Książe Adam Jerzy Czartoryski

[Albinos]

Twórca Hotelu Lambert, przez długi czas zaufany przyjaciel cara, kurator okręgu wileńskiego, pomysłodawca planu puławskiego. Pierwszoplanowa postać polskiego ruchu emigracyjnego. Patriota, dla wielu wielki autorytet. Słowacki w "Kordianie" wyrażał się o nim dość nieprzychylnie, uważając że jest zbyt zachowawczy w swoim działaniu. Czy było tak istotnie? Jak oceniacie jego działalność?

[Panna Karolina]

Słowacki w "Kordianie" wyrażał się o nim dość nieprzychylnie, uważając że jest zbyt zachowawczy w swoim działaniu.

'

Z tym stwierdzeniem się zgadzam – Czartoryski był ostrożny w działaniach

Hotel Lambert stworzony przez Niego był ogólnie konserwatywny.

Sam „program’ tego obozu politycznego emigracji również nie wnosił niczego nowego – opierał się przecież na Konstytucji 3 Maja. Według mnie nawet pogląd, że możemy odzyskać niepodległość tylko przy pomocy innych państw był również tego dowodem.

pomysłodawca planu puławskiego

Uważam, że można nazwać księcia Czartoryskiego patriotą. Plan puławskiego to tez jakiś przejaw ostrożności (albo tak mi się tylko wydaje). Bo po co mieć samych wrogów?

[piterzx]

Witam,

Czartoryskiemu zarzuca sie dzisiaj, że współpracował z Petersburgiem. Zarzuca mu sie fakt piastowania jednego z najwyższych urzędów w administracji carskiej, nie mniej jednak wtedy możliwe były tylko dwie opcje polityczne - na Imperium Rosyjskie i na Napoleona. Czartoryski wybrał tą pierwszą.

pomysłodawca planu puławskiego

Tak, lecz było to w okresie przedłużania się sprawy polskiej u Bonapartego. Podczas gdy większe korzyści odnosiły elementy skierowane na Cesarza Francuzów, książę nie przeszkadzał im swymi działaniami, nie starał się pozyskać ludności dla swego prorosyjskiego stanowiska, lecz "siedział cicho" nie chcąc tworzyć rozdwojenia w narodzie. To, że zaproponował takie rozwiązanie wiązało się z jego realizmem politycznym (jedna dwóch wielkich sił: Aleksander lub Napoleon) i wyczuciem czasu - wszak plan puławski powstał w czasie, gdy o sprawie polskiej Bonaparte zdawał się zapomnieć, a już z pewnością nic lub prawie nic w tym kierunku nie było robione na szerszą skalę.

Poza tym, Czartoryski liczył na wojnę z Prusami, zakładał tym samym szybkie i całkowite połączenie ziem zaboru pruskiego z ziemiami polskimi pod władzą Imperium Romanowów.

jest zbyt zachowawczy w swoim działaniu

To zależy. Książę, owszem, był ostrożny, lecz w początkowym okresie nie można odmówić mu racji. Jeśli chodzi o powstanie, to owszem, jako zwolennika ugody (lecz jednak nie za wszelką cenę) można mu mieć to za złe. Co zaś się tyczy działalności na emigracji, to jednak nie miał on już aż tak dużego wpływu na los KP, więc ten zarzut raczej odpada...

kurator okręgu wileńskiego

Który wydatnie przyczynił się do poprawy szkolnictwa na tym obszarze, w tym wydatnie umocnił Uniwersytet Wileński (który chyba właśnie dzięki niemu odzyskał miano szkoły wyższej).

Nie należy też zapominać o jego działalności na rzecz Polaków. Owszem, był on zwolennikiem współpracy i zjednoczenia ziem polskich pod berłem Rosji, lecz także jak największej autonomii i samodzielności, co przecież byłoby ogromnym postępem. Do tego, liczył na przyłączenie do KP "ziem zabranych". Miał także pewien wpływ na cara na kongresie wiedeńskim, choć niektóre decyzje były dla niego zaskoczeniem.

Temu, że był patriotą nie można zaprzeczyć. Chociażby jego dymisja w związku ze sprawą filomatów i filaretów, walka w 1792, działanie na rzecz ludności polskiej...

Pierwszoplanowa postać polskiego ruchu emigracyjnego.

Owszem, pierwszoplanowa, lecz w związku ze swym konserwatywnym nastawieniem, mimo skupienia wokół Hotelu Lambert sporej ilości emigrantów, nie miał aż tak dużego pola manewru i wpływu na bardziej odważną działalność emigracyjną i sytuację w kraju.

Pozdrawiam

[Nabuchodonozor]

Ja jednak zostawiłbym Petersburską przeszłość księcia i popatrzył na jego późniejsze dokonania.

1. Kurator okręgu wileńskiego - poprawa szkolnictwa, pełna zgoda. Pod koniec przeciwnicy zarzucali mu zaniedbywanie i brak energii, jednak niewiele już mogł zdziałac przeciwko Nowosilcowi.

2. Sąd sejmowy przed powstaniem listopadowym, jedynie Czartoryski z Krasińskim i Czarneckim byli za surowszymi wyrokami. Konstanty w tajnym raporcie tylko ich działalność ocenił pozytywnie.

3. Postawe podczas powstania nie chcę szeroko opisywać jedynie zauważę że to Czartoryski był głównym obrońcą Skrzyneckiego którego popierał nawet jeszcze na emigracji.

4. Warto wspomnieć że gdy przyszedł krytyczny moment powstania i wojska Paskiewicza zbliżały się do stolicy książe postanowił opuścić kraj (jako jeden z pierwszych) dołączając do - korpusu Romoriny.

5. Działania na emigracji: można raczej podzielić na złe i nieudane. Oczywiście przesadzam, książe wspierał młodzież która chciała studiaować, wspomagał biednych emigrantów jak tylko mógł itp. Jednak mam na myśli jego większe przedśięwzięcia:

- odrazu po klęsce powstania pierwsze próby tworzenia oddziałów wojskowych min. w Hiszpanii i namawianie do wstepowania do legii cudzoziemskiej.

- ogłoszenie króla de facto i Protestacja emigracji przeciw księciu Czartoryskiemu.

- marzenia o wyspie odosobnionej dla emigracji w Portugalii.

- bałkańskie marzenia księcia które nie przyniosły większego pożytku Polakom.

- polskie powstanie na Zakaukaziu.

- setki manifestów

[mobydick1z]

Dla mnie Czartoryski jest dość kontrowersyjną postacią. Okres powstania listopadowego próbował załagodzić na siłę, chociaż było wiadomo, że nic to nie da, bo car Polakom nie odpuści. Na emigracji nie udało mu się zjednoczyć wszystkich pod swoim szyldem, ale to już nie była jego wina, ponieważ powstało wiele odrębnych organizacji, jak chociażby gen. Rybińskiego.