Zbrodnie wojenne

[Furiusz]

Niewątpliwie kilka popełniono, w tym i jednostki polskie miały udział. Pytanie co ówcześnie kwalifikowano jako zbrodnie wojenną a co nie?

[Bruno Wątpliwy]

Problem polega na tym, że jeszcze nie znano wówczas w miarę dookreślonego i jednorodnego pojęcia zbrodni wojennej. Przed epoką nowoczesnego prawa konfliktów zbrojnych, kwestie związane z zasadami prowadzenia wojny określało prawo zwyczajowe, także normy religijne, może również prawo stanowione, ale zróżnicowane w zależności od państwa (i woli władcy, a czasami konkretnego dowódcy). Był także dorobek piśmiennictwa w tym zakresie, ale per saldo to wszystko nie tworzyło jakieś całości i było bardzo niejednoznaczne. Światłym Europejczykom wiadomo było wówczas (w dobie napoleońskiej), że wojna raczej powinna być "cywilizowana", akty barbarzyństwa należałoby ograniczać, a raison de guerre nie powinno się tłumaczyć wszystkiego. Pewnych podpowiedzi, co jest barbarzyńskie, a co nie, można było szukać także w ówcześnie obowiązujących kodyfikacjach karnych (np. w Code pénal).

Wynikało z tego - w sensie w miarę powszechnie respektowanego prawa międzynarodowego - niewiele, a przynajmniej nie tyle, aby dziś jednoznacznie powiedzieć: "zbrodnią wojenną jest dziś to i to, wówczas rozumiano pod tym pojęciem tamto i owo".

[Furiusz]

Niewątpliwie masz racje. P. Wierzbicki wspomina - Niepodobna było jednemu batalionowi naszemu utrzymać w karności kilkuset murzynów, nie pozostawało, jak tylko wytępić ich aż do ostatniego. Wykonanie podobnego zamiaru wymagało śmiałego i szybkiego działania. Generał fressinet, nasz dowódca, rozkazał wystąpić Murzynom do apelu, jak zwyczajnie bez broni; gdy na placu stanęli, batalion Bolesty z bronią w ręku otoczył ich niespodzianie i co do jednego bagnetami wykłuł. Po tak morderczym postępku batalion nasz, opuściwszy St-Marc, wsiadł na okręt i popłynął do Port-au-Prince. za: R. Bielecki, A. Tyszka, Dał nam przykład Bonaparte. Wspomnienia i relacje żołnierzy polskich 1796-1815, t.1, Kraków 1984, s.100 - 101

Jednocześnie K. Wojciechowski odnotowuje taką scenkę - (...) córce gospodarza krzywdę wyrządził. Ojciec z córką poszli do generała Sebastianiego na skargę, przywodząc, że żołnierz miał żółty kołnierz. General zawoławszy do siebie pułkownika Konopkę, ostro go zlajał, sadząc, ze to był nasz ułan z żółtym kołnierzem. Przy tym wyrzucał pułkownikowi, że Polacy są rabusiami, gwałcicielami, przez co zmuszają mieszkańców do powstania, Konopka żywo dotknięty kazał pułkowi wystąpić, a generał z panienką i jej ojcem nadeszli, chcąc winowajce poznać. Lecz skoro panna Polaków obaczyła, oświadczyła, iż ten co jej krzywdę wyrządził, był Francuzem a nie Polakiem. Zmięszał się Sebastiani generał, kazał piechocie francuskiej wystąpić, jakoż wnet winowajca poznanym został; był to woltyżer. Natychmiast sześciu wystąpiło grenadierów i pomimo próśb Hiszpana i jego córki bez sądu woltyżer rozstrzelanym został. -K. Wojciechowski, Pamiętniki moje w Hiszpanii, Warszawa 1978, s.67