Pruski mieszczanin w kraju junkrów i oficerów (1800-1880)

[secesjonista]

Wielu badaczy upatruje wzrost potęgi państwa pruskiego w znaczącej roli tamtejszego mieszczaństwa. Choć najwyższą warstwą była szlachta, dla której ukoronowaniem była kariera oficerska, to od XVIII w. była to też szlachta, o której powiadano że nauczyła się pracować (tudzież zarabiać). Junkrzy ze swym paternalistycznym stosunkiem do chłopów, również i na mieszczaństwo patrzyli jako na grupę o znacznie niższym statusie, zwłaszcza na tych którzy wchodzili w "szlacheckie buty" zakupując posiadłości ziemskie.  Friedrich von Marwitz nazywał takich mieszczan "lichwiarzami" (Wucherer), sam kanclerz Bismarck pogardliwie mówił o owczarzach, karczmarzach i handlarzach końmi.

W XVIII w. w mieszczańskiej warstwie wyróżniano mieszczaństwo gospodarcze (Wirtschaftsbürgertum) i mieszczaństwo wykształcone (Bildungsbürgertum), z czasem to drugie poczęło tracić na znaczeniu. Czy wpływ na to mogły mieć decyzje wskutek których na szerszą skalę do korpusu oficerskiego dopuszczono mieszczan (już ok. 1807 r.)?

W drugiej połowie XIX w. najczęściej wypożyczaną książką w berlińskich wypożyczalniach była trylogia "Soll und Haben" Gustava Freytaga, jaki etos pracy w niej propagowano? W czym tkwiła różnica pomiędzy podejściem do pracy u mieszczan a u szlachty, która przecież miała "nauczyć się pracować"?