Nubijscy chrześcijanie a świat łaciński

[Furiusz]

Banganarti to dziś mała miejscowość w Sudanie, od lat badania prowadzi tam polska misja archeologiczna. Jej pokłosiem jest odkrycie ok 1000 inskrypcji w kościele który się tam znajdował, głównie z XIII-XIV wieku. No i tu cytat: Na koniec wspomnieć trzeba o inskrypcji w minuskule gotyckiej, skomponowanej prawdopodobnie w języku prowansalskim (lub katalońskim). Wymienia ona jakiegoś człowieka imieniem Benezeg (= Benedykt) oraz archanioła Rafała. Inskrypcja, tak jak cała produkcja epigraficzna z Banganarti, może być datowana na ostatnie ćwierćwiecze XIII i pierwszą połowę XIV wieku. A. Łajtar, Późnochrześcijańska Nubia widziana przez pryzmat inskrypcji z Banganarti, " U schyłku starożytności. Studia źródłoznawcze" t.8 (2009), s.85

Tak czy siak zabytek który powinien wzbudzić sporo spekulacji. Mamy jakieś dane o tego typu dalekich podróżach łacinników na południe? W materii średniowiecznej niestety nie jestem biegły.

Swoją drogą doskonały pomysł na film albo jakąś książkę.

[secesjonista]

To był duży ośrodek pielgrzymkowy (zapewne znany z uzdrowień - postaci Kosmy i Damiana), cóż stało na przeszkodzie by przy okazji pielgrzymki do Ziemi Świętej zawędrować i tam? W publikacji "St Raphael Church I at Banganarti, mid-sixth to mid-eleventh century. An introduction to the site and the epoch" oczywiście Bogdana Żurawskiego, w rozdziale trzynastym autor pisze właśnie o "instytucji peregrinatio w dolinie środkowego Nilu".

Edit:

Żurawski na podstawie cech przedstawienia sceny "Anastasis" uważa, że widać w niej wpływy ośrodków południowoitalskich bądź zachodnioeuropejskich, a nie jak można by się spodziewać: sztuki bizantyjskiej. Wskazuje, że do kontaktów mogło zachodzić zwłaszcza po ustanowieniu "fatymidziej strefy wolnego handlu" przez Aghlabidów.

"Źródła( m.in. kairska Geniza) potwierdzają obecność w dolinie Nilu kupców z Amalfi i Marsylii w wieku X i XI a więc w okresie, w którym malarstwo dolnego kościoła wykazuje najwięcej naleciałości zachodnioeuropejskich.

Ekonomicznym kontaktom Europy z chrześcijańską Nubią sprzyjało ogromne zapotrzebowanie na kośó słoniową. Handel dewocjonaliami i kontakty religijne ułatwiała względna tolerancja religijna muzułmanów wobec greckich klasztorów w Italii i na Sycylii i dobre stosunki Fatymidów z południowymi sąsiadami Egiptu".

tegoż, "Autoreferat", na: www.wnh.umk.pl/

[Furiusz]

Dzięki, rzucę okiem do tych tekstów.

Wiesz to nie mój okres więc wydawało mi się, ze takie zboczenie, dość daleko jednak na południe, to coś nadzwyczajnego.

[secesjonista]

Cóż, kierunki i zasięg ruchu pielgrzymkowego bywały przeróżne. Dajmy na to, takie dzieło jak "Historia Trium Regum" karmelity Jana z Hildesheim, gdzie opisuje zwyczaje różnorakich sekt chrześcijańskich ("Nubiani, Soldani, Nestorianie, Latini, Indii, Armeni, Siriani, Georgiani, Jacobite, Nicolaite, Copti, Issini, Maronini et Mandolopasos"), mogło wzbudzić u kogoś chęć przyjrzenia się tym egzotycznym miejscom i ludziom. A podobne dzieła powstawały i wcześniej.

/cyt. za: A. Łosowska "Średniowieczne zabytki literackie w przemyskiej kolekcji 'Liber Legum'", "Rocznik Przemyski", Literatura i Język, t. XLV, 2009, z. 3, s. 11/

Natomiast wspomniany wcześniej autor popełnił też artykuł: "Peregrinatio nubiana. Kilka uwag na marginesie problematyki miejsc świętych w Nubii chrześcijańskiej", zawarty w tomie pt.: "Sympozja Kazimierskie" (T. V, "Miejsca święte w epoce późnego antyku" pod. red. B. Iwaszkiewicz-Wronikowskiej i D. Próchniaka).

[secesjonista]

Dodać można:

"Dongola-Studien", 35 Jahre polnischer Forschungen im Zentrum des makuritischen Reiches, red.: S. Jakobielski, P. Scholz, Bibliotheca nubica et aethiopica vol. 7, Warszawa-Wiesbaden, 2001.

W tym tomie jest tekst B. Żurawskiego pt. "Dongola, the city of the Makurians. Literary sources to 1956", w którym zebrał opisy średniowiecznych historyków i podróżników (co do tych ostatnich - chyba jednak tylko arabskich) tej stolicy.

W krótkim przeglądzie historii kościoła chrześcijańskiego w Nubii i stanu badań nad nim, Paul Bowlers zauważa:

"Nubians were familiar pilgrims in the Holy Land in early medieval times...".

/tegoż, "Nubian Christianity: The Neglected Heritage", "Africa Journal of Evangelical Theology", iv.1, 1985; dostępne na: www.theoledafrica.org/