Odkryto grobowiec etruskiego arystokraty

[Amica]

Szczątki etruskiego arystokraty, prawdopodobnie krewnego Tarkwiniusza Starego , legendarnego piątego władcy Rzymu ujrzały światło dzienne podczas niezwykłego odkrycia, które rzuci nowe światło na tą jedną z najbardziej fascynujących antycznych cywilizacji

Grobowiec odkopano w mieście Tarquinia,50 mil na północ od Rzymu, znanym z licznych skarbów sztuki etruskiej. Miejsce pochówku liczy sobie 2600 lat i mimo upływu tylu wieków jak dotąd pozostawało nietknięte. Dzięki temu oczom naukowców mógł ukazać pełną gamę cennych darów grobowych.

"To wyjątkowe odkrycie, ponieważ rzadko zdarza się odnaleźć nienaruszony grobowiec etruski jednostki pochodzącej z wyższej klasy. To otwiera ogromne możliwosci badawcze nad tą cywilizacją"- mówi Alessandro Mandolesi z Uniwersytetu w Turynie, który prowadzi wykopaliska w południowej Etrurii.

Cywilizacja etruska zaczęła się rozwijać ok. 900 roku pne. i zdominowała kulturowo Półwysep Apeniński na pięć wieków. Znani byli ze swej sztuki, rolnictwa, obróbki metali i handlu. W V wieku pne Etruskowie zaczęli chylić się ku upadkowi pod rosnącym naporem wilków znad Tybru by w latach 300-100 pne ostatecznie zostać wchłoniętym przez Rzym.

Etruskowie po dziś dzień pozostają zagadką, bowiem nie pozostawili po sobie źródeł pisanych, dzięki czemu można by dowiedzieć się więcej na temat ich społeczności. Najwięcej wiedzy na ich temat dostarczają nam ich nekropolie. Pozostałości po bogato zdobionych grobowcach dostarczają nam dużo wskazówek dzięki którym możemy odbudować ich historię.

Już samo odnalezienie wykutego w skale grobowca w Tarquinii stało się obiecujące jeszcze przed jego samym otwarciem. Wejście do niego było zablokowane przez kamienną płytę. Przed drzwiami w glebie znaleziono dzbany, wazony a nawet tarkę

co wskazywało iż miał tu miejsce pogrzeb jakieś ważnej osobistości.

Kiedy ciężką kamienną płytę w końcu odsunięto, Mandolesi i zego zespół zaniemówli. W małym sklepieniu komory po lewej stronie na kamiennym łóżku spoczywał kompletny szkielet. Wzdłuż jego ciała spoczywała włócznia, podczas gdy na klatce piersiowej leżała fibula bądź brosza, co by wskazywało, że człowiek ów był ubrany w płaszcz. U jego stóp stała duża miska z brązu i naczynie z resztkami pokarmu. Zaś kamienny stół po prawej mógł zawierać spalone szczątki innej osoby.

Górna częśc komory udekorowana była czerwonym pasem gdzie powbijano gwoździe na których wisiały małe naczynia , które mogły zawierać jakąś maść.Pozostałe przedmioty, wśród nich grecka koryncka waza i cenne ozdoby leżały na podłodze.

"To małe naczynie wisiało na ścianie przez 2600 lat. To niesamowite"- powiedział Lorenzo Benini , prezes spółki Kostelia. Wraz z Pietro Del Grosso i jego firmą Tecnozenith są prywatnymi inwestorami, którzy w dużej mierze przyczynili się

do prac wykopaliskowych.

Mandolesi i jego zespół uważają, że osoba pochowana była członkiem rodziny panującej w Tarquini. Obok znajduje się imponujący kopiec-mogiła nazywana Grobowcem Królowej zaś 600 metrów dalej niemal identyczny - Grobowiec Króla. Ten pierwszy jest największy spośród ponad 6000 grobowców tworzących nekropolię w Tarquini.

Wg Mandolesiego, fakt, że nowoodkryty grobowiec leży w sąsiedztwie pochówku królowej wskazuje, że osoba ta mogła należeć do rodziny książęcej panującej w tym mieście, ktoś bezpośrednio związany z włąścicielami Grobowca Królowej. Ten fragment cmentarza należałby więc tylko dla rodziny panującej.Miejmy nadzieję, że dalsze badania powiedzą nam coś więcej na temat osoby oraz miejsca jego spoczynku.

źródło: treść i zdjęcia

archaeologynewsnetwork.blogspot.com

[Amica]

Książę okazał się księżniczką

Szkielet etruskiego arystokraty, odkryty w nienaruszonym grobowcu w Tarquini, nie należał mężczyzny lecz do kobiety.

Archeolodzy zakłądali, że szczątki, które leżały na wykutym w skale łóżku, obok których znajdowała się włócznia należały do mężczyzny, jednak dokładniejsza analiza osteologiczna wykazała, że mamy do czynienia z kobietą w przedziale wiekowym 35-40 lat. Wygląda na to że skremowane szczątki, które znaleziono w tym samym grobowcu obok pudełka z biżuterią, mogą wskazywać na mężczyznę. Są one młodsze i zapewne umieszczono je tam później, sugerując, że mogą to być matka i syn.

Małe naczynie z brązu znane jako pyx zostało prześwietlone i okazało się , że zawiera brązowe lub srebrne igły i coś co może być szpulą. Pyx jest znacznie starszy niż pochówek, sugeruje się, że mógłby to być jakiś spadek któy otrzymała szlachcianka.

Jak dotąd archeolodzy uważali, że jeśli obok kości leży włócznia, miecz topewnie chodzi tu o męźczyznę, jeśli zaś pdełko z biżuterią - to o kobietę. Wzorzec więc tym razem został całkowicie zachwiany. Alessandro Mandolesi z Uniwersytetu w Turynie wyjaśnia: Niezwykle rzadko znajduje się ciało kobiety z włócznią . Po obejrzeniu wyników analiz antropologicznych szkieletu i po znalezieniu pochówku mężczyzny , mamy wyraźnie obraz tego, co odkryliśmy . Istniejen wysokie prawdopodobieństwo, że włócznia została umieszczona jako symbol jedności między tymi dwoma zmarłymi.

To ostatnie zdanie zdaje się nie mieć sensu. Włócznia została znaleziona obok prawej goleni , między kośćmi i ścianą grobu. Prochy męźczyzny są na mniejszym łóżku, obok przeciwległej ściany. W jaki sposób więc miecz miałby łączyć, zjednywać tych dwoje? Kiedy sądzono, że szkielet należał do mężczyzny nie było mowy o włóczni jako symbolu jedności , ponieważ broń wskazywałaby na wojownika lub jakiegoś przywódcę. Dlaczego więc odrzuca się tak prostą interpretację tylko dlatego, że szczątki te należą do płci żeńskiej?

Etruskowie zapewne nie byli tak ograniczeni. Grecy i Rzymianie byli zgorszeni tym społeczeństwem, chyba głównie za sprawą miejskich legend, które dobiegały do ich uszu. Grecki historyk z IV wieku pne Teopompus z Chios opisał ich relacje płciowe jako szokująco wyzwolone (w porównaniu do greckich)(LINK). Nacisk na lekkie obyczaje seksualne wśród Etrusków, wynikaj z tego, że kobiety w Etrurii posiadały więcej swobody niż Greczynki.W tych samych czasach, u Greków i Rzymian, jedynymi kobietami, które towarzyszły mężczyźnie podczas posiłku, były prostytutki i służące. Szanujące się kobiety nie nawiązywały stosunków towarzyskich z płcią przeciwną. U Etrusków, z drugiej strony, mieliśmi kolację spożywaną przez mężów i ich żonych, po czym nierzadko dochodziło między nimi do stosunkó płciowych, co wywołało szok u Teopompusa.

Posiadamy dowody z nagrobnych inskrypcji i z artystycznych przedstawień wskazujące na to, że etruskie kobiety były widoczne w sferze życia publicznego i miały pewien stopień równości z mężczyznami. Na przykład , wiele grobów na których wyryto imię zmarłego wymienia także nazwiska obojga rodziców. Matki zachowywała swoje nazwisko , a nawet mogła przekazać je swoim dzieciom. Oboje mieli prawa do posiadania nieruchomości, które dziedziczyło później ich potomstwo. Etruskie pary były często przedstawiane w miłosnym uścisku na sarkofagach jak np. ten z V wieku pne znajdujący się w muzeum Villa Giulia w Rzymie

Nie można jednak od razu ogłaszać, że znaleziono grób wojowniczej księżniczki tylko dlatego, że została pochowana z broną. Wcale nie musiała byż dowódcą wojskowym. Mógł to być symbol przewodnictwa lub siły. Włócznia mogła też mieć dla niej znaczenie sentymentalne albo być jaką swoistą pamiątką rodzinną.

źródło

thehistoryblog.com

[secesjonista]

Czyżby i archeologia potrzebowała studiów gender?

A na poważnie - to faktycznie ciekawe, jak łatwo zmieniono zdanie co do znaczenia symbolicznego owej włóczni.

Jak wiele znamy pochówków etruskich, w których odnaleziono włócznie?

[Amica]

Znamy wiele takich przypadków, co więcej niekiedy zdarzało się znaleźc całe zbroje wojowników Etruskich

Opinia na temat grobowca odnalezionego w Tarquini była po prostu zbyt szybka i pochopna oparta, jak widać, na stereotypach i zapewne wcześniejszych odkryciach.Zaś to ten miecz symbolizował? Chyba się nie dowiemy (choć mogę się mylić). Zobaczymy co przyniosą dalsze badania.

Nie słyszałam aby wcześniej odkryto grób etruskiej kobiety-wojowniczki, mimo iż ta płeć miała w tej kulturze wysoką pozycję.

[Furiusz]

Czyżby i archeologia potrzebowała studiów gender?

Akurat w archeologii wykorzystanie elementów gender jest dość powszechne. Dwie główne metody rozpoznawania płci zmarłych to metoda genderowa właśnie (polega na tym, że analizuje się zestaw zabytków towarzyszących pochówkowi) - obarczona dużym ryzykiem błędu i osteologiczna (bada się odpowiednie elementy kośćca np miednicę czy żuchwę) - również obarczona błędem ale znacznie mniejszym choć wzrastającym gdy mowa o pochówku kremacyjnym i w sumie jest jeszcze teoretycznie metoda genetyczna ale w praktyce zbyt droga.

Pierwsze oznaczenia oparto wyłącznie na metodzie analizy zabytków towarzyszących i raczej nie jest dla mnie dziwne, że się pomylono.

Swoją drogą ciekawa sprawa to były dwa pochówki w różnych obrządkach - może jednak osoba o niższym statusie? Z tego co kojarzę to u Etrusków były jakby dwie prowincje jedna bardziej ciałopalna druga bardziej inhumacyjna. Gdzie leżała włócznia, jej tok (o ile był)? Bo może się okazać, że połączono włócznię z pochówkiem kobiety bo akurat grot upadł w pobliżu jej kości, po tym jak drzewce się rozpadło, a pierwotnie stanowił element wyposażenia pochówku kremacyjnego. Oczywiście może być tak, że włócznia czy szerzej broń była elementem wyznaczającym po prostu status społeczny - przynależność do elity i dlatego owa kobieta została z takim symbolem pochowana. Takie rzeczy też się zdarzają, choć ja słyszałem o tym głównie w odniesieniu do dzieci i terenów ziem polskich we wczesnym średniowieczu.

Swoją drogą słyszałem, że na UMK obroniono parę lat temu - koło 3 prace magisterską na temat obrządku pogrzebowego Etrusków - szkoda, że niedostępną szerszemu gronu.

[Amica]

Furiusz napisał:

Z tego co kojarzę to u Etrusków były jakby dwie prowincje jedna bardziej ciałopalna druga bardziej inhumacyjna

Zgadza się, Tarquinia leży w południowej części Etrurii i dominowały pochówki inhumacyjne. Nekropolia ta jest dość spora liczy sobie ok 6000 grobów. Była czynna od VII do I wieku pne. Znana jest głównie z powodu licznych, dobrze zachowanych fresków obrazujących, życie zwyczaje, wierzenia jej mieszkańców. Jest ich chyba coś koło 200 i sugeruje się, że w takich właśnie grobowcach chowano "arystokrację". Często zdarzało się, że wraz z nimi w jednym grobie grzebano ich niewolników służbę. Oczywiśćie, taki grobowiec odzwierciedlał panującą za życia hierarchię. W przypadku tego ostatnio odkrytego też mogło tak być jak piszesz.

Gdzie leżała włócznia

Do aż tak dokładnych opisów niestety nie dotarłam.

*******

Zdjęcie rentgenowskie małego pudełka z brązu (cyborium), w którym znajduje się 5 igieł i prawdopodobnie szpula; sugeruje się, że arystokratka mogła zajmować się haftowaniem, choć dowodów na to nie ma

Do wykonania owego pudełka wykorzystano materiał znacznie starszy z VII-VIII wieku, być może ze starej tarczy, i było zapewne przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Znaleziono je u stóp szkieletu wraz z miską z brązu imniejszym naczyniem

Edytowane 27 Październik 2013 przez Amica