Stosunki dyplomatyczne państwa Machabeuszy i Sparty

[Furiusz]

Temat wyszedł przy okazji tego o powstaniu Machabejskim>

W Księdze 1 Machabejskiej czytamy co następuje:

A oto odpis listu, który Jonatan napisał do Spartan:

«Arcykapłan Jonatan, starszyzna narodu, kapłani i pozostały lud żydowski braciom Spartanom - pozdrowienie. Już dawniej arcykapłan Oniasz od waszego króla Arejosa otrzymał list, że wy jesteście naszymi braćmi. Tak jest w posiadanym przez nas odpisie. Oniasz z wielkim szacunkiem przyjął waszego posła i odebrał od niego listy, w których jasno była mowa o przymierzu i przyjaźni. Nie zmusza nas do niej żadna konieczność. Pociechę bowiem swoją mamy w księgach świętych, które są w naszych rękach. Uważamy jednak za słuszne wysłać do was poselstwo, ażeby odnowić z wami braterstwo i przyjaźń, ażebyśmy się nie stali dla was obcymi. Wiele już bowiem czasu upłynęło, odkąd przysłaliście do nas poselstwo. My zawsze i bez przerwy w święta i inne dni uroczyste o was pamiętamy w czasie ofiar, które składamy, i w czasie modlitw. Trzeba bowiem i wypada pamiętać o braciach. Toteż cieszymy się z waszej sławy. My zaś wokoło siebie mamy wiele utrapień i wiele wojen. Na wojnę bowiem przeciwko nam wyruszyli królowie sąsiednich krajów. W tych jednak wojnach nie chcieliśmy być ciężarem ani dla was, ani dla innych sprzymierzeńców naszych i przyjaciół. Z Nieba bowiem posiadamy siłę, która nas wspomaga, i tak zostaliśmy wybawieni od naszych nieprzyjaciół, a nasi nieprzyjaciele zostali upokorzeni. Wybraliśmy więc Numeniusza, syna Antiocha, i Antypatra, syna Jazona, i wysłaliśmy ich do Rzymian, aby odnowić przyjaźń z nimi zawartą i poprzednie przymierze. Poleciliśmy im jednak, aby udali się także i do was, żeby was pozdrowili i żeby wam wręczyli nasze listy, w których jest mowa o odnowieniu naszego braterstwa. Teraz zaś dobrze zrobicie, jeżeli na to dacie nam odpowiedź».

A oto odpis listu, który przysłali Oniaszowi: «Arejos, król Spartan, arcykapłanowi Oniaszowi - pozdrowienie. W pewnym zapisie, który odnosi się do Spartan i do Żydów, znaleziono, że są oni braćmi i że pochodzą z rodu Abrahama. Teraz więc, skoro to już wiemy, dobrze zrobicie, jeżeli napiszecie do nas o waszym powodzeniu¹

Dalej czytamy:

A oto odpis listu, który przysłali Spartanie: «Władcy Spartan razem z miastem arcykapłanowi Szymonowi, starszyźnie, kapłanom i pozostałemu ludowi żydowskiemu, swoim braciom - pozdrowienie. Posłowie, którzy zostali wysłani do naszego ludu, opowiedzieli nam o waszej chwale i czci. Ucieszyliśmy się więc bardzo z ich przybycia. To zaś, co oni powiedzieli, tak zapisaliśmy w uchwałach ludu: Posłowie żydowscy, Numeniusz, syn Antiocha, i Antypater, syn Jazona, przybyli do nas, aby odnowić zawartą z nami przyjaźń. Lud zaś postanowił, że należy przyjąć posłów uroczyście, a odpis tego, co powiedzą, umieścić w księgach przeznaczonych dla ludu, aby lud Spartiatów zachował pamięć o nich. Odpis tego zrobiono dla arcykapłana Szymona»²

Jest oczywiście całkiem spora grupa badaczy podważająca autentyczność wymiany korespondencji dyplomatycznej między Sparta a państwem żydowskim w ogóle³. Wskazuje się przy tym na to, że Żydzi poprzez odwołanie do zawsze zamkniętej i skierowanej do wewnątrz, przynajmniej wedle może nie tyle propagandy co legendy, ale wspaniałej swą przeszłością Sparty - starali się legitymizować swój odmienny od innych sposób bycia.

U J. Ciecieląga⁴, wykorzystuje odwołanie do owej korespondencji jedynie jako pomoc przy ustaleniu chronologii wydarzeń, co milcząco zakłada ich autentyczność. Pewne przesłanki podaje też O. Amitey⁵ m.in. odwołuje się do późniejszych stosunków żydowsko-spartańskich.

Dla mnie mocną przesłanką jest tekst u Józefa Flawiusza⁶ gdyż dodaje on nowe szczegóły - postać Damotelesa. O ile nie jest to jego wymysł należy uznać, że rzeczywiście w tym czasie krążyły w Jerozolimie odpisy, zapewne oficjalne, owej korespondencji dyplomatycznej ze Spartą. Oczywiście nie przesądza to tego, że owa korespondencja była autentyczna (mogła zostać zmyślona przez samych Żydów dla podkreślenia swojej chwały i wielkości) ale moim zdaniem silnie przemawiałoby to za autentycznością tej tradycji.

Zapraszam oczywiście do dyskusji i dzielenia się posiadanymi informacjami. Zwłaszcza jeśli coś jest w polskiej literaturze.

¹ 1 Mach 12. 5-23

² 1 Mach 14. 20-23

³ J.N. Bremmer, Spartans and Jews. Abrahamic Cousins? [w:] Abraham, the Nations, and the Hagarites: Jewish, Christian and Islamic Perspective on Kinship with Abraham, pod red. M. Goodman, G.H. van Kooten, Leiden 2010, p. 56

⁴ J. Ciecieląg, Żydzi w okresie drugiej świątyni 538 przed Chr.-70 po Chr., Kraków 2011, p. 166

⁵ O. Amitey, The Correspondence in I Maccabees and the Possible Origins of the Judeo-Spartan Connection [w:] Scripta Classica Israelica, t.32 2013, p.79-105

⁶ J. Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, 12.225 - 227 tu można uznać, że przepisał to z 1 Mach więc bardziej 13.164-170

[Mati64]

Stosunki pomiędzy Spartą, a Państwem Machabeuszy miały wymiar głównie kulturowy, ponieważ Machabeuszy chcieli utrzymywać stosunki z państwami greckimi, aby w oczach innych ludów uchodzić, za bardziej rozwiniętych. To z kolei miało swoje podłoże w wojnach, ponieważ Machabeusze, prowadzili wojny z Seleucydami, o uzyskanie niepodległości.  

[secesjonista]

54 minuty temu, Mati64 napisał:

Stosunki pomiędzy Spartą, a Państwem Machabeuszy miały wymiar głównie kulturowy, ponieważ Machabeuszy chcieli utrzymywać stosunki z państwami greckimi, aby w oczach innych ludów uchodzić, za bardziej rozwiniętych.

 

Możemy poznać źródło tego zadziwiającego stwierdzenia?

A te inne ludy to jakie i czemu same nie nawiązały kontaktów?

 

[Mati64]

Źródłem tego stwierdzenia jest książka pt."Starożytna Grecja. Od prehistorii do czasów hellenistycznych", autorstwa Thomasa R. Martina.

[secesjonista]

I jakie to "ludy" wymienił ów autor względem których Machabeusze chcieli tak imponować swymi kontaktami?