Przedmioty miniaturowe w grobach dziecięcych w społecznościach germańskich

[Furiusz]

Przyczynkie do dyskusji jest grób 3 - popielnicowy z cmentarzyska w okolicach Schonebeck /za: R Laser, Ein Graberfeld der spatromischen Kaiserzeit bei Schonbecke, Elbe, "Jahresschrift fur mitteldeutsche Vorgeschichte" t.47 (1963), s. 325 - 346/ gdzie był to pochówek dziecka w wieku infans I, w grobie tym odkryto brązową zawieszką w kształcie kulki, fragmenty kościanego grzebienia i wykonane z brązowej blachy "modele" grotów włóczni. W grobie 4, popielnicowym, mamy pochówek dziecka i kolejny grot wykonany z kawałka brązowej blachy. Autor uważa, że są to wota. Przemawiałoby za tym m.in. wykonanie ich z brązu. Z drugiej strony niezbyt staranne wykonanie jak dla mnie wcale nie wyklucza tego, że może to być dziecięca zabawka, z grubsza przypominająca broń dorosłych. Długość, razem z tulejką to 4.9 cm. Badania też dość stare, samo stanowisko odkryte w 1944 roku.

Pewną propozycję wysunęła pan Kurasiński /za: T. Kurasiński, Militaria jako element wyposażenia wczesnośredniowiecznych pochówków dziecięcych - próba interpretacji na przykładzie znalezisk z Polski, "Archeologia Polski" t.54 (2009)/ który sugeruje, że broń w grobach dziecięcych jest markerem statusu społecznego (rodziców), odnosi się to też do broni miniaturowej. nieco inaczej karze na to patrzeć kwestia toporków miniaturowych (z wszelkimi nieścisłymi granicami tej kategorii) /za: P. Kucper, P. Pranke, S. Wadyl, Wczesnośredniowieczne miniaturowe toporki metalowe z Europy Środkowo-Wschodniej i Północnej. korpus zabytków [w:] Życie codzienne przez pryzmat rzeczy, pod red. P. Kucpery i S. Wadyla, Toruń 2010), bo na ponad 150 skatalogowanych sztuk jedynie 10 pochodzi z kontekstu grobowego. Pamiętam też, że w grobach dzieci z okresu rzymskiego spotyka się miniaturowe naczynia, co interpretowane było jak np zabawki i miniaturowe naczynia służące karmieniu dzieci.

Pani K. Skóra, Groby dziecięce kultury wielbarskiej, "Światowid" fasc B, t.48 (2006 - 2008), s.139 - 164 pisze właśnie o kulturze wielbarskiej i przez to raczej ciężko będzie się jej spotkać z takim problemem (choć w kurhanie w Kitkach w pochówku 10 latka znaleziono groty strzał - ale pełnowymiarowe, ok 9 cm długości. ogólnie konkluduje, że groby dziecięce były wyposażane wedle schematu osób dorosłych i jedynie były uboższe bo i strój był najpewniej uboższy niż u osób dorosłych.

Ktoś coś słyszał, zna jakieś teksty, ma jakieś pomysły? Ogólnie ciekawa sprawa.

[secesjonista]

"Markery"?!?

A "języka polska" jest tak bogatą.

A na poważnie, choć to O.T., ale mnie ciekawi - w kręgach archeologicznych rzeczywiście używa się takiego terminu?

[Furiusz]

Spotyka się, choć dużo popularniejszy jest choćby wyznacznik nie wiem w sumie czemu użyłem akurat tego a nie innego słowa.

[Furiusz]

M. Becker, Ichstedt. Unterschungen zu einem Graberfeld der spaten latenezeit bis spaten romischen Keriserzeit "Jahresschrift fur Mitteldeutsche Vorgeschichte" t.82 (1999), s. 101

W grobie 55 zwierzęcym odkryto miniaturowy topór. Nie wiem czy należy te znaleziska łączyć w jedną całość ale wskazywać na to mogłoby to, że jeśli rzeczywiście ten pochówek ma symbolizować jakieś osoby którym nie dało się wyprawić normalnego pogrzebu to być może nie bez znaczenia jest to, że jedna z owiec była dorosła a jedna młoda. Jeśli tak to przypominałoby to nieco sytuację z grobami dzieci z Schonebeck

[Furiusz]

Niby poza dyskusją ale chyba jednak będzie sensownie tutaj to wrzucić zamiast tworzyć coś nowego. A. Hollnagel, Zwei neue Korpergraber der spatrmischen Kaiserzeit von Haven, Kreis Sternberg. Bodendenkmalpflege in mecklemburg. Jahresbuch 1968 (1970), s.265-282

Są to dwa groby męskie, szkieletowe, bogate. Zmarli spoczywali w drewnianych komorach, a wśród licznych zabytków wykonanych z brązu wybijają się dwa. Oba to wykonane z brązu groty broni drzewcowej. Ich długość 7 i 8 cm oraz cenny surowiec wskazują, że nie były wykorzystywane bojowo a raczej symbolicznie. Potwierdza to też dodatkowy otwór w tulejce grotu z grobu 2/1967. Tego typu zabiegi interpretowane są jako elementy umożliwiające mocowanie do drzewca jakiejś tkaniny/chorągwi. Zresztą w grobie tym kawałek lnianej tkaniny znaleziono. Wygląda więc na to, że nie tylko dzieci ale i mężczyźni w sile wieku a nawet dobiegający 50tki.

Bodaj B. Kontny, K. Czarnecka, O znajdowanych w Barbaricum tulejkach grotów ze śladami szczególnych zabiegów [w:] A. Bitner Wróblewska, G. Iwanowska (red.), Bałtowie i ich sąsiedzi. Marian Kaczyński in memoriam, Seminarium Bałtyjskie II, Warszawa 2009, s. 695-728 - pisali o tym, choć aktualnie nie mam tekstu pod ręką więc mogę się mylić.