Status społeczny poetów, aktorów, artystów

[secesjonista]

Rzymianie cenili zręcznie dobrany do okoliczności wiersz, dobry poemat czy dramat, potrafili docenić sztukę aktorską.

Z drugiej strony artyści jako grupa nie byli darzeni szacunkiem. Czasami hołubiono jakąś wybitną (bądź jedynie w danym czasie modną) postać, płacono wysoką cenę za dany poemat czy zainscenizowanie sztuki, ogólnie jednak o ile podziwiano produkt to gardzono ich twórcą, jak pisał Plutarch. Podobnie Cyceron (w "Tusculanae disputationes") pozytywnie odnosił się do rozwoju sztuk, jednak jej twórców widział jako niegodnych szacunku najemnych wytwórców. Katon Starszy poetów określał mianem grassatores. Tacyt ludzi zajmujących się wcześniej tego typu zawodem, a którzy (nieoczekiwanie) zrobili karierę np. w administracji państwowej nazywał - obscura initia.

Tego typu podejście nie było zresztą niczym nietypowym. W odległych Indiach, aktorzy rekrutowali się na ogół z najniższych stanów, nie mogli być świadkami przed sądem. Z jednej strony zwycięzca konkursu poetyckiego (tzw. "mistrz wiedzy" - widjapati) mógł zostać nagrodzony bajońską nagrodą, z drugiej strony aktorzy zaliczani byli do tego samego cechu co kurtyzany. Przez wieki ocena aktorów czy poetów pełna była swoistej ambiwalencji.

Aktorów czy poetów traktowano w Rzymie jako przedstawicieli ostatnich w hierarchii rzemiosł - rem indignissimam.

Czy można było zaobserwować jakieś różnice w tej ocenie w poszczególnych etapach rozwoju Rzymu?

[Furiusz]

W. Strzelecki we Wstępie do Plauta, Bracia, wydanie Zakład Narodowy imienia Ossolińskich (seria Biblioteka Narodowa), Wrocław 1950 pisze, że legenda przekazała jakoby po powrocie z nieudanej wyprawy kupieckiej Plautus najął się jako pomocnik u młynarza a w przerwach od pracy pisał swoje stuki co raczej nie wskazywałoby na jakąś jego wysoką pozycję. Pisze dalej O jakichś studiach jego nic nie wiemy, ale przyjąć należy, że później istotnie w Rzymie był zajęty w nieznanym bliżej przedsiębiorstwie "aktorów scenicznych" (in operis artificum scaenicorum), tj. w jakiejś organizacji, zajmującej się zawodowo przedstawieniami scenicznymi, niewątpliwie za wzorem podobnych a licznych wówczas greckich organizacji tzw. "technitów dionizyjskich", podejmujących się urządzania widowisk przy wszelkich okazjach. s. VI-VII.

Mamy też tekst:

W. Ceran, Teatr we wczesnym cesarstwie bizantyńskim, "Przegląd Historyczny" t.95 z.3 (2004), s. 301-311