Theodor Gottlieb von Hippel

[Semper]

Grzegorz Supady

Theodor Gottlieb von Hippel

Ekscentryczny literat z Królewca

ISBN 978-83-7507-225-9

format B5, 244 s., indeks osobowy

Theodor Gottlieb von Hippel (1741‑1796), wybitny pisarz i publicysta z Królewca, należał do ścisłego kręgu przyjaciół Immanuela Kanta. Książka przedstawia jego życie, dorobek literacki oraz działalność publicystyczną i popularyzatorską. Doskonałym uzupełnieniem tych treści jest szerokie omówienie politycznej genezy i historii Prus Wschodnich, a także tradycji kulturalnych tej „krainy pogranicza”.

Wszechstronna twórczość Hippela, niegdyś niezwykle popularnego w Niemczech pisarza, przeżywa w wielu krajach prawdziwy renesans ze względu na zawarte w niej nowatorstwo myślenia historiozoficznego i społecznego.

Grzegorz Supady (ur.) 1960, germanista, literaturoznawca, tłumacz, wykładowca na Uniwersytecie Warmińsko‑Mazurskim w Olsztynie. Jest autorem m.in. przekładu książki Marion hr. Dönhoff Nazwy, których nikt już nie wymienia (2001), monografii Wichert nieznany. Der unbekannte Wichert (2011) i wielu artykułów w pismach polskich i niemieckich.

SPIS TREŚCI

WSTĘP

1. Cele przedsięwzięcia badawczego

2. Stan badań

3. Założenia metodologiczne i źródła

I. HISTORYCZNO-KULTUROWE UWARUNKOWANIA REGIONU

1. Od Prussii do Borussii

2. (Wschodnio)pruskie korzenie

2.1. Zasięg terytorialny, termin Prusy (Wschodnie)

2.2. Zagadnienia etniczne w okresie kolonizacji średniowiecznej

3. Prusy Książęce

4. Królestwo Pruskie

5. Fryderyk Wilhelm I i jego Rétablissement („Sanacja”)

6. Fredericus rex i chwała Prus

II. Życie umysłowe „kulturalnej Syberii”

1. Pietyzm

2. Collegium Fridericianum na tle stosunków wyznaniowych Królewca

3. Alma Mater Regiomontana – Albertyna

4. Życie kulturalne i duchowe Królewca

4.1. Pałac arystokratycznej rodziny Keyserlingków i dom radcy Jacobiego

4.2. Dom Kanta (Tischgesellschaften)

4.3. Krąg wokół J. G. Hamanna (w Królewcu i Rydze)

4.4. Księgarnia J. J. Kantera

5. Johann Gottfried Herder (1744-1803). Morąg, Królewiec, Ryga

6. Krąg poetów Królewca w XVIII wieku

7. Bracia wtajemniczeni – wolnomularze

III. ŻYCIORYS AUTORA „ŻYCIORYSÓW”

1. Przodkowie i dom rodzinny

2. Disce puer…

3. Lata wędrówek Theodora Gottlieba

3.1. Północnym szlakiem

3.2. Podróż na Zachód

3.3. Wyjazdy służbowe

4. Pod obcymi dachami

5. Młody parweniusz

6. Autor! Autor!

7. Zenit sławy i demon samotności

8. Przesilenie

9. „Nie śmierć mnie niepokoi, lecz umieranie”

IV. LEBENSLÄUFE NACH AUFSTEIGENDER LINIE NEBST BEILAGEN

A, B, C – NADBAŁTYCKA SAGA Z DAWNYCH LAT

1. konspekt fabularny

1.1. Umiejscowienie akcji

1.2. Postaci

1.3. Fabuła utworu – próba interpretacji

1.3.1. Tom 1

1.3.2. Tom 2

1.3.3. Tom 3

1.3.4. Tom 4

2. Baza kulturowa powieści

2.1. Świat antyku

a) filozofia starożytna

b) literatura antyczna

c) historia

d) mitologia

e) języki klasyczne

2.2. Biblia

a) frazeologia biblijna

b) odniesienia do metaforyki oraz przypowieści staro‑ i nowotestamentowych

c) determinanta pietystycznej religijności

d) apoteoza chrześcijaństwa

2.3. autorzy współcześni (epoki)

a) Anglicy – John Locke, Laurence Sterne, Samuel Richardson, Edward Young, Thomas Gray

b) Jan Jakub Rousseau

b) Immanuel Kant

d) twórcy pism religijnych

2.4. Koloryt lokalny

a) Kurlandia

b) Rosja

c) Prusy (Niemcy)

d) Polska

e) Żydzi

2.5. Mistyka liczb, alegorie szachowe

2.6. Dlaczego „Życiorysy w linii wstępnej […]”?

2.7. Literacka forma utworu

V. TEORETYK MAŁŻEŃSTWA I OBROŃCA PRAW KOBIET

1. Uwagi wstępne

2. Über die ehe

3. Über die bürgerliche Verbesserung der Weiber

VI. PISMA POLITYCZNO‑PRAWNE

1. Wschodniopruski Likurg, czyli na straży praworządności

2. Charakter narodowy w opinii estety

3. Advocatus vitae – Hippel versus kara śmierci

4. W przededniu reform ustrojowych w Prusach – Bedenken über die historisch‑kritische Beleuchtung der Frage: Hat die Preußische Ritterschaft […]

VII. ZAKOŃCZENIE

1. Wnioski krytyczne

2. streszczenie

BIBLIOGRAFIA

Utwory Theodora Gottlieba von Hippela

Literatura podstawowa dotycząca życia i twórczości Th. G. v. Hippela

Inne opracowania i źródła

SKARBIEC SENTENCJI ALBO WSCHODNIOPRUSKI LICHTENBERG

TOM 1

TOM 2

TOM 3

TOM 4

TOM 5: ÜBER DIE EHE

TOM 6: ÜBER DIE BÜRGERLICHE VERBESSERUNG DER WEIBER

TOM 7: NACHLAß ÜBER WEIBLICHE BILDUNG

TOM 8 i 9: KREUZ‑ UND QUERZÜGE DES RITTERS A BIS Z

TOM 10: ZIMMERMANN DER I. UND FRIEDRICH DER II. VON JOHANN HEINRICH QUITENBAUM, BILDSCHNITZER IN HANNOVER, IN RITTERLICHER ASSISTENZ EINES LEIPZIGER MAGISTERS. LONDON, GEDRUCKT IN DER EINSAMKEIT

TOM 11: ÜBER GESETZGEBUNG UND STAATENWOHL

TOM 11: NACHRICHT DIE VON K…SCHE UNTERSUCHUNG BETREFFEND. EIN BEITRAG ÜBER VERBRECHEN UND STRAFEN

TOM 11: BEDENKEN ÜBER DIE HISTORISCH‑KRITISCHE BELEUCHTUNG DER FRAGE: HAT DIE PREUßISCHE RITTERSCHAFT DAS RECHT EIN BESTÄNDIGES CORPS ZU FORMIREN, IHRE IMMERWÄHRENDE DEPUTIRTE ZU HALTEN, UND DURCH SOLCHE ÜBER ALLGEMEINE LANDESSACHEN BERATHSCHLAGUNGEN ANZUSTELLEN, UND WORAUF GRÜNDET SICH DASSELBE?

TOM 12: HIPPEL’S LEBEN

Indeks osobowy

opis on-line