Samodzierżawie JCM Imperium Rosyjskiego

[bavarsky]

Wybitny działacz państwowy i kodyfikator Michaił M. Sperański, stwierdził że "Słowo samodzierżawny oznacza to, że żadna inna władza na ziemi, władza faktyczna i legalna, ani na zewnątrz ani wewnątrz Imperium, nie może stanowić ograniczenia władzy Samowładcy Rosyjskiego" [w:] Speranskij M.M., Rukowodastwo k poznaniu zakonow, St. Petersburg 1845, s. 4. U schyłku XIX w. uczony rosyjski Aleksandr D. Gradowski notował: "Samodzierżawna władza imperatora rosyjskiego nie jest ograniczona przez normy prawne, które miałyby większą moc niż jego wola". [w:] Gradowskij A.D., Naczała russkogo gosudarstwiennego prawa, St. Petersburg 1875, s. 1-2.

Po wydaniu nowej redakcji Praw Zasadniczych z 1906 r. nowoczesną treść pojęciu "samodzierżawie" próbował nadać czołowy rosyjski konstytucjonalista tamtych czasów Nikołaj M. Korkunow, który sprowadzał je wyłącznie do synonimu suwerenności Cesarstwa Rosyjskiego na arenie międzynarodowej: "Wobec obowiązywania Praw Zasadniczych, monarcha rosyjski jest monarchą ograniczonym, lub inaczej monarchą konstytucyjnym, a państwowy ustrój Rosji jest ustrojem monarchii ograniczonej - lub inaczej monarchii konstytucyjnej. W takich warunkach zasada samodzierżawnej monarchii rosyjskiej powinna być interpretowana jako wyrażająca suwerenność międzynarodową państwa." [w:] Korkunow N.M., Russkoje gosudarstwiennoje prawo... , t. I, s. 210-222.

Korkunow, człowiek któremu nie można odmówić biegłości w meandrach prawnych Imperium; nie notuje jednak obostrzenia tyczącego się art. 87 z tychże 'Praw Zasadniczych', który dawał Cesarzowi możność wydawania rozporządzeń z mocą ustawy.

Był to punkt szczególnie charakterystyczny, a stosowanie go w przyszłości miało przynieść spore komplikacje.

Otóż bowiem, art. 87 pozwalał na wydawanie odnośnych rozporządzeń czy dekretów w... przerwach pomiędzy poszczególnymi etapami działalności Dumy, ale tylko wówczas, gdy jednocześnie zajdą "nadzwyczajne okoliczności".

Wprawdzie artykuł ów ograniczał Władcę względem korzystania z niego, tj. wydane rozporządzenie w ten sposób nie mogło tyczyć ani ustaw zasadniczych, ani organizacji Rady Państwa czy Dumy, ani ordynacji wyborczej do którejkolwiek z izb.

Oczywiście należy w tym miejscu zaznaczyć dobitnie że "próba" umniejszenia roli władcy w 1906 r., była dziejowym postępem ustrojowym Rosji, tym niemniej zostało to uczynione co najmniej o 90 lat za późno, by przełożyło się to na jakiekolwiek efekty -choćby przez postępujące zmiany pokoleniowe i mentalności obywateli.

Zapraszam do dyskusji.

[secesjonista]

Bella idea ma fuor d’un

miracolo e cosa impossibile

Leon XIII

... prócz Łaski Bożej i Przeczystej Bogarodzicy i wszystkich świętych od ludzi pouczeń

nie potrzebujemy, nie uchodzi bowiem temu, kto włada ludem mnogim, oczekiwać pouczeń od innych

Iwan I Groźny

Czy idea samodzierżawia miała szansę się rozwinąć gdyby nie implikacje związania osoby cara z prawosławiem, czego ostateczny wyraz osiągnięto w chwili wprowadzenia oberprokuratora do Synodu?