Żydzi w zachodniej i północnej części Imperium Romanum

[Furiusz]

N. Doneus, Das Kaiserzeitliche Graberfeld von Halbturn, Burgenlad. T.1, Mainz 2014 s.231-235

Ciekawostka otóż w grobie 147 który był pochówkiem dziecięcym odkryto srebrny amulet kapsułkowaty, będący zawieszką noszona na szyi a w nim złoty listek z inskrypcja w języku greckim. Jest to zaś greckie tłumaczenie fragmentu Deut. 6.4.

Podobne zabytki choć z modlitwą do Artemidy efeskiej znamy z Carnuntum z pochówku legionisty i z Panoni ale tym razem były to modlitwy chrześcijańskie. Ta autor uznał za żydowską a sam grób przypisał żydowskiej rodzinie.

Pytanie ile i co wiemy o środowisku żydowskim w północnej i zachodniej części Imperium Romanum.

[Furiusz]

A.I. Aibabii, W.A. Sidorenko, Nowaja iudejiskaja manussija iz Pantikapaja, "Bosporskije Issledowanija" t.17 (2007), s.121-127 w 2007 roku odkryto inskrypcję datowaną na I wiek AD - panowania króla Tyberiusza Juliusza Kotysa I, gdzie wymienia się jakichś niewolników oddanych w opiekę, po wyzwoleniu, synagogoi miejscowej bożnicy imieniem Fonij/Fonio. W takim miejscu diaspora żydowska też istniała, choć trochę mnie ciekawi jak tam trafiła. No i pytanie czy mogło mieć to jakikolwiek wpływ na Chazarów?