenturalne i pochodzące z przesłuchań; tutaj znajdują się protokoły przesłuchań cywili, powstańców a także informatorów Gestapo. Na tą cześć składa się 49 dokumentów. Część trzecia: Materiały śledcze polskich i sowieckich organów bezpieczeństwa państwowego; protokoły przesłuchań m.in. Okulickiego, Szostaka, Mazurkiewicza, Pluty-Czachowskiego, Geibla, Frołowa czy też Stahela. Razem 49 dokumentów. Do tego dwie duże mapki Warszawy, kilkanaście mało znanych zdjęć z okresu powstania oraz porządnie opracowane przypisy. Pozycja naprawdę warta uwagi, nawet mimo swojej stosunkowo wysokiej ceny (coś w granicach 65 złotych).

[widiowy7]

"W Śródmieściu Południowym."

Wspomnienia z Powstania Warszawskiego t.2

Wybór i opracowanie Krystyna Ostrowska.

Zbiór wspomnień żołnierzy z tej części Warszawy.

Wydane w 1996 roku.

Sądząc po dacie sam musiałem to drukować, ale w ogóle tego nie pamiętam :oops:

[Albinos]

"Powstanie Warszawskie widziane po latach: sesja naukowa", zestaw 12 mini prac naukowych poświęconych powstaniu. Tematyka ich rozciąga się od kwestii tak szeroko omawianych jak międzynarodowe znaczenie powstania czy też stosunek do niego ZSRS, przez tematykę stricte wojskową jak barykady i cichociemni w powstaniu, po tematy tak specjalistyczne jak łączność i pieczątki AK. Uznani autorzy jak Śreniawa-Szypiowski, Kopf, Tucholski czy też Drozdowski. Do tego ciekawa "zeszytowa" oprawa całości, pojedyncze strony jakby pisane na maszynie.

[widiowy7]

Zenon Kliszko "Powstanie Warszawskie".

Autor w Powstaniu był zastępcą dowódcy żoliborskiej grupy AL. A że pozycja jest wydana w 1967 roku, wiadome chyba jest, jak autor wyraża się o AK :?

Nie mniej , na końcu, jest kilka dokumentów od strony Armii Czerwonej i 1 Armii WP.

Tak że pozycja nie jest warta przeczytania, ale przekartkować można.

[Albinos]

Nie mniej , na końcu, jest kilka dokumentów od strony Armii Czerwonej i 1 Armii WP.

Chociażby dla tych paru dokumentów warto taką pozycję przejrzeć.

Książka która jeszcze nie pojawiła się w temacie, a miałem nadzieję, że ktoś ją umieści: Kirchmayer J., Powstanie Warszawskie, Warszawa 1959, ss. 576. Mimo wielu lat jakie upłynęły od czasu wydania, nadal jest to pozycja o ogromnej wadze. Kto wie, czy nie najlepsza synteza Powstania Warszawskiego od strony stricte militarnej, jaka powstała. Co prawda zawiera trochę różnych błędów i nieścisłości, niemniej zrzucić to należy na karb czasów, w jakich była pisana. Autor nie miał odpowiednio dużej swobody w operowaniu materiałami źródłowymi, wiele było dla niego niedostępnych. Jednak nadal trudno o równie obszerny opis walk. Dla osób zainteresowanych przebiegiem powstania, pozycja niemalże obowiązkowa.

[Don Pedrosso]

Za namową Albinosa po krótce napisze swoje wrażenia odnośnie książki Ryszarda Nazarewicza "Z problematyki politycznej powstania warszawskiego". Jestem co prawda w połowie, ale co nieco mogę już o tej pozycji powiedzieć. Na początek nadmienie, że autor był podpułkownikiem MO, ponadto zastępcą szefa Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa w Łodzi oraz zastępca miejskiego UBP w Łodzi. Był żołnierzem Gwardii Ludowej. Od 1 lutego 1945 do 31 grudnia 1947 brał udział w walkach przeciwko oddziałom podziemia niepodległościowego. Daje nam to już jako taki obraz z czym będziemy mieć doczynienia- prorosyjska publikacja. Zgadza się, autor co kilka stron nadmienia, że AK-owcy i rząd na emigracji powinni się dogadać z czerwonymi i na tym by wyszli lepiej(poniekąd przyznaje mu racje). Jest wiele faktów, popartych źródłami, jest pokazana "gra" rządu emigracyjnego i oraz to czym było tak naprawdę powstanie dla obozu londyńskiego. Dla tych co chcieliby przeczytać o bohaterstwie walczących będzie to próżny trud, bo czegoś takiego tutaj nie znajdą. Podsumowując- nie skreślajmy tej pozycji dlatego, że autor był w GL oraz pracował w UB. Śmiało mogę polecić tą pozycję, gdyż dowiadujemy się wielu ciekawych rzeczy o lewicy jak i o grze politycznej rządu emigracyjnego.

Jak skończę czytać książke i będe miał coś do dodania wyedytuję tego posta.

[Albinos]

Po przeczytaniu tego krótkiego opisu mam raczej mieszane odczucia. Niby zapoznać należy się z różnymi punktami widzenia... niemniej o Nazarewiczu naczytałem się już paru niepochlebnych rzeczy. Dość często pojawia się m.in. zarzut manipulowania faktami, dobierania sobie tego, co mu odpowiadało.

jest pokazana "gra" rządu emigracyjnego i oraz to czym było tak naprawdę powstanie dla obozu londyńskiego.

Z punktu widzenia Nazarewicza

[Szumo]

http://www.kurdwanowski.pl/pdf/Mrowka_na_szachownicy.zip

Link do pełnej wersji wspomnień Jana Kurdwanowskiego, żołnierza batalionu "Chrobry I". Wersja pełna, do ściągnięcia na dysk. Wersja drukowana do kupienia w Muzeum Powstania Warszawskiego. Książkę mi polecono do przeczytania, jednak jeszcze nie zdążyłem tego zrobić. Może ktoś już ją czytał wcześniej?