Rzeźnik vs Uczony - spór o szkodliwość ksiąg żydowskich

[secesjonista]

"Słyszałem od starszych, że w dawnych czasach pojawiło się kilku ochrzczonych Żydów, którzy słowem i czynem starali się zaszkodzić świętemu naczyniu i z powodu własnej nienawiści i niewielkiej zdolności zrozumienia usiłowali je wydać na pastwę płomieni. I niemal powiódł się już ich plan, gdy nagle Bóg obudził pewnego mądrego chrześcijanina, który wystąpił przed obliczem książąt i ich sług, nauczając szacunku dla tej świętej

księgi".

Chaim ben Bezalel

Średniowiecze czy nowożytność były świadkami szeregu dysput i debat o podłożu teologicznym czy religijnym.

Debatowali ortodoksi z potencjalnymi heretykami, protestanci z "papistami", wreszcie wyznawcy judaizmu z chrześcijanami. Niektóre publiczne debaty cieszyły się ogromną popularnością, lwowska dysputa frankistów z żydami (z września 1759 r.) na tyle dużą, że wstęp do kościoła odbywał się za specjalnymi biletami. Prócz polemik w formie dyskursu ustnego, prowadzono też ogniste "dialogi" za pomocą pism polemicznych.

Przy omawianiu różnych kwestii związanych z religią Izraelitów, strona chrześcijańska nader często sięgała po żydowskich konwertytów, jako że ci łączyli w sobie dwie pożądane kompetencje: "skażoną wiedzę" i prawdziwą wiarę.

W tym przypadku rzecz miała się podobnie: atak na księgi żydowskie przeprowadził Josef Pfefferkorn, żydowski rzeźnik z Kolonii, który przyjął chrzest (wraz z żoną, synem i teściową) w 1507 roku. To co mniej typowe, to że z responsem wystąpił nie jakiś rabin a Johannes Reuchlin. Uczony, dyplomata w służbie wielu dworów książąt niemieckich, wreszcie człowiek, który zapragnął prócz greki i łaciny poznać język hebrajski.

Pfefferkon, wkrótce po przejściu na chrześcijaństwo, rozpoczął wydawanie pism skierowanych przeciw Żydom, w 1507 r. pojawiła się jego pierwsza broszura "Zwierciadło Żydów", a w 1509 r. "Wróg Żydów". Polemika obu panów, na dobre rozpoczęła się od ogłoszenia opinii Reuchlina. Pfefferkon, za sprawą swych sprzymierzeńców: Ortwina Gracjusa i Arnolda Tungara, uzyskał od cesarza Maksymiliana I zgodę na wyszukiwanie i niszczenie pism żydowskich, mających zwierać obraźliwe treści pod adresem chrześcijan.

Jakie pisma konwertyta uznał za szkodliwe?

Jakie stanowisko zajął w tej sprawie Reuchlin?