Kto mógłby być najbogatszym Polakiem w historii?

[Jarpen Zigrin]

Modne są zestawienia najbogatszych ludzi wszech czasów. Różnie są wyliczane ich fortuny. Nie mniej mnie zastanawia czy udałoby się wytypować kilku bajecznie bogatych Polaków i jakoś obliczyć ich fortuny.

Od nowożytności wzwyż można ustalić np. dochody ze szlacheckich majątków. Zapewne kilku władców byłoby na takiej liście, a kto poza nimi? Kilka rodów szlacheckich pewnie. A jacyś przedsiębiorcy?

[secesjonista]

O zamożności niektórych rodów Franciszek Bujak podaje:

"Za największą fortunę prywatną, jaka kiedykolwiek w Polsce znajdowała się w jednym ręku, uchodzi majątek Stanisława Lubomirskiego, który w r. 1770 przy podziale z synami posiadał 31 miast i 738 wsi o obszarze prawdopodobnie wyżej 25.000 km kwadratowych. Sławna ordynacja ostrogska, o którą długi czas walczyły najpotężniejsze rody polskie, liczyła 19 miast i 589 wsi, a dochód z niej w tak zwanym 'układzie kolbuszowskim' z 7 grudnia 1753 szacowano na 1,234.000 złp. Dobra ks. Karola Radziwiłła Panie Kochanku musiały być znacznie większe, skoro po jego śmierci dochód z nich w rękach opiekuna wynosił 5 miljonów kilkakroć sto tysięcy złotych, mimo, że ks. Karol szeroką garścią na cele prywatne i publiczne majątku używał i silnie go nadwyrężył. Szczęsny Potocki pod sam koniec Rzeczypospolitej rozciągał swą władzę nad przestrzenią wynoszącą 3 miljony morgów t.j. 17.000 km.kw. prywatnej własności i królewszczyzn. Był w tem 1 miljon morgów ziemi ornej; na tej przestrzeni siedziało 130.000 chłopów pańszczyźnianych. Dochody jego wynosiły niewiele więcej, jak 2 miljony złp. (...) Ks. August Czartoryski zostawił synowi dobra oszacowane na 60 miljonów złp. a córce dal dobra wartości 45 miljonów złp. Majątek ks. Kaliksta Ponińskiego oszacowano po jego bankructwie na 83 miljonów złp. Około r. 1750 szacowano dochody 12 przedstawicieli rodu Potockich na 462.500 dukatów, czyli 8,300.000 złp., z czego 3.2 mil. złp. przypadało na Józefa Potockiego, hetmana wielkiego koronnego, 1 miljon na krajczego koronnego, Franciszka, 900.000 złp. na starostę kałuskiego Mikołaja, a 720.000 na starostę tłumackiego, Eustachego".

/tegoż: "Studja historyczne i społeczne" Lwów 1924, s. 108-109/

za wątkiem:

Największy ród magnacki, według Ciebie?

[Jarpen Zigrin]

Dzięki, to rody z XVIII w. mamy. Zapewne spisy majątków królewskich też byśmy znaleźli. Pozostaje kwestia przedsiębiorców. Obliczenie tego na przestrzeni lat i sprowadzenie do dzisiejszej waluty może być trudne, ale może uda nam się wskazać prawdziwych krezusów w poszczególnych wiekach?

[secesjonista]

Karol Godula - tyle, że nie wiadomo, kto jeszcze mógłby się doń przyznać.

rodzina Lilpopów, Norblinów, Wedla, Kronenbergów; w Warszawie Izrael Poznański, dobrze znane rody łódzkich fabrykantów.

Doby PRL - rodzina Frykowskich.

[Jarpen Zigrin]

A średniowieczny Lewko?

[secesjonista]

No tak, tylko ja teraz napiszę Bonerowie i w ten sposób dojdziemy do listy "Wprost".

Bo jeśli zapytam się o Lewko:

a) jaki był jego majątek trwały

b) jakimi zasobami gotówki dysponował

c) skąd brał gotówkę, czy tylko z własnych zasobów czy z różnorakich "spółek" (jak z Dawidem Falkenem i innymi), miejskich konsorcjów, czy ówczesnych parnasów kahalnych...

d) ile przekazał potomkom.

... ...

to nikt na to nie odpowie.

Kiedy zapytam się jak miał się majątek owego męża Zwonki (Swenki) do 15 000 grzywien (abstrahując od podstaw i zasadności wyliczeń Z. Kaczmarczyka "Monarchia Kazimierza Wielkiego. Organizacja państwa" T. I, Poznań 1939, s. 160) jakie miał otrzymywać Kazimierz Wielki z domeny królewskiej - to nikt nie poda przecież szacunków i skali by można było to porównać.

Znamy dwie pożyczki Lewko dla Ludwika Węgierskiego na sumę: 33 000 złp.

jak poważna mogła być to suma dla władcy?

/szerzej: Ákos von Timon "Ungarische Verfasungsu. Rechtsgeschichte mit Bezug auf die Rechtsentwicklung der westlichen Staaten" T. IV, Berlin 1904/

W 1390 r. pożycza Jagielle 500 grzywien czyli wartość około sześciu kamienic w Krakowie (: okazała kamienica Lewko przy Mikołajskiej warta była 80 grzywien).

/M. Bałaban "Historja Żydów w Krakowie..." s. 17/

Dużo to czy mało w porównaniu do skarbu królewskiego?

Zatem to, co jedynie możemy powiedzieć o ojcu Izraela, Kanaana, Gołdy itd. - to to, że był bardzo zamożnym i obrotnym człowiekiem.

Na ile?

Brak nam danych.