Kilka różnych pytań, dot. lat 1944-1955 Wracajcie do Ojczyzny

[fraszka]

Dobry wieczór,

nie chcę zakładać kilku wątków, piszę w jednym, pytania łączy czas: lata 1944-1955. Czy ktoś mógłby coś więcej powiedzieć o następujących zdarzeniach:

1/ W Rozgłośni Kraj w dniu 26 lipca 1955 r. usłyszeć można było apel intelektualistów "Wracajcie! To jest naprawdę Polska ludzi pracy”, - kto się pod tym apelem podpisał, czy były jakieś reakcje na ten apel?

2/ „Wracam, bo jestem Polakiem” – Stanisław Strumph Wojtkiewicz - kiedy zostało to powiedziane i gdzie?

3/ „Zaczęła się wielka praca nad odbudową Ojczyzny naszej. I my kobiety polskie, w pracy tej bierzemy udział”- hasło Związku Kobiet Polskich im. M. Konopnickiej we Francji - jakie były faktyczne rezultaty (o ile były)tej odezwy.

Poza tym, czy ktoś zna wiersze lub filmy, artykuły prasowe, audycje radiowe wzywające Polaków do powrotu do Polski (nie interesują mnie wierszowane dysputy polskich poetów przebywających na obczyźnie, głównie w Londynie, z poetami w Polsce) i mógłby mi wskazać tytuły, daty, etc?

Dotarłam do 2 plakatów - jednego z 1945 r. „WRACAJCIE” Tadeusza Trepkowskiego i drugiego z 1955 r. „WRACAJCIE DO OJCZYZNY!” Eryka Lipińskiego. Może ktoś zna inne?

Z góry dziękuję za jakąkolwiek pomoc.

PS Secesjonisto - widzę małą literę w temacie, ale nie mam możliwości edycji, przepraszam

Edytowane 19 Listopad 2015 przez secesjonista

[secesjonista]

Co do punktu pierwszego to zawarta jest w nim błędna informacja, 26 lipca podpisano ten apel a został wyemitowany na falach tego radia dopiero 31 lipca. Tekst apelu znalazł się w pierwszym numerze Biuletynu wydawanego przez to radio. Tak zwany Apel 48 podpisali m.in.: Henryk Jabłoński, Jerzy Putrament, Tadeusz Mateuffel,Paweł Jasienica, Antoni Słonimski, Maria Dąbrowska, Karol Estreicher, Julian Przyboś, Jan Pasiak, Aleksander Ford, Jerzy Przyboś, ks. Józef Iwanicki (Rektor KUL), Wiktor Grosz, Józef Chałasiński, Aleksander Gieysztor, Kazimierz Kumaniecki, Witold Kula, Wojciech Świętosławski, Zygmunt Wojciechowski, Stanisław Strumph-Wojtkiewicz, Zofia Starowieyska-Morstinowa.

Reakcje były - Giedroyć zaprosił ich do siebie, a RWE "zaprosiła" do powrotu tych z obozów u Wschodniego Brata.

W kwestii apelu można zajrzeć do:

"Słownik realizmu socjalistycznego" red. Z Łapiński, W. Tomasik

S. Cenckiewicz "Oczami bezpieki. Szkice i materiały z dziejów aparatu bezpieczeństwa PRL".

[fraszka]

Dziękuję.

[secesjonista]

Biuletyn z odezwą jest dostępny w bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego i w zasobach Instytut Piłsudskiego, choć w biuletynie tytuł odezwy nie brzmiał: "Wracajcie! To jest naprawdę Polska ludzi pracy", zaczynał się od słowa: "Rodacy...".

Co do punktu drugiego, to nie wiem - kiedy, ale chyba zostało to wypowiedziane na falach tegoż radia.

Co do wierszyków co to namawiały do powrotu to przecież pełno ich było na falach tego radia, a Biuletyn je często przedrukowywał.

Co do filmów, publikacji i audycji radiowych to trzeba się przyjrzeć działalności Towarzystwu Łączności z Wychodźstwem "Polonia", a nie były to produkcje mówiące wprost: "wracajcie", raczej przedstawiające sytuację w kraju i sukcesy nowej władzy. Towarzystwo zajmowało się m.in. rozpowszechnianiem periodyków typu: "Ojczyzna" czy "Wisełka" (skierowana zarówno do nauczycieli w szkołach Polonii jak i do uczniów tych szkół). Materiały co do działalności tej instytucji zachowane są w zasobach AAN: sygn. 4/2.

Co do punktu trzeciego to może warto zajrzeć do pracy doktorskiej Anny Nowakowskiej pt. "'Konopniczanki' - Związku Kobiet Polskich we Francji im. M. Konopnickiej w latach 1944-1950" (przygotowanej w Instytucie Historii PAN). No i warto może zwrócić uwagę na działalność SOLK, które działo w latach 1945-1949 (a miało w1948 r. prawie czterdzieści razy więcej członkiń niźli ZKP).

Z literatury:

M. Mazur "Propagandowy obraz świata. Polityczne kampanie prasowe w PRL 1956–1990. Model analityczno-koncepcyjny"

P. Sękowski "Działalność przedstawicieli dyplomatycznych i konsularnych władz warszawskich Rzeczypospolitej Polskiej we Francji w latach 1944-1947", "Dzieje Najnowsze", nr 3, 2012

A. Nowakowska-Wierzchoś "'Praca polityczna' Polskiej Partii Robotniczej – oddział we Francji w środowisku polskich emigrantek w 1946 r"., "Teki Archiwalne", t. 11.2011.

[fraszka]

Secesjonisto :kiss: ! Dziękuję!!!!

Z p. A. Nowakowską mam lekki kontakt przez jedną ze stron, gdzie umieszcza ona swoje artykuły. Natomiast nie umiem namierzyć Instytutu Piłsudskiego. To chodzi o ten w Londynie? Nowym Jorku? Czy jeszcze jakiś inny? Spróbuję przez moją panią w bibliotece uzyskać skan biuletynu z UW, może się uda:) Dzieje Najnowsze nie są dostępne w moim Uniwersytecie, też muszę przez panią bibliotekarkę spróbować do nich dotrzeć.

Tak czy owak, jesteś wspaniały!

Edytowane 20 Listopad 2015 przez fraszka

[secesjonista]

Cenckiewicz we wspomnianej książce rozgłośni poświęcił nawet jeden rozdział: "Geneza, działalność i udział rozgłośni „Kraj” w akcji reemigracyjnej (1955–1957). O nowych metodach walki bezpieki z emigracją i Polonią", autor do tematu wraca w rozdziale: "Udział aparatu bezpieczeństwa PRL w drugiej kampanii reemigracyjnej (1955–1957)", w: tegoż - "Śladami bezpieki i partii. Studia – źródła – publicystyka". Warto zajrzeć do pracy M. Żebrowskiego "Dzieje sporu. 'Kultura' w emigracyjnej debacie publicznej lat 1947–1956", gdzie jest trochę o postaci Zbigniewa Florczaka, który na falach wspomnianej rozgłośni namawiał do powrotu. Kwestię rozgłośni "Kraj" porusza Jerzy Myśliński w swej książce "Mikrofon i polityka: z dziejów radiofonii polskiej, 1944-1960".

Tak na marginesie, myli się Jerzy Plis pisząc, że "Apel" z 1955 r. podpisało 48 osób (por. artykuł "Media dla Polonii i Polaków za granicą. Radio i telewizja", w: "Dziedzictwo kulturowe" red. A. Skrzypczak), został on podpisany przez pięćdziesiąt osób, tylko dwie z nich niedługo zmarły.

Ja miałem na myśli Instytut Piłsudskiego w USA, Biuletyn jest tam w zbiorze pod nazwą: "Zbiór prasy małego formatu 1908-1994" (Zespół archiwalny nr 155; nr inw. 156).

[fraszka]

Mam juz w domu 3 z wymienionych przez Ciebie ksiazek:) ale kupilam dzis nowy tom serii fantastycznej dla nastolatkow (dla corki oczywiscie) piora p. R. Kosika, wiec p. Mazur, czy p. Cenckiewicz musza poczekac do jutra. Ide wlasnie podstepem wyrwac corce te ksiazke:)

Przepraszam za brak polskich liter. Spokojnego wieczoru

[secesjonista]

To może taki drobiazg, wedle mnie całkiem ciekawy...

londyński korespondent "Trybuny Ludu" napisał artykuł w którym namawiał członków polskiej emigracji do powrotu. W swym tekście posłużył się jako mottem fragmentem z trzyaktówki "Powrót syna marnotrawnego" Romana Brandstaettera. A choć sztuka miała swą prapremierę już w listopadzie 1947 roku, to potem na długo zniknęła z desek teatralnych (do połowy lat sześćdziesiątych) objęta nieoficjalnym zakazem wystawiania.

/J. Ros "Fakty i refleksje. Synowie marnotrawni (Korespondencja własna 'Trybuny Ludu')", "Trybuna Ludu", 1955, nr 280/

O czym wspomniał autor sztuki w liście, z 16 października 1955 r., do Jana Wiktora:

"... w korespondencji tej autor wzywa emigrantów do powrotu do kraju i zaopatrzył swój artykuł sążnistym mottem z -------------- Powrotu syna marnotrawnego! A sztuka ta nie może być w kraju grana! Ani nawet w książce wznowiona! Skandal!".