16 czerwca 1815 dzień bitew pod Quatre Bras i Ligny

[Amilkar]

Grouchy zaś był wielce nie doinformowany , choć sam trochę mógł pomyśleć o marszu bardziej ku swoim głownym siłom, albo chociaż rekonsansie głebokiemu na pruskie pikiety.

[bavarsky]

Zaś Napoleon pod Ligny pobił i odrzucił Prusaków co spowodowalo ich wyłączenie z działań na

3 dni.

"Nie będziemy mówić więcej o taktycznych błędach Bluchera; jego strategiczny błąd na początku, utrata Bulowa przez niedokładne rozkazy została odnotowana już wcześniej. Co do Wellingtona, wystarczy powiedzieć, że nieprzyjaciel, gdyby dobrze poprowadził swe sprawy, powinien był zaatakować go wcześnie po południu [17 czerwca] siłą większą o 20.000 żołnierzy i że o zmroku [16 czerwca], 30 godzin po pierwszym ostrzeżeniu, miał w Quatre Bras obecnie 3/8 piechoty, 1/3 dział, 1/7 kawalerii. To, że ten wielki Anglik utrzymał swoje pozycje tego dnia zawdzięcza jedynie szczęściu"

Charles Chesney [w: P. Hofschroer, Waterloo niemieckie zwycięstwo, s. 322]

Pomimo przegranej prusaków pod Ligny i tymczasowym "straceniu" Bluchera, odwrót ich korpusów był przykładem kunsztu dowodzenia szefa sztabu Armii Pruskiej Gneisenau'a, który przejął dowództwo nad ową pobitą armią po tym jak Blucher został ranny prowadząc swoją kawalerię do ataku pod Ligny. Po tym zdarzeniu nikt tak na dobrą sprawę nie wiedział co się stało z marszałkiem polnym, aż do czasu gdy von Nostitz adiutant Bluchera nie doczłapał się wraz z nim do wsi Melly...

Wracając natomiast do manewru odwrotowego przeprowadzonego przez Gneisenau'a, to zakazał on odwrotu na linii Sombreffe do Gembloux, bowiem doskonale wiedział że gdyby tak uczynił to doszło by do całkowitego rozdzielenia pomiędzy Armią Wellingtona a Armią Bluchera.

Gdyby doszło do owego rozdzielenia pomiędzy obydwoma armiami, nic nie stało by na przeszkodzie by Armia Napoleona działając z pozycji środkowej wykonała niszczycielskie uderzenia najpierw na armię Wellingtona a następnie na resztę Prusaków. To doprowadziło by do wygrania owej kampanii przez Napoleona.

Owe zamierzenie Cesarza Francuzów zostało jednak udaremnione przez rozkaz Gneisenau'a który rozkazywał odwrót w kierunku na północ na kierunku zbieżnym z armią Wellingtona do Tilly.

Na koniec można dodać, że po tylu latach wojen napoleońskich, sztab Pruski a zwłaszcza takie znakomitości jak Gneisenau bardzo dobrze poznali zasady funkcjonowania Napoleońskiej machiny wojennej. W odwrocie dośrodkowym na Tilly o ironio, widzimy doskonale istotny wkład edukacyjny Napoleona do ogólnej świadomości pojmowania strategii przez wysoki szczebel dowódczy, w tym przypadku poprowadzony przez majora-generalnego Armii Pruskiej.

Pozdr.

[bavarsky]

Tym bardziej chciałbym zaznaczyć że owy moment odwrotu, a konkretniej kierunek tego odwrotu obrany przez Gneisenau'a zasługuje na dużą uwagę bo zgodnie ze wspomnieniami von Nostitza, zanim zaczęła się bitwa Prusacy nie podjęli decyzji o ewentualnej linii odwrotu.

"Mogę powiedzieć z całym przekonaniem, że ani przed, ani podczas bitwy nie było żadnych rozkazów dotyczących kierunku ewentualnego odwrotu. Takie rozkazy nie mogły zostać wydane wcześniej, bo zależeć musiały od okoliczności zachodzących w momencie ich wydawania."

Nostitz [w: P. Hofschroer, Waterloo niemieckie zwycięstwo, s. 317]

[bavarsky]

Ponadto co warto zauważyć, Wellington nie odgadł zamiarów Napoleona co do miejsca natarcia Francuzów.

Sądził że będzie to Mons na jego prawej flance, podczas gdy Napoleon obrał drogę wprost na Brukselę przez Charleroi, jako że prowadziła ona pomiędzy obiema armiami.

Te zamiary doskonale odgadł Blucher wraz ze swoim szefem sztabu.

„Raporty, otrzymane przez feldmarszałka Bluchera 14 czerwca, które skłoniły go do wydania rozkazu koncentracji armii nocą z 14 na 15 czerwca, najwyraźniej nie skłoniły księcia Wellington do podjęcia ostatecznej decyzji. Nawet gdy wieczorem 15 czerwca otrzymał doniesienia, że gen. Zieten został zaatakowany w Charleroi i zepchnięty przez główną armię francuską, nadal uważał za nierozsądne skierowanie swej rezerwy na lewe skrzydło, a za jeszcze mniej pożądane osłabienie swego prawego skrzydła. Zamiast tego wierzył, że Bonaparte zaatakuje wzdłuż drogi z Mons [sic! –bavarsky] i uważał starcie pod Charleroi za demonstrację. Nakazał przeto jedynie swym oddziałom gotowość do marszu. Dopiero po nadejściu o północy raportu gen. Doronberga, dowódcy posterunku w Mons, że nie został zaatakowany, a nieprzyjaciel wydaje się kierować na wschód, Wellington nakazał rezerwie wymarsz.

Według raportu gen. von Mufflinga minęła ona Las Soignes o godz. 10.00. Stamtąd do pola bitwy pod Sombreffe były jedynie 3 milie [są to mile niemieckie, czyli około 22 km]. Rezerwa księcia mogła więc jeszcze przybyć na czas pomimo zmarnowania go, gdy książę pojechał najpierw na swe lewe skrzydło pod Quatre Bras rozpoznając pozycje nieprzyjaciela we Frasnes, następnie zaś do księcia Bluchera w Sombreffe. Dotarł tam o godz. 13.00, nie będąc jeszcze przekonany, że nieprzyjaciel naprawdę atakuje w tym samym miejscu swymi głównymi siłami ; miał też odbyć rozmowę z Blucherem. Gdy to się działo, rezerwa, jak się wydaje, czekała na dalsze rozkazy przy wyjściu z Lasu Soignes, czyli na skrzyżowaniu dróg z Nivelles i z Quatre Bras. Nawet wówczas, choć wciąż było dość czasu, książę podzielił swe siły, gdyż zawsze chciał zachować możliwość reakcji na wydarzenia. Z powodu swojej chęci, nie rozkazał księciu Orańskiemu ruszyć wcześniej i był w ten sposób zbyt słaby, by wspomóc Bluchera”

Clausewitz, Carl von, Der Feldzug von 1815 in Frankreich, Berlin, 1835 s.50-51 [w: P. Hofschroer, Waterloo niemieckie zwycięstwo, s.672]

[bavarsky]

Poniżej przedstawiam dwie mapy.

Pierwsza przedstawia w zasadzie cały główny TDW z czerwca 1815 roku, podczas gdy druga lustruje pole bitwy pod Ligny.

Pozdr.

[redbaron]

GEneralnie wniosek prosty chyba się nasuwa - obie bitwy były zwycięstwami taktycznymi, co jednak nie wystarczyło do sukcesu w ałęj kampanii. Nie zostały wyzyskane operacyjnie. Zresztą po co Francuzi tego samego dnia toczyli bitwy z obydwoma zgrupowaniami nieprzyjacielskimi jednocześnie? To przecież wbrew zasadzie ekonomii sił, no nie?

Co do Ney'a, to ja go też podziwiam za odwagę itp., ale historia dostarcza wielu przykładów, że oficer osobiście odważny, świetny dowódca pułku [choćby Nivelle z mojej pułki - zrobił nad Marną mniej więcej to, co Bem pod Ostrołęką] będzie dobrym dowódcą jakiegoś zgrupowania operacyjnego. No i Ney nim właśnie nie był.

Grouchy zaś, z tego co pamiętam, to najlepiej spisał się w tej kampanii, jak już było po wszystkim. Miał za długą rozgrzewkę niestety :wink:

[adam1234]

Zresztą po co Francuzi tego samego dnia toczyli bitwy z obydwoma zgrupowaniami nieprzyjacielskimi jednocześnie?

Nieśmiało bym obstawił, żeby je rozdzielić